ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ АУЫЗ ҚУЫСЫНЫҢ ЖӘНЕ ТІС – ЖАҚ ЖҮЙЕСІ ПАТОЛОГИЯСЫ МЕН ШЫЛЫМ ШЕГУДІҢ ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫ
Кіріспе. Темекіге тәуелділік адам ағзасының барлық органдарына және жүйелеріне жағымсыз әсер етеді, соның ішінде стоматологиялық аурулардың жиілігіне. Бірақ стоматологиялық патологияның дамуына шылымды қолданудың әсері туралы кереғар мәліметтер бар.
Зерттеу мақсаты. Шығыс Қазақстан облысы тұрғындарындағы ауыз қуысы патологиясының дамуына темекіге тәуелділіктің әсерін бағалау.
Әдістері. Диагностикалық және емдеу іс-шараларынан өтушілердің ауыз қуысы және тіс жақ жүйелерінің патологиясымен науқастарды алғашқы және қайта тіркеу материалдары талданды. Темекіге тәуелділікті анықтау әдістемесін қолданумен науқастарды клиникалық тексеру мен сұрастыру өткізілді. Зерттеуге 20 жастан 75 жасқа дейінгі 237 науқас енгізілді. Шылым шегетін және шылым шекпейтін науқастар (Riskratio) топтары арасында салыстырмалы қауіпке есеп өткізілді. нольдік гипотезаны жоққа шығары үшін шектік критерилер p<0,05 қабылдады.
Нәтижелері. Зерттеу нәтижесінде темекіге тәуелділікпен тексерілгендер ауыз қуысы және тіс жақ жүйесінің шырыштары ауруларының үлкен жалпы жиілігі анықталды. Патологиямен зерттелгендердің орташа жиілігі 1 темекі шегушіге 1,86 құрады және темекі шекпеушіге 1,25 (RR=1,49, p=0,03). Шайнайтын немесе иіскейтін темекіні қолданған кезде тиісті көрсеткіштер 2,69 салыстырғанда темекіге тәуелділіксіз стоматологиялық клиникалар науқастары кіші топтарында 1,25 құрады (RR=2,15, p=0,01).
Қорытындылары. Темекіге тәуелді тұлғаларда кариес, пульпаның және периапикалды тіндердің, пародонтоз, ауыз шырышты қабатының ісікалды ауруларының созылмалы формалары сияқты клиникалық маңызды патологиялардың жиілігінің артуы белгілі болды. Темекіге тәуелді тұлғалардағы ауыз қуысы және тіс – жақ жүйелері шырыштарының зақымдануының даму қаупін анықтайтын маңызды факторлардың бірі темекі шегудің ұзақтығы мен белсенділігі болып табылады.
М. А. Сухоруков, Ж. Д. Брыжахина
Семей қаласының мемлекеттік медицина университетi, Семей қ, Қазақстан
1. Петри А., Сэбин К. Наглядная статистика в медицине / Пер. с англ. В.П. Леонова. - М.: ГЭОТАР-МЕД, 2003. С.41.
2. Чучалина А. Г., Сахарова Г. М., Новикова К. Ю. Практическое руководство по лечению табачной зависимости / под ред. А.Г. Чучалина, Г.М. Сахарова, К.Ю. Новикова. М., 2007. 98 с.
3. Чучалин А. Г. Практическое руководст-во по лечению табачной зависимости. Всерос. науч. общество пульмонологов, НИИ пульмонологии Минздрава РФ. М., 2001. 14 с.
4. Школа здоровья. Табачная зависимость. Руководство для врачей / под ред. М. А. Винниковой. М.: Гэотар-Медиа. 2013. 110 с.
5. Di Franza J. R., Masaquel A., Barrett A. M., Colosia A. D., Mahadevia P. J. Systematic literature review assessing tobacco smoke exposure as a risk factor for serious respiratory syncytial virus disease among infants and young children. BMC Pediatr. 2012 Jun 21;12:81.
6. Ditmyer M., Demopoulos C., McClain M., Dounis G., Mobley C. The effect of tobacco and marijuana use on dental health status in adolescents: a trend analysis. J Adolesc Health. 2013 May; 52(5):641-8.
7. Furukawa S., Ueno M., Kawaguchi Y. Influence of tobacco on dental and oral diseases. Nihon Rinsho. 2013 Mar;71(3):459-63.
8. Javed F., Bashir Ahmed H., Romanos G. E. Association between environmental tobacco smoke and periodontal disease: a systematic review. Environ Res. 2014 Aug;133:117-22.
9. Lo J., Patel P., Roberts B. A systematic review on tobacco use among civilian populations affected by armed conflict. Tob Control. 2015 Mar 13.
10. Leader D. Limited evidence shows a possible causal relationship between secondhand smoke and caries in children // J Am Dent Assoc. 2014 Feb;145(2):179-81.
11. Muszyński P., Polańska K., Hanke W. Effects of smoking on periodontal tissues and benefits of tobacco quitting. Przegl Lek. 2014; 71(11):648-653.
12. Pappas R.S. Toxic elements in tobacco and in cigarette smoke: inflammation and sensiti-zation. Metallomics. 2011 Nov;3(11):1181-98.
13. Tanaka K., Miyake Y., Arakawa M., Sasaki S., Ohya Y. Household smoking and dental caries in schoolchildren: the Ryukyus Child Health Study. BMC Public Health. 2010;10:335.
14. Tsugane S. Tobacco smoking and cancer risk: epidemiological evidence. Nihon Rinsho. 2013 Mar;71(3):390-396.
15. Underner M, Perriot J, Peiffer G. Smokeless tobacco. Presse Med. 2012 Jan; 41(1): 3-9.
References:
1. Petri А. Sebin К. Naglyadnaya statistika v meditsine [Visual statistics in medicine] / Per. s angl. V.P. Leonova. М.: Geotar-Med. 2003, 41 p.
2. Chuchalina A. G., Sakharova G. M., Novikova K. Yu. Prakticheskoe rukovodstvo po lecheniyu tabachnoi zavisimosti / pod red. A.G. Chuchalina, G.M. Sakharova, K.Yu. Novikova. M. [Practical guidance on the treatment of tobacco addiction]. М. 2007, 98 p.
3. Chuchalin A. G. Prakticheskoe rukovodstvo po lecheniyu tabachnoi zavisimosti. [Practical guidance on the treatment of tobacco addiction]. Vseross. nauchnoe obschestvo pulmonologov, NII pulmonologii MZ RF. [Russian sci. soc. of pulmonologists, SRI of pulmonology MH RF]. М., 2001, 14 p.
4. Shkola zdorov'ya. Tabachnaya zavisimost'. Rukovodstvo dlya vrachei [Health school. tobacco dependency. guide of physicians] / pod red. М.А. Vinnikovoi. М.: Geotar-Media. 2013. 110 p.
5. Di Franza J. R., Masaquel A., Barrett A. M., Colosia A. D., Mahadevia P. J. Systematic literature review assessing tobacco smoke exposure as a risk factor for serious respiratory syncytial virus disease among infants and young children. BMC Pediatr. 2012 Jun 21;12:81.
6. Ditmyer M., Demopoulos C., McClain M., Dounis G., Mobley C. The effect of tobacco and marijuana use on dental health status in adolescents: a trend analysis. J Adolesc Health. 2013 May; 52(5):641-8.
7. Furukawa S., Ueno M., Kawaguchi Y. Influence of tobacco on dental and oral diseases. Nihon Rinsho. 2013 Mar;71(3):459-63.
8. Javed F., Bashir Ahmed H., Romanos G.E. Association between environmental tobacco smoke and periodontal disease: a systematic review. Environ Res. 2014 Aug;133:117-22.
9. Lo J., Patel P., Roberts B. A systematic review on tobacco use among civilian populations affected by armed conflict. Tob Control. 2015 March 13.
10. Leader D. Limited evidence shows a possible causal relationship between secondhand smoke and caries in children. J Am Dent Assoc. 2014 Feb;145(2):179-81.
11. Muszyński P., Polańska K., Hanke W. Effects of smoking on periodontal tissues and benefits of tobacco quitting. Przegl Lek. 2014; 71(11) : 648-653.
12. Pappas R.S. Toxic elements in tobacco and in cigarette smoke: inflammation and sensitization. Metallomics. 2011 Nov; 3(11) : 1181-98.
13. Tanaka K., Miyake Y., Arakawa M., Sasaki S., Ohya Y. Household smoking and dental caries in schoolchildren: the Ryukyus Child Health Study. BMC Public Health. 2010 : 10:335.
14. Tsugane S. Tobacco smoking and cancer risk: epidemiological evidence. Nihon Rinsho. 2013 Mar; 71(3): 390-396.
15. Underner M, Perriot J, Peiffer G. Smokeless tobacco. Presse Med. 2012 Jan;41(1):3-9.
Библиографиялық сілтемелер
Сухоруков М. А., Брыжахина Ж. Д. Шығыс Қазақстандағы ауыз қуысының және тіс – жақ жүйесі патологиясы мен шылым шегудің өзара байланысы / / Ғылым және Денсаулық сақтау. 2015. №3. Б. 80-88.