БАЛАЛАРДЫҢ ӨКПЕЛІК ГИПЕРТЕНЗИЯМЕН АСҚЫНҒАН ТУА БІТКЕН ЖҮРЕК АҚАУЛАРЫ. ДИАГНОСТИКАСЫ ЖӘНЕ ЕМІ. ӘДЕБИ ШОЛУ
Кіріспе. Балалар мен жасөспірімдер сырқаттанушылық құрылымында туа біткен жүрек ақаулары (ТЖА) алдыңғы орындардың бірін алады. Жүректің туа біткен ауытқушылықтарын, диагностика және емдеудің әдістері зерттеу ХХ ғасырдың 30-шы жылдарында басталды. Және осы уақытқа дейін бұл проблема өзекті болып табылады, өйткені әлі күнге дейін ТЖА ерте диагностикалау алгоритмі жоқ. Көптеген ТЖА ең жиі және ауыр асқынуларының бірі - өкпе гипертензиясы болып табылады, оны дер кезінде емдемесе балаларды ерте мүгедектікке және балалар өлім-жітіміне әкеп соғады.
Кіріспе. Балалар мен жасөспірімдер сырқаттанушылық құрылымында туа біткен жүрек ақаулары (ТЖА) алдыңғы орындардың бірін алады. Жүректің туа біткен ауытқушылықтарын, диагностика және емдеудің әдістері зерттеу ХХ ғасырдың 30-шы жылдарында басталды. Және осы уақытқа дейін бұл проблема өзекті болып табылады, өйткені әлі күнге дейін ТЖА ерте диагностикалау алгоритмі жоқ. Көптеген ТЖА ең жиі және ауыр асқынуларының бірі - өкпе гипертензиясы болып табылады, оны дер кезінде емдемесе балаларды ерте мүгедектікке және балалар өлім-жітіміне әкеп соғады.
Мақсаты: Өкпелік гипертензиямен асқынған туа біткен жүрек ауруы бар балаларды диагностикалау және емдеу туралы әдеби деректерді зерттеу және талдау.
Іздеу стратегиясы: Pubmed, Medline, Web of Knowledge, Ғылыми электронды кітапханадағы ғылыми жарияланымдарды іздеу және талдау жүргізілді. Іздеудің тереңдігі 1975 жылдан 2016 жылға дейін 41 жыл болды.
Дереккөзді шолуда енгізу критерийлері мыналар болды: үлкен популяцияларда жүргізілген рандомизацияланған және когортты зерттеулер туралы есептер; мета-талдаулар мен жүйелі шолулар, мақалалардың толық нұсқалары, соңғы 5 жылда ТЖА бар балаларды диагностикалау және емдеу туралы хаттамалары зерттелді. Орыс және ағылшын тілдеріндегі әдебиеттер.
Шегеру критерийлері: жалғыз жағдайларды сипаттайтын мақалалар, есептердің түйіндемесі, жеке есептер және газет басылымдары.
Нәтижелері. Осы тақырып бойынша әдебиетті зерттеу көрсеткендей, көптеген ТЖА кеш диагностикалау және уақтылы емдемеу, өкпе гипертензия қиындатылатының көрсетеді. Бұл болжамды және отадан кейінгі емдеуді нашарлатады, балалардың өмір сүру деңгейіне әсер етеді, мүгедектік мен өлім-жітім қаупін арттырады.
Қорытынды. Балалар кардиологиясында диагностиканы онтайландыру, хирургиялық емдеудің алдында және одан кейінгі өкпе гипертензиясымен күрделенген туа біткен жүрек ақауларын болжау және емдеу ең маңызды міндеттері болып табылады, бұл балалардың өмір сүру сапасын жақсарту және сәби мен бала өлімін төмендетуі болып табылады.
Елена И. Хагай 1, http://orcid.org/0000-0001-5323-4001
Гузяль Д. Абильмажинова 2, http://orcid.org/0000-0003-0007-9890
Семей қаласы Мемлекеттік Медициналық Университетінің Павлодар қаласындағы филиалы
1 "Медицина" мамандығы бойынша 2-оқу жылының магистранты;
2 Ішкі аурулар кафедрасы.
Павлодар қаласы, Қазақстан Республикасы
Агаипов Л.И., Диагностика и лечение легочной артериальной гипертензии у детей //, Лечащий врач, 2 часть, 2014 №4. p. 50-53.
2. Белозеров Ю.М. Детская кардиология. М.: Мед-пресс информ, 2004. - 600 p.
3. Белоконь Н.А., Кубергер М.Б., Болезни сердца и сосудов у детей// Том 1, Москва, 1987. – p. 216-240.
4. Бураковский В.И., Бокерия Л.A. Сердечно-сосудистая хирургия: руководство. – М.: Медицина, 1989. – 752 p.
5. Бураковский В.И., Бухарин В.А., Плотникова Л.Р. Легочная гипертензия при врожденных пороках сердца. М.: Медицина; 1975. P. 247.
6. Горбачевский С.В. Проблема легочной гипертензии в хирургии ВПС у детей раннего возраста: Автореф. дис. … д-ра мед. наук. М.; 1995. p.121.
7. Дуйсенбаева Б.С., Автореф. дис. … «Эпидемиологические аспекты и сравнительная оценка томографических методов диагностики при врожденных пороках сердечно-сосудистой системы в Казахстане», Астана 2013, p. 22-26.
8. Зиньковский М.Ф. Врожденные пороки сердца / Под ред. А.Ф. Возианова. — К.: Книга плюс, 2008. – 1168 p.
9. Камалов И.И., Галявич А.С., Молокович Г.Н., Современные аспекты лучевой диагностики врожденныъх пороков сердца у новорожденных и детей раннего возраста, Казанский медицинский журнал, 2006, Т. 87, №1, p. 7-9.
10. Легочная гипертензия. Конценсус ACC/AHA (2009), Medicine review. 4(9) (2009). http://www.medreview.com.ua/
11. Мартынюк Т.В., Коносова И.Д., Чазова И.Е. Современные подходы к медикаментозному лечению легочной гипертензии. Consilium medicum. 2003; 5: p.1–4.
12. Мощич П.С., Сидельников В.М., Кривченя Д.Ю. Кардиология детского возраста, Киев, 1986, p.144-149.
13. Мутафьян О.А., Детская кардиология. – М.: ГЭОТАР- Медиа, 2009. – p.170-177.
14. Николаева Т.Н. Гемомикроциркуляция: патология при врожденных пороках сердца. - М., 1996. 179 p.
15. Орлов В.Н. Руководство по электрокардиографии. М.: ООО «Медицинское информационное агентство», 1997, p.528.
16. Прахов А.В., Неонатальная кардиология. – Н.Новгород, 2008. – 388 p.
17. Шабалов Н.П., Детские болезни, том 2, Питер, 2007, 928 p.
18. Шипулин В.М., Мерунко A.A., Иванов С.Н. и др. Вопросы патологии сердца у детей. - Томск: Красное знамя, 2000. - 114 p.
19. Щеглова К.Т., Горностаев А.А., Черногривов А.Е., Базылев В.В., Первый опят применения Бозентана в составе комбинированной терапии легочной гипертензии в раннем после операционном периоде у детей первого года жизни после радикальной коррекции врожденных пороков сердца с избыточным легочным кровотоком.// Детские болезни сердца и сосудов, 2015. №3; p.57-64.
20. Ayhan Pektas, Rana Olgunturk, Ayhan Cevik, Semiha Terlemez, Emre Kasar and Yusuf Ali Oner. Texas Heart Institute Journal, Magnetic Resonance Imaging in Pediatric Pulmonary Hypertension 2015 Jun; 42 (3), p.209-215. [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4473612/] (дата обращения: 03.08.2017).
21. Alehan D., Yildirim I., Sahin M. et al. Long-term inhaled iloprost use in children with pulmonary arterial hypertension. Cardiol Young. 2012; 22: p. 396–403.
22. Astrid E. Lammers, Franz Freudenthal, Ian Adatia, et al. Functional classification of pulmonary hypertension in children: Report from the PVRI pediatric taskforce, Panama 2011. Pulmonary Circulation 2011; Vol 1: No 2; p. 280-285 [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3161406/]
23. Barst R. J., McGoon M. D., Elliott C. G., Foreman A. J., Miller D. P.et al. Survival in childhood pulmonary arterial hypertension: insights from the registry to evaluate early and long-term pulmonary arterial hypertension disease management, Circulation. 2012; 125: p. 113–122. [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22086881] (дата обращения 03.08.2017).
24. Barst R. J., McGoon M., Torbicki A. et al. Diagnosis and differential assessment of pulmonary arterial hypertension, J Am Coll Cardiol. 2004; 43: р40–47. [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109704004413?via%3Dihub] (дата обращения 04.08.2017)
25. Beghetti M. Bosentan in pediatric patients with pulmonary arterial hypertension, Curr Vasc Pharmacol. 2009; 7: p. 225–233. [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/?term] (дата обращения 21.08.2017).
26. Beghetti M., Haworth S. G., Bonnet D. et al. Pharmacokinetic and clinical profile of a novel formulation of bosentan in children with pulmonary arterial hypertension: the FUTURE-1 study, Br J Clin Pharmacol. 2009; 68: p. 948–955. [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/?term] (дата обращения 21.08.2017)
27. Beghetti M., Tissot C. Pulmonary Hypertension in Congenital Shunts. Rev. Esp. Cardiol. 2010; 63: 1179–93. [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/?term]. (дата обращения 21.08.2017)
28. Dan-Chen Wu, Hong-Da Zhang, Zhi-Cheng Jing. Pediatric Pulmonary Arterial Hypertension, Curr Hypertens Rep. 2013 Oct 27. [https://link.springer.com/journal/11906]. (дата обращения 21.08.2017)
29. David B. Frank and Brian D. Hanna. Pulmonary Arterial Hypertension Associated with Congenital Heart Disease and Eisenmenger Syndrome: Current Practice in Pediatrics. Minerva Pediatrica Journal, 2015 Apr, 67 (2): 169-185.
30. ESC/ERS Guidelines for the diagnosis and treatment of pulmonary hypertension 2015.
31. Galiè N., Hoeper M., Humbert M. Guidelines for the diagnosis and treatment of pulmonary hypertension, European Heart Journal. 2009; 30 (20): 2493–2537 [https://academic.oup.com/eurheartj/article-lookup/doi/10.1093/eurheartj/ehp297]. (дата обращения 21.08.2017)
32. Heiner Latus, Titus Kuehne, Philipp Beerbaum, Christian Apitz, Georg Hansmann, Vivek Muthurangu, Shahin Moledina Cardiac MR and CT imaging in children with suspected or confirmed pulmonary hypertension/pulmonary hypertensive vascular disease. Expert consensus statement on the diagnosis and treatment of paediatric pulmonary hypertension. The European Paediatric Pulmonary Vascular Disease Network, endorsed by ISHLT and DGPK // Pulmonary vascular disease. Original article. 2016. №102. P. 31-34. [http://heart.bmj.com/content/102/Suppl_2/ii30]. (дата обращения 21.08.2017).
33. Hislop A. A., Moledina S., Foster H. et al. Long-term efficacy of bosentan in treatment of pulmonary arterial hypertension in children, Eur Respir J. 2011; 38: p. 70–77.
34. Hoffman J.I., Kaplan S. The incidence of congenital heart disease. J Am Coll Cardiol 2002; p.1890-1900. [https://ac.els-cdn.com/S07351-09702018867/1-s2.0S0735109-702018867main. pdf]. (дата обращения 21.08.2017).
35. Hoffman J.I., Kaplan S., Liberthson R.R. Prevalence of congenital heart disease. Am Heart J 2004; p.425-439
36. Ivy D.D., Claussen L., Doran A. Transition of stable pediatric patients with pulmonary arterial hypertension from intravenous epoprostenol to intravenous treprostinil, Am J Cardiol. 2007; 99: p. 696–698.
37. Ivy D. D., Rosenzweig E. B., Lemarie J. C.et al. Long-term outcomes in children with pulmonary arterial hypertension treated with bosentan in real-world clinical settings, Am J Cardiol. 2010; 106: p.1332–1338.
38. Jonh F. Keane, James E. Lock, Donald C. Fyler, NADAS’ Pediatric Cardiology, second edition, 2006, p.43-49.
39. Kouchoukos Nicholas T., Kirklin. James K., Blackstone Eugene H.., Hanley Frank L., Kirklin/Barrat-Boyes Cardiac Surgery. – 4-th ed., 2013. – p.2054
40. Gabor Kovacs, Alexander Avian, Michael Pienn, Robert Naeije, and Horst Olschewski. Reading pulmonary vascular pressure tracings. How to handle the problems of zero leveling and respiratory swings. Am J Respir Crit Care Med 2014; p.252–257 [http://www.atsjournals.org/doi/full/10.1164/rccm.201402-0269PP]. (дата обращения 21.08.2017).
41. Krishnan U., Takatsuki S., Ivy D. D. et al. Effectiveness and safety of inhaled treprostinil for the treatment of pulmonary arterial hypertension in children, Am J Cardiol. 2012; 110: p. 1704–1709. [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3508003/]. (дата обращения 21.08.2017).
42. Laas E., Lelong N., Thieulin A.C., et al. Preterm birth and Congenital Heart Defects: A population based study. Pediatrics 2012; p.829-837. [http://pediatrics.aappublications.org/content/130/4/e829.full] (дата обращения 03.09.2017).
43. Lammers A. E., Hislop A. A., Flynn Y., Haworth S. G. Epoprostenol treatment in children with severe pulmonary hypertension, Heart. 2007; 93(6). p. 739–743. [http://pubmedcentralcanada.ca/ptpicrender.fcgi?aid=1605607&blobtype=html&lang=en-ca] (дата обращения 03.09.2017)
44. Marelli A. J. Mackie AS, Ionescu-Ittu R, Rahme E, Andrew S et al. Congenital heart disease in the general population: changing prevalence and age distribution // Circulation. 2007. P 163-172.
45. Mavrodis C. Pediatric Cardiac Surgery. – 3-d ed. – Mosby, 2003. – p.875.
46. Mereles D., Ehlken N., Kreuscher S., Ghofrani S., Hoeper M.M. et al. Exercise and respiratory training improve exercise capacity and quality of life in patients with severe chronic pulmonary hypertension, Circulation. 2006; 114: p.1482–1489. [http://circ.ahajournals.org/content/114/14/1482] (дата обращения 29.08.2017)
47. Nagel E., Rossem A.C., Fleck E Bauer W, Sechtem U, Cardiovascular Magnetic Resonance. – Springer, 2003. – p. 270
48. Rich S., Dantzker D. R., Ayres S., M. Bergofsky E.H., Brundage B.H. et al. Primary pulmonary hypertension. A national prospective study, Ann Intern Med. 1987; 107: p.16–223.
49. Richard A. Jonas Comprehensive Surgical Management of Congenital Heart Disease, 2004. - p.544
50. Rubin L.J. Primary pulmonary hypertension. N. Engl. J. Med. 1997; 336: 111–17.
51. Sandoval J., Aguirre J. S., Pulido T. et al. Nocturnal oxygen therapy in patients with the Eisenmenger syndrome, Am J Respir Crit Care Med. 2001; 164: p. 1682–1687. [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3612812/] (дата обращения 29.08.2017)
52. Stark J. Surgery for congenital heart defects. 3-d ed. – John Wiley&Sons, 2006. p.574.
53. Van der Linde D., Konnings E., Slager M. et al. Birth prevalence of congenital heart disease wordwide: a systemic review and meta-analysis. J Am Cardiol 2011; p. 2241-2247.
54. Wei-Zie Zeng, Xian-Ling Lu, Chang-Ming Xiong, Guang-Liang Shan, Zhi-Hong Liu et al The efficacy and safety of Sildenafil in patients with pulmonary arterial hypertension associated with the different types of congenital heart disease. Clinical Cardiology J. 2011, 34.8. p.513-518 [http://onlinelibrary.wiley.com] (дата обращения 29.08.2017)
55. Widlitz A., Barst R.J. Pulmonary arterial hypertension in children. Eur. Respir. J. 2003; 21: 155–76. [http://erj.ersjournals.com/content/21/1/155.long]. (дата обращения 28.08.2017)
Библиографиялық сілтемелер
Хагай Е.И., Абильмажинова Г.Д. Өкпе гипертензиясымен асқынған, балалардың туа біткен жүрек ақаулары. Диагностикасы және емі. Әдеби шолу / / Ғылым және Денсаулық сақтау. 2017. №5. Б. 129-144