ШАҒЫН ДОЗАЛЫ СӘУЛЕЛЕНУДІҢ ЖӘНЕ АУЫР МЕТАЛДАРДЫҢ ИММУНОГЕНЕЗ АҒЗАЛАРЫНДАҒЫ АЛМАСУ ҮРДІСІНЕ БІРЛЕСКЕН ӘСЕРІ ЖӘНЕ ОНЫ ЭКСПЕРИМЕНТТІК ТҮЗЕТУ
Иондаушы сәулеленудің және ауыр металдардың иммуногенез ағзаларының күйіне әсері әлі де аз зерттелген. Жағымсыз әсерлердің бірі бос радикалдық үрдістердің белсендірілуі және иммунокомпетентті жасушалардың зақымдануы, сондай-ақ олардың қызметінің бұзылуы болуы мүмкін.
Зерттеу мақсаты: Фитокомпозициямен түзетілген гамма-сәулеленудің және қорғасын оксидінің шағын дозасының организмге жеке және бірлескен әсер етуі кезінде липидтердің асқын тотығу және антиоксиданттық қорғаныс көрсеткіштерін анықтау.
Материалдар мен әдістер: Зерттеу дизайны – жануарларға эксперименттік «эксперимент-бақылау» зерттеуі. Зерттеулер 5 «эксперимент-бақылау» категориясына бөлінген 300 ақ тұқымды жетілген егеуқұйрықтарға жүргізілді, әрқайсысы 30 адам. 0,2 Гр, PbO2 және K2Cr2O7 дозасында гамма-сәулеленудің әсері 14 күн бойы және сәулелендірумен бірге ауыр металлдармен қоректендіру, сондай-ақ 14 күн бойы жағымсыз әсерлердің алдын алу және түзету үшін фитокомпозицияны қолдану жүргізілді. Тимус пен көкбауыр тіндеріндегі біріншілік және қайталама липидтердің асқын тотығу өнімдерінің құрамы, сонымен қатар антиоксиданттық жүйенің ферменттерінің белсенділігі: глутатионпероксидаза, глутатионредуктаза және каталаза зерттелді.
Зерттеу нәтижелері. Барлық эксперименттік топтарда фермент белсенділігінің көп бағытты динамикасының аясында липидтердің асқын тотығу өнімдерінің құрамының жоғарылауы анықталды. Ұзақ мерзімді экспозиция барлық зерттелген параметрлерде неғұрлым айқын бұзылуларды тудырды. Липидтердің асқын тотығуын белсендірудің және антиоксиданттық механизмдерді тежеудің ең үлкен әсері біріктірілген әсерде табылды. Зерттелетін ұлпаларға байланысты өнімдердің құрамы мен ферменттердің белсенділігінің ерекшеліктері болды. Фитокомпозицияны пайдалану зерттелетін параметрлердің толық нормалануына әкелмеді, бірақ иондаушы сәулеленудің және ауыр металдардың бірлескен әсерін ішінара өтеуді қамтамасыз етті.
Қорытындылар:
1. Иондаушы сәулеленудің және валенттілігі өзгермелі металдардың организмге жеке және біріккен әсері иммуногенез органдарындағы антиоксиданттық жүйенің ферментативті буынындағы липидтердің асқын тотығуы мен көп бағытты үрдістердің белсендірілуін тудырады.
2. Біріктірілген әсер барлық зерттелген параметрлердің бұзылуының күрт өсуіне әкеледі.
3. Иондаушы сәулеленудің және валенттілігі өзгермелі металдардың біріккен әсеріндегі фитокомпозицияны қолдану иммуногенез органдарында липидтердің асқын тотығуының бұзылуының және антиоксиданттық қорғаныстың айтарлықтай алдын алуды қамтамасыз етеді.
Көрген адамдардың саны: 156
Библиографиялық сілтемелер
Нурмадиева Г.Т., Кыдырмолдина А.Ш., Токешева Г.М., Мусаханова А.Е., Крыкпаева А.С., Амралинов Е.Т., Кармен А.К., Жетписбаев Б.А. Шағын дозалы сәулеленудің және ауыр металдардың иммуногенез ағзаларындағы алмасу үрдісіне бірлескен әсері және оны эксперименттік түзету // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2023. 1(Т.25). Б. 140-151. doi 10.34689/SH.2023.25.1.018Ұқсас жариялымдар:
МЕДИЦИНАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТТЕРДІҢ ПРОФЕССОРЛЫҚ-ОҚЫТУШЫЛЫҚ ҚҰРАМЫ АРАСЫНДА DEPRESSION ANXIETY STRESS SCALE (DASS-21) САУАЛНАМАСЫНЫҢ ҚАЗАҚША НҰСҚАСЫН ВАЛИДИЗАЦИЯЛАУ: ПИЛОТТЫҚ ЗЕРТТЕУ
АУРУХАНАЛАРДА ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ЕНГІЗУ: МЕДИЦИНАЛЫҚ МАМАННЫҢ ХАБАРДАРЛЫҒЫ
ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ БІЛІМ БЕРУДІҢ БЕЙІМДЕЛУ ОРТАСЫН ҚҰРУ ЖАҒДАЙЫНДА ПСИХОМЕТРИЯЛЫҚ ТЕСТІЛЕУДІҢ БОЛЖАМДЫҚ МӘНІ
КОМПЬЮТЕРЛІК БАҒДАРЛАМА АРҚЫЛЫ НАҚТЫ ТАМАҚТАНУДЫ БАҒАЛАУ МҮМКІНДІКТЕРІ
ДӘЛЕЛДІ МЕЙІРГЕРЛІК ТӘЖІРИБЕ. ӘДЕБИ ШОЛУ