АНАЛАҚЫ БЕЗДЕРДІҢ ОБЫРЫ КЕЗЕҢДЕРІНДЕГІ НЕ-4 ІСІК МАРКЕРІНІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ
Кіріспе. Аналық бездер обыры сирек кездесетіндер болып табылмайды және әйелдердегі барлық қатерлі ісіктердің 4-6 % құрайды. Ерте кезеңдердегі аналық бездер обыры диагностикасы осы патологияны емдеудің тиімділігін арттыру мәселесіне негізгі әдіс болып табылады. Ассоцирленген маркерлердің сезімтал серологиялық ісігін пайдалану жайылмайтын ісіктер қатары үшін ауруды тиімді емдеу және клиникаға дейінгі рецидивін анықтау диагностикасы, мониторинг үшін адекватты әдіс болып саналады, соның ішінде аналық бездер обыры.
Мақсаты. Аналық бездер қатерлі ісіктер (АБҚ) кезеңіне байланысты СА-125 салыстырғанда НЕ-4 ісік маркерінің диагностикалық маңыздылығын бағалау.
Әдістері. Жұмыс негізіне «Украина МҒҰА С.П. Григорьев ат. МРИ» 2015-2017 жж. мерзіміндегі 245 пациенткаларды авторлардың жеке клиникалық бақылауы жатқызылған. Жұмыста 181 АБҚ - IV кезеңі (негізгі топ) және аналық бездердің жаңа өспелерімен 64 әйел (салыстыру тобы) НЕ-4 және СА-125 онкомаркерлер деңгейін зерттеу нәтижелері ұсынылған. Пациентканың өз еркімен ақпараттық келісімі зерттеуге енгізу критерилері болып табылды; зерттеудің кез келген кезеңінде немесе зерттеудің мақсаттары мен міндеттеріне нақты клиникалық жағдайдың сәйкессіздігі кезінде әрі қарай қатысудан пациентканың бас тартуы жағдайында зерттеуден шығу жүргізілді. Зерттеу барысында клиникалық, биохимиялық, иммуноферменттік, радиологиялық тексеру әдістері қолданылды.
«STATISTICA 10.0» бағдарламалары пакеті көмегімен алынған мәліметтерді статистикалық өңдеу жүргізілді.
Нәтижелері. НЕ-4 ассоцирленген маркері ісігі экспрессиясы орташа деңгейі, АБҚ ерте және кеш кезеңдерін салыстыру кезінде өзара нақты ерекшеленіп, тиісінше процесстің таралуына бірізді артады. НЕ-4- оңды жағдайларының айқындалу жиілігі процесстің кезеңдерінен тәуелсіз жеткілікті жоғары. Аурудың кезеңіне байланысты емес НЕ-4 ассоцирленген маркері ісігінің сезімталдығы 92,82%, СА-125 - 89,50% құрады, бірақ НЕ-4 маркерінің ерекшелігі СА-125 ерекшелігін өте артық және тиісінше 95,31 және 60,92% құрайды. НЕ-4 протеаз ингибиторының сезімталдығы қатерлі процесс дамуының ерте кезеңдерінде (I-II кезең) СА-125 нақты артық және аналық бездер қатерлі ісіктері асқынған кезеңдерінде практикада ерекшеленбейді. Ақпараттандырудың жанама критерилерінің талдауы жалған теріс нәтижелердің жиілігінен басқа барлық параметрлер бойынша СА-125 салыстырғанда НЕ-4 ісік маркерінің нақты артықшылығын көрсетті.
Қорытындылары. НЕ-4 ісік маркері кезеңге тәуелді емес болып табылатыны анықталды. НЕ-4 протеаз ингибиторының ерекшелігі СА-125 онкофеталды протеин ерекшелігінен 1,5 есеге артық, ол аналық бездер қатерлі ісіктері диагностикасындағы оның қолданылуын ұсынуға мүмкіндік береді.
Негізгі сөздер: аналық бездердің қатерлі ісіктері; ісік ассоцирленген маркерлер; НЕ-4, СА-125; диагностикалық маңыздылығы.
Екатерина В. Немальцова,
Елена Н. Сухина,
Владислав С. Сухин
ММ «Украина медициналық ғылымдар Ұлттық академиясы С.П. Григорьев атындағы медициналық радиология институты»,
Харьков қ., Украина
Литература:
1. Аксель Е.М. Статистика злокачественных новообразований женской половой сферы // Онкогинекология. 2012. №1. С.18–24.
2. Антошечкина М.А., Савинова Е.Б. Использование биомаркеров для ранней диагностики рака яичников // Клинический вестник. 2011. №4. С.91–93.
3. Ахмедова С.А. Совершенствование клинико-лабораторной концепции использова-ния СА 125 у больных раком яичников: дис. … канд. биол. наук. Москва, 2003. 130с.
4. Васильев А.Н., Красильников С.Э., Войцицкий В.Е., Герасимов А.В., Кулиджанян А.П., Бабаянц Е.В., Сисакян В.Г., Крылышкин М.И., Афанасьева Н.А., Мансурова А.С. Онкомаркеры СА125, НЕ4 как предикторные факторы прогноза у больных с пограничными опухолями яичников // Сиб. онкол. журн. 2015. №4. С.39–44.
5. Жорданиа К.И. Некоторые аспекты диагностики и лечения рака яичников // Рус. мед. журн. 2002. №24. С.1095–1102.
6. Жорданиа К.И., Герштейн Е.С., Кушлинский Н.Е. Козаченко В.П., Блюменберг А.Г., Никогосян С.О., Губина Г.И. Опухоли яичников / Клиническая онкогинекология. Под ред. В.П. Козаченко. М.: Медицина. 2005. С.220–269.
7. Лекции по клинической онкологии / Под ред. проф. Г.В. Бондаря. Луганск, 2009. 578с.
8. Маршутина Н.В., Солохина М.П., Алентов И.И., Сергеева Н.С. Клиническая значимость биологических маркеров при раке яичников, раке предстательной железы, колоректальном раке // Исследования и практика в медицине. 2016. Т.3. №1. С.46–57.
9. Рак в Україні, 2015–2016. Захворюваність, смертність, показники діяльності онкологічної служби // Бюлетень Національного канцер-реєстру України №18. К., 2017. С.52–53.
10. Северская Н.В., Чеботарева И.В., Сыченкова Н.И., Двинских Н.Ю., Крикунова Л.И. Опухолевые маркеры СА125, НЕ4 и ROMA в дифференциальной диагностике рака яичника у женщин в пре- и постменопаузе. Онкология репродуктивных органов: от профи-лактики и раннего выявления к эффективному лечению: Матер. I Национального конгресса, 19–21 мая 2016. Москва, 2016. С.143.
11. Сергеева Н.С., Маршутина Н.В. Опухолеассоциированные маркеры в скрининговых программах, направленных на активное выявление рака яичников: реальность, проблемы и перспективы. Практическая онкология // Проблемы скрининга в онкологии. 2010. №11(2). С.110–119.
12. Сергеева Н.С., Маршутина Н.В. Серологические опухолеассоциированные маркеры: национальное руководство. Онкология. Под ред. В.И.Чиссова, М.И. Давыдова. М.: ГЭОТАР-Медиа, 2008. С.8–26.
13. Чернобай А.В. Рак яичника: патогенез, диагностика, современные аспекты лечения // Вестник проблем биологии и медицины. 2013. Вып. 2. С. 33–38.
14. Anastasi E., Granato T., Falzarano R., Storelli P., Ticino A., Frati L., Panici P.B., Porpora M.G. The use of HE4, CA125 and CA72-4 biomarkers for differential diagnosis between ovarian endometrioma and epithelial ovarian cancer // J. Ovar. Res. 2013. Vol.6. №44. Р. 2–8.
15. Bolstad N., Øijordsbakken M., Nustad K., Bjerner J. Human epididymis protein 4 reference limits and natural variation in a Nordic reference population // Tumour Biol. 2012. Vol.33. №1. Р.141–148.
16. Escudero J.M., Auge J.M., Filella X., Torne A., Pahisa J., Molina R. Comparison of serum human epididymis protein 4 with cancer antigen 125 as a tumor marker in patients with malignant and nonmalignant diseases // Clin. Chem. 2011. Vol. 57. №11. Р. 1534–1544.
17. Galgano M.T., Hampton G.M., Frierson H.F.Jr. Comprehensive analysis of HE4 expression in normal and malignant human tissues // Mod Pathol. 2006. Vol.19. №6. Р.847–853.
18. Kirchhoff C., Habben I., Ivell R., Krull N. A major human epididymis-specific cDNA encodes a protein with sequence homology to extracellular proteinase inhibitors // Biol. Reprod. 1991. Vol.45. №2. Р.350–357.
19. Moоre D.H. Primary surgical management of early epithelial ovarian carcinoma / D.H.Moore // Ovarian cancer. 2001. P.201–218..
20. Menczer J., Usviatzov I., Ben-Shem E., Golan A., Levy T. Neoadjuvant chemotherapy in ovarian, primary peritoneal and tubal carcinoma: can imaging results prior to interval debulking predict survival? // J. Gynecol. Oncol. 2011. Vol. 22. №3. P.183–187.
21. Siegel R., Ward E., Brawley O., Jemal A. Cancer statistics 2011: the impact of eliminating socioeconomic and racial disparities on premature cancer deaths // CA Cancer J. Clin. 2011. Vol. 61. №4. P. 212–236.
22. Sölétormos G., Duffy M.J., Othman Abu Hassan S., Verheijen R.H., Tholander B., Bast R.C.Jr., Gaarenstroom K.N., Sturgeon C.M., Bonfrer J.M., Petersen P.H., Troonen H., Carlo Torre G., Kanty Kulpa J., Tuxen M. K., Molina R. Clinical use of cancer biomarkers in epithelial ovarian cancer: updated guidelines from the European group on tumor markers (EGTM) // Int. J. Gynecol. Cancer. 2016. Vol.26. №1. Р.43–51.
23. Weinberg L.E., Rodriguez G., Hurteau J.A. The role of neoadjuvant chemotherapy in treating advanced epithelial ovarian cancer // J. Surg. Oncol. 2010. Vol.101. №4. P. 334–343.
Библиографиялық сілтемелер
Немальцова Е.В., Сухина Е.Н., Сухин В.С. Аналақы бездердің обыры кезеңдеріндегі Не-4 ісік маркерінің диагностикалық маңыздылығы / / Ғылым және Денсаулық сақтау. 2017. №6. Б. 28-42.