АЛМАЛЫ –САЛМАЛЫ ПРОТЕЗДЕРМЕН ОРТОПЕДИЯЛЫҚ ЕМДЕУ КЕЗЕҢДЕРІНДЕГІ ШАЙНАУ ҚЫСЫМЫН КЛИНИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ
Кіріспе. Протез қойнауының тіреу тіндерінің атрофиялық өзгерістерінің алдын алу протездердің қызметтік тиімділігін арттыру алмалы –салмалы конструкциялармен науқастарды заманауи ортопедиялық емдеудің өзекті міндеттері болып табылады.
Өнімділік көрсеткіштері пайдалануға болатын шайнау қысымының күші болып табылады, олардың протездермен шайнау тиімділігін қалпына келтіруді бағалау үшін анатомиялық форманы және қызметті байланыстыру және биомеханика бойынша зерттеулер үшін анықтамалық мәліметтерді қамтамасыз ету үшін қолданылады. Содан басқа, шайнау қысымының максималды көрсеткіштерін білу шайнау бұлшық еттері үшін кемшіліксіз емдеу жоспарын құруға көмектеседі. Шайнау қысымын анықтау - окклюзия, нейробұлшық ет синдромы, алмалы салмалы және алмалы салмалы емес конструкциялардың тіс қатарларын қалпына келтіру, импланттарды қолданумен емдеудегі бұзылыстар кезіндегі тісжақ жүйесінің қызметтік жағдайын зерттеудің маңызды критерилері.
Осы зерттеудің мақсаты арнайы құрылғыны клинкаиылқ қолдану есебінен ортопедиялық емдеу кезеңдеріндегі шайнау қысымының әдісін жетілдіру болып табылған.
Материалдары мен әдістері: шайнау қысымын бағалау әдісін жетілдіру үшін арнайы құрылғы «БНВ-02» қолданылды-ол ерте және алыс кезеңдерде шайнау жүктемесін бөлуді бағалаумен тіс қатарларының әртүрлі учаскелерінде тіс – антогонистері арасындағы шайнау қысымын тіркеудің механикалық әдісі (ISO 10139-2). Алынған нәтижелерді жалпылама талдау үшін орташа мәні және оның орташа қатесі есептелді, тіс қатарының ақаулары топтарынан әрбіреуі үшін шайнау қысымының көрсеткіштерін индексті талдау қолданылған болатын.әдістелген құрылғыны клиникалық қолдану 57 науқаста орындалды, оларға алмалы –салмалы протездер жасалды және қажет болғандарға протездің базисін түзету жүргізілді. Бірінші өлшеу ортопедиялық конструкцияны дайындауға дейін орындалды, екіншісі емдеудің ерте (протезді тікелей жасаудан кейін) және алыс мерзімінде (30-45 күннен кейін).
Қорытындылары. Жұмыс кезінде тіс қатарының ақауларын орнына келтіру ұзақтығы мен шектелуінен байланысты емес симметриялық учаскелер бойынша біркелкі таратумен шайнау қысымының өсуін қамтамасыз етедіәртүрлі шектелудің тіс қатарының ақауларын алмалы –салмалы протездерді ортопедиялық емдеу анықталды. Тіс қатарының әртүрлі учаскелерінде шайнау қасымын біркелкі блуді бағалау үшін стандартты симметриялық индексі ұсынылды, ол компенсациялық әсерлерді бейімдеудің әсерімен қалыптастырылуды бейнелейді.
Осы тақырып бойынша жұмыс перспективалары анық, өйткені шайнау қысымын әрі қарай зерттеу конституционалды– биологиялық өзара байланыста болудағы оның сипаттамасын алуға мүмкіндік береді (жынысы, жасы, тамақтану сипаты), клиникалық факторларымен (ақаудың ертеректігі, протез полесінің жағдайы), сол сияқты тіс қатарының учаскелері бойынша шайнау қысымының салыстырмалы координатты ерекшеліктері мәліметтерін алу.
И. В. Янишен
Харьков Ұлттық медициналық университеті, Харьков, Украина
1. Без’язична Н. В. Порівняльна оцінка сили жувального тиску при ортопедичному лікуванні знімними зубними протезами залежно від матеріалу м’якої підкладки // Український журнал клінічної та лабораторної медицини, 2007. Т. 2. № 4. С. 52-54.
2. Без’язична Н. В. Сила жувального тиску на етапах ортопедичного лікування знімними конструкціями зубних протезів // Медицина і..., 2007. № 3/4. С. 47-49.
3. Безъязычная Н. В. Жевательное давление на этапах ортопедического лечения съёмными протезами: способы и результаты клинического изучения // Медицина и ... . № 2(13), 2007. С.27-30.
4. Гнатодинамометрия. Определение жевательной активности // URL: http://meduniver.com/Medical/stomatologia/256.html (дата обращения: 27.04.2015).
5. Голік В. П., Без'язична Н. В., Томілін В. Г. Спосіб виготовлення м'якої підкладки акрилового базису знімних протезів. Пат. 24836, Україна, МПК (2006) А61С13/00. Опубл. 10.07.2007. Бюл.№10.
6. Голік В. П., Без'язична Н. В., Шкляр С. П. Спосіб оцінки якості матеріалу для м'яких підкладок базису знімних протезів. Деклараційний патент на корисну модель. Пат. 14743, Україна, МПК А61В 10/00, А61С 13/007. Опубл. 15.05.2006. Промислова власність, 2006. № 05.
7. Жевательное давление // URL: http://ortostom.net/content/zhevatelnoe-davlenie (дата обращения: 27.04.2015).
8. Коробко В. Т. Исследование жеватель-ного давления под базисом пластиночного протеза на верхней челюсти: автореф. дис.. ... канд.мед.наук. 1966. 18 с.
9. Рожко М. М., Михайленко Т. М., Онищенко В. С. Довідник з ортопедичної стоматології // Київ, 2004. 290 с.
10. Токаревич И. В., Наумович Ю. Я. Современные методики оценки функции жевания // Современная стоматология, 2009. №3-4. 32 с.
11. Armellini D., Fraunhofer J. Modern methods of estimation of chewing function // J. Prosthet. Dent. 2004. V.92. P. 531–535
12. Bilt A. Methods of estimation of chewing function // Brazil. J. Oral Science, 2002. V.1. №1. P. 18.
13. Duygu Koc, Arife Dogan, Bulent Bek. Bite Force and Influential Factors on Bite Force Measurements: A Literature Review // Eur. J. Dent, 2010. № 4(2). P. 223–232.
14. Eng C., Lieberman D., Zink K., Peters M. Bite Force and Occlusal Stress Production in Hominin Evolution // American Journal of physical anthropology, 2013. P. 544–557.
15. Kapusevska B., Dereban N., Popovska M. Role of electrodynamometric measurements and parodontal disease in fabrication of dental bridges // Journal of advances in biology, 2014. Vol. 5. № 1. P. 568-574.
16. Merete Bakke. Bite Force and Occlusion // Seminars in Orthodontics, 2006. Vol. 12. № 2. P. 120-126.
17. Parle D., Desai D., Bansal A. Estimation of Individual Bite Force during Normal Occlusion using FEA // Altair Technology Journal, 2013. P. 11-19.
18. Rosa L.B., Bataglion C., Siéssere S., Palinkas M. Bite force and masticatory efficiency in individuals with different oral rehabilitations // Open Journal of Stomatology, 2012. № 2. P. 21-26.
19. Soboleva U., Laurina L., Slaidina A. Stomatologiya // Baltic Dent. Maxillofac. J., 2005. № 7. P. 77–80.
20. Takahashi Y. The effects of soft denture liners applied to complete dentures on masticatory functions // Tokyo, 1997. P. 518-533.
21. Toro A., Buschang P.H., Throckmorton G., Roldan S. Modern methods of estimation of chewing function // Eur. J. Orthodont, 2005. V.10. №4. P. 1093.
References:
1. Bez’yazichna N. V. Comparative evaluation of masticatory pressure in the orthopedic treatment of removable dentures depending on the material soft substrate. Ukrains'kii zhurnal klіnіchnoi i laboratornoi meditsiyi [Ukrainian Journal of Clinical and Laboratory Medicine]. 2007. T. 2. № 4. pp. 52-54.
2. Bez’yazichna N. V. Power of masticatory pressure at stages orthopedic treatment removable designs of dentures. Medicina і... [Medicine and ...]. 2007. № 3/4. pp. 47-49.
3. Bez’yazychnaya N. V. Zhevatel'noe davlenie na etapakh ortopedicheskogo lecheniya s"emnymi protezami: sposoby i rezul'taty klinicheskogo izucheniya [Masticatory pressure at stages of orthopedic treatment of removable dentures: methods and results of a clinical study] // Medicina i ... [Medicine and ...]. № 2(13), 2007. pp. 27-30.
4. Gnatodinamometriya. Opredelenie zhevatel'noj aktivnosti [Gnathodynamometer. Determination masticatory activity] URL: http://meduniver.com/Medical/stomatologia/256.html (data obrashhenija: 27.04.2015).
5. Golіk V. P., Bez'yazichna N. V., Tomіlіn V. G. The method of making a soft acrylic base substrate dentures Pat. 24836, Ukraine, MPK (2006) A61S13/00]. Opubl. 10.07.2007. Bjul.№10.
6. Golіk V. P., Bez'yazichna N. V., Shklyar S. P. The method of assessing the quality of the material for soft substrates basis dentures. Patent for utility model. Pat. 14743, Ukraine, MPK A61V 10/00, A61S 13/007]. Opubl. 15.05.2006. Promislova vlasnіst', 2006, № 05.
7. Zhevatel'noe davlenie [The masticatory pressure]. URL: http://ortostom.net/content/zhe-vatelnoe-davlenie (accessed 27.04.2015).
8. Korobko V. T. Issledovanie zhevatel'nogo davlenija pod bazisom plastinochnogo proteza na verhnej cheljusti: avtoref. dis.. ... kand.med.nauk: [Research under the pressure of chewing basis plastinoch-foot prosthesis on the upper jaw: Author. dis .. ... candidate of medical sciences]. 1966, 18 p.
9. Rozhko M. M., Mikhailenko T. M., Onishhenko V. S. Reference prosthodontics. Kiїv, 2004, 290 p.
10. Tokarevich I. V., Naumovich Yu. Ya. Sovremennye metodiki otsenki funktsii zhevaniya [Modern methods of estimation of chewing function]. Sovremennaya stomatologiya [Modern dentistry]. 2009, №3-4, 32 p.
11. Armellini D., Fraunhofer J. Modern methods of estimation of chewing function. J. Prosthet. Dent. 2004, V.92, pp. 531–535
12. Bilt A. Methods of estimation of chewing function. Brazil. J. Oral Science, 2002, V.1, №1, 18 p.
13. Duygu Koc, Arife Dogan, Bulent Bek. Bite Force and Influential Factors on Bite Force Measurements: A Literature Review. Eur. J. Dent, 2010, № 4(2), pp. 223–232.
14. Eng C., Lieberman D., Zink K., Peters M. Bite Force and Occlusal Stress Production in Hominin Evolution. American Journal of physical anthropology, 2013. P. 544–557 .
15. Kapusevska B., Dereban N., Popovska M. Role of electrodynamometric measurements and parodontal disease in fabrication of dental bridges. Journal of advances in biology, 2014, Vol. 5, № 1, pp. 568-574.
16. Merete Bakke. Bite Force and Occlusion. Seminars in Orthodontics, 2006, Vol. 12, № 2, pp. 120-126.
17. Parle D., Desai D., Bansal A. Estimation of Individual Bite Force during Normal Occlusion using FEA. Altair Technology Journal, 2013, pp. 11-19.
18. Rosa L. B., Bataglion C., Siéssere S., Palinkas M. Bite force and masticatory efficiency in individuals with different oral rehabilitations. Open Journal of Stomatology, 2012, № 2, pp. 21-26.
19. Soboleva U., Laurina L., Slaidina A. Stomatologiya. Baltic Dent. Maxillofac. J., 2005, № 7, pp. 77–80.
20. Takahashi Y. The effects of soft denture liners applied to complete dentures on masticatory functions. Tokyo, 1997, pp. 518-533.
21. Toro A., Buschang P.H., Throckmorton G., Roldan S. Modern methods of estimation of chewing function. Eur. J. Orthodont, 2005, V.10, №4. 1093 p.
Библиографиялық сілтемелер
Янишен И. В. Алмалы –салмалы протездермен ортопедиялық емдеу кезеңдеріндегі шайнау қысымын клиникалық зерттеу / / Ғылым және Денсаулық сақтау. 2015. №3. Б. 70-79.