БАЛАЛАР МЕН ЖАСӨСПІРІМДЕРДЕ ОСТЕОПОРОЗДЫҢ ДАМУЫНА ФИЗИКАЛЫҚ БЕЛСЕНДІЛІКТІҢ РОЛІ. ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ.
Остеопороз заманауи қауымдастықта тек ересек адамдардың ғана емес, сонымен қатар балалар мен жасөспірімдер арасындағы өзекті мәселе. Жыныстық жетілудің басталуымен және жасөспірімдік кезеңдегі өсу қарқынымен сүйек минералдарының тез өсуі байқалады, биіктіктің ең жоғары өсуінен кейін көп ұзамай шыңына жетеді. Өмір салтын таңдау ересектердегі ең жоғары сүйек массасының 20-40% әсер етеді. Өсу кезіндегі жаттығулар сүйек массасын жоғарылату арқылы кейінгі өмірде инволюциялық сүйек массасының жоғалуына қарсы әрекет етеді.
Көптеген зерттеулер көрсеткендей, сүйек беріктігі мәселесі тіпті балалық шақта дененің жетілуі кезінде, қысқа уақыт ішінде күрт өсу қарқыны болған кезде туындайды, бұл генетикалық, гормональды өзгерістерге, ас қорыту себептеріне және созылмалы ауруларға тікелей байланысты. Бұл өз кезегінде сүйек қаңқасының дұрыс қалыптасуы мен минералдануын бұзады, ол 18 жасқа таман (90% дейін) шыңдалып, ең жоғары массаға жетеді. Бұдан басқа, жастық сүйек массасының шыңдалуы өсу кезінде әсіресе қол сүйектерінің сынуын алдын алуға мүмкін болады. Сыну қаупін азайту үшін сүйек денсаулығын жақсарту стратегиялары өте ерте жаста қабылдануы керек.
Зерттеу мақсаты: балалар мен жасөспірімдерде остеопороздың дамуына дене шынықтыру және спортпен шұғылданудың әсері бойынша әдебиеттерді зерттеу.
Зерттеу әдістері: PubMed, Google Academy, Cochrane Library электронды базаларында жүйелі іздеу жүргізілді. Мәліметтер қорынан әдебиеттерді іздеуде «остеопороз», «жасөспірім», «екіэнергиялық рентген-абсорбциометрия», «жаттығу», «спорт» сияқты түйін сөздер қолданылды. Бұл іздеу 10 жыл ішінде (2013-2023) жарияланған ағылшын тіліндегі зерттеулермен шектелді.
Нәтижелер. Бұл шолуда балалар мен жасөспірімдердегі остеопороздың негізгі қауіп факторлары қарастырылды. Дене белсенділігінің балалар мен жасөспірімдердің сүйек тініне әсеріне және патологияның дамуын болдырмау мақсатында ауруды ерте диагностикалау үшін кешенді тексеруде денситометрияны қолдануға үлкен көңіл бөлінеді.
Көрген адамдардың саны: 21
Мақалалар санаты:
Әдебиеттерге шолу
Библиографиялық сілтемелер
Мадиева М.Р., Каскабаева А.Ш., Рымбаева Т.Х., Алимбаева А.Р., Ахметжанова Д.О., Берсимбекова Г.Б., Канапиянова Г.Б. Балалар мен жасөспірімдерде остеопороздың дамуына физикалық белсенділіктің ролі. Әдебиеттік шолу // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2023. 5 (Т.25). Б. 184-189. DOI 10.34689/SH.2023.25.5.024Ұқсас жариялымдар:
ДӘЛЕЛДІ МЕЙІРГЕРЛІК ТӘЖІРИБЕ. ӘДЕБИ ШОЛУ
КОРОНАРЛЫҚ АРТЕРИЯНЫ АЙНАЛЫП ӨТКЕН ПАЦИЕНТТЕРДІ ДИСПАНСЕРЛІК БАҚЫЛАУ АЛГОРИТМІН ӘЗІРЛЕУ
СОЗЫЛМАЛЫ ЖҮРЕК ЖЕТКІЛІКСІЗДІГІ БАР НАУҚАСТАРДАҒЫ ПСИХОЭМОЦИОНАЛДЫ КҮЙ
ЖОҒАРҒЫ АСҚАН-ІШЕК ЖОЛДАРЫ ҚАН АСУЫН ЭНДОСКОПИЯЛЫҚ ЕМДЕУ.ӘДЕБИЕТТЕРГЕ ШОЛУ
БАЛАЛАРДАҒЫ ЖЕТІЛМЕГЕН ОСТЕОГЕНЕЗДІ ХИРУРГИЯЛЫҚ ЕМДЕУ КЕЗІНДЕ ҚОЛДАНЫЛАТЫН ЗАМАНАУИ СҮЙЕКІШІЛІК ТЕЛЕСКОПИЯЛЫҚ ҚҰРЫЛҒЫЛАРДЫ ҚОЛДАНУДЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ. ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ