ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ЖҮЙЕСІНДЕ ӘЛЕУМЕТТІК ҚЫЗМЕТКЕРДІҢ ӘЛЕУМЕТТІК ҚЫЗМЕТТЕРДІ КӨРСЕТУІ КЕЗІНДЕ КӘСІБИ ҚҰЗЫРЕТТЕРІНІҢ ҚАЛЫПТАСУЫ
Мақалада Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау жүйесіндегі әлеуметтік қызметкердің әлеуметтік қызметтерді көрсетуі кезіндегі кәсіби құзыреттерінің қалыптасуын зерттеуге арналған. Зерттеуді бастау үшін автор әлеуметтік жұмысқа денсаулық сақтау саласындағы берік білімді талап ететін күрделі үдеріс деп анықтама берген, оның тиімділігі әлеуметтік қызметкердің өзіне, оның іскерліктері, тәжірибесі, жеке ерекшеліктері мен сапаларына тәуелді болады.
Осы мақалада мақсат пен міндеттер белгіленген, социологиялық зерттеу әдістері анықталған. Автор денсаулық сақтау жүйесіндегі әлеуметтік қызметкердің кәсіби құзыреттерінің қалыптасу мәселесі бойынша отандық және шетел әдебиеттеріне талдау жасаған. Социологиялық зерттеуді жүргізу мақсатында Астана қаласының медициналық мекемелеріндегі әлеуметтік қызметкерлер үшін компьютермен өңделетін сауалнама әзірленді. Таңдалған әдіс көмегімен автор зерттелуші мәселе туралы көрнекі ақпарат алды.
Жүргізілген зерттеу нәтижесінде түрткілердің денсаулық сақтау жүйесіндегі әлеуметтік қызметкердің әлеуметтік қызметтерді көрсетуі кезіндегі еңбегінің нәтижелілігі мен кәсіби құзыретіне ықпал ету дәрежесі зерделенді. Пікіртерім барысында денсаулық сақтау жүйесінде жұмысты бастау үшін негізгі түрткілер белгіленді. Ол дегеніміз кәсіби қалыптасу ұмтылысы және күн көруге ақша табу қажеттілігі. Денсаулық сақтау жүйесіндегі әлеуметтік қызметкерді уәждеудің материалдық және материалдық емес әдістері сияқты түсініктер, сондай-ақ олардың денсаулық сақтау жүйесіндегі әлеуметтік қызметкердің кәсіби құзыретіне ықпал етуі зерттелді.
Автор уәждеуші факторлардың ықпалын 1-ден 5-ке дейінгі шәкіл бойынша балдық баға кестесінің көмегімен бағалады. Ақшалай және ақшалай емес түрткілердің әлеуметтік қызметкердің еңбек нәтижелілігіне ықпал ету нәтижелері көрсетілген. Автор Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау жүйесіндегі әлеуметтік қызметкердің әлеуметтік қызметтерді көрсетуі кезіндегі негізгі және кәсіби құзыреттерінің үлгісін әзірлеуге талпынып көрді. Әлеуметтік қызметкердің құзыреттерін бағалау мен дамытудың үлгісінің төрт кезеңі егжей-тегжейлі белгіленген. Әзірленген үлгі денсаулық сақтау жүйесіндегі әлеуметтік қызметкерлерді бағалауға, дамытуға және уәждеуге көметесетін болады. Ақыр аяғында бұл олардың еңбек нәтижелілігін арттыруға көмегін тигізеді.
Автор қорытындыда әлеуметтік қызметкердің кәсіби құзыретін, еңбегінің тиімділігін және нәтижелілігін арттыру үшін тәжірибелік ұсынымдар берді. Бұл ұсынымдар: уәждеудің материалдық және материалдық емес әдістерін дамыту, "күйіп кету синдромының" алдын алу үшін конференциялар, семинарлар, тренингтерге қатысу, ұжымда жайлы психологиялық ахуал туғызу.
Ж. Д. Тұрсынбекова
Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы мемлекеттік басқару академиясы; Мемлекеттік саясаттың ұлттық мектебі,
«Әлеуметтік-басқарушылық технологиялар» кафедрасы, Астана қ. Қазақстан
1. Армстронг М. Практика управления человеческими ресурсами, Санкт-Петербург: Питер, 2008., 832 с.
2. Бойко В. В. Энергия эмоций. Санкт-Петербург: Питер, 2004. 474 с.
3. Бусовикова О.П., Мартынова Т. Н. Сибирская психология сегодня: Сборник научных трудов, Кемерово: Кузбассвузиздат, 2003. 410с.
4. Вербицкий А. А. Контекстное обучение в системе подготовки социальных работников // Теоретические основы подготовки социальных работников, Москва, 2002. 156 с.
5. Водопьянова Н. Е. Синдром выгорания: Диагностика и профилактика. Санкт-Петербург: Питер, 2005. 336 с.
6. Журавлёв П. В., Карташов С. А., Маусов Н. К., Одегов Ю. Г. Технология управления персоналом. Настольная книга менеджера. Москва: Экзамен, 1999. 576 с.
7. Кайбышев В. Т. Профессионально детерминированный образ жизни и здоровье врачей в условиях современной России // Медицина труда и промышленная экология. 2006. № 12. С. 21–26.
8. Кенжебеков Б. Сущность и структура профессиональной компетентности специалиста // Высшая школа Казахстана. 2004. С. 102.
9. Левыкин И. Т., Таршис У. Я. Субъективные показатели образа жизни. Москва: Институт социологии, 1999. 187 с.
10. Лифшиц А. С. Оценка и развитие управленческого персонала. Иваново: ИГУ, 2000. 186 с.
11. Маркова А. К. Психология профессионализма. Москва: 2006. 308 с.
12. Паниотто В. И. Качество социологической информации. Киев: Институт философии, 2000. С. 184-188.
13. Холостова Е. И., Сорвина А. С. Социальная работа: теория и практика. Москва, 2001. 427 с.
14. Ховард К., Коротков Э. Принципы менеджмента: управление в системе цивилизованного предпринимательства. Москва: ИНФРА, 1996. 224с.
15. Хетагурова А. К., Касимовская Н. А. Социально-демографические и психологические факторы, влияющие на уход из профессии медицинских сестер на современном этапе // Экономика здравоохранения. 2007. № 2–3. С. 25–29
16. Ягудина З. А. Гуманизация деятель-ности школьного социального педагога как основа совершенствования его профессиональной компетентности: автореф. дисс… канд. пед. наук. Москва, 2000. 26 с.
17. Ядов В. А. Социологическое исследование: Методология. Программа. Методы. Самара, 1995. 239 с.
18. Fletcher S. NVQs, Standards and Competence // Kogan Page, London, 2001. Р.126.
19. Ratanawongsa N, Wright SM, Carrese J. A. Well-being in residency: effects on relationships with patients, interactions with colleagues, performance, and motivation. Baltimore, 2000, 125 р.
20. Spencer L., McClelland D. and Spenser S. Competency Assessment Methods, Hay/McBer Research, Boston, 2000. Р. 256.
21. Training Agency (TA) Competence and Assessment // Standards Methodology Unit, Sheffield, 1999. Р. 56.
References:
1. Armstrong M. Praktika upravleniya chelovecheskimi resursami [Practice of Human Resource Management]. St. Petersburg: Peter, 2008. P. 832.
2. Boyko V. V. Energiya emotsii [Energy of emotions]. St. Petersburg: Peter, 2004. P. 474.
3. Busovikova O. P., Martynov T. N. Sibirskaya psikhologiya segodnya: Sbornik nauchnykh trudov [Siberian Psychology Today: Collection of scientific works], Kemerovo: Kuzbassvuzizdat, 2003. P. 410.
4. Verbitsky A. A. Kontekstnoe obuchenie v sisteme podgotovki sotsial'nykh rabotnikov. [Contextual learning in the training of social workers]. Teoreticheskie osnovy podgotovki sotsial'nykh rabotnikov [Theoretical bases of training of social workers], Moscow, 2002. P. 156.
5. Vodopiyanova N. E. Sindrom vygoraniya: Diagnostika i profilaktika [Burnout Syndrome: Diagnosis and prevention], St. Petersburg: Peter, 2005. P. 336.
6. Zhuravlev P. V., Kartashov S. A., Mausov N. K., Odegov Y. G. Tekhnologiya upravleniya personalom. Nastol'naya kniga menedzhera. [Technology of Personnel Management. Manager’s handbook], Moscow: Exam, 1999. P. 576.
7. Kaybishev V. T. Professional'no determinirovannyi obraz zhizni i zdorov'e vrachei v usloviyakh sovremennoi Rossii [Professionally deterministic way of life and health of doctors in modern Russia]. Meditsina truda i promyshlennaya ekologiya [Medicine of work and industrial ecology], 2006. № 12. P. 21-26.
8. Kenzhebekov B. Sushhnost' i struktura professional'noi kompetentnosti spetsialista [The nature and structure of professional competence of the expert]. Vysshaya shkola Kazakhstana [Higher School of Kazakhstan]. 2004, P. 102.
9. Levykin I. T., Tarschis U. Ya. Sub"ektivnye pokazateli obraza zhizni. [Subjective indicators of lifestyle]. Moscow: Institute of Sociology, 1999. P. 187.
10. Lifshitz A. S. Otsenka i razvitie upravlencheskogo personala [Assessment and development of managerial staff]. Ivanovo: GDI, 2000. P. 186.
11. Markova A. K. Psikhologiya professionalizma [Psychology of professionalism]. Moscow: 2006. P. 308.
12. Paniotto V. I. Kachestvo sotsiologicheskoi informatsii [The quality of sociological information]. Kiev: Institute of Philosophy, 2000, P. 184-188.
13. Holostova E. I., Sorvina A. S. Sotsial'naya rabota: teoriya i praktika [Social work: theory and practice]. Moscow, 2001. P. 427.
14. Howard K., Korotkov E. Printsipy menedzhmenta: upravlenie v sisteme tsivilizovannogo predprinimatel'stva [Management principles: management in the civilized business]. Moscow: INFRA, 1996.P. 224.
15. Hetagurova A. K., Kasimovskaya N. A., Social'no-demograficheskie i psihologicheskie faktory, vliyayushhie na ukhod iz professii meditsinskikh sester na sovremennom etape [Social and demographic and psychological factors that influence the care of the nursing profession at the present stage]. Ekonomika zdravookhraneniya [Health Economics]. 2007. № 2-3. P. 25-29
16. Yagudina Z. A. Gumanizatsiya deyatel'nosti shkol'nogo sotsial'nogo pedagoga kak osnova sovershenstvovaniya ego professional'noy kompetentnosti (avtoref. kand. diss.) [Humanization of activity of school social teacher as a basis for improvement of professional competence: (Author’s Abstract of cand. diss.). Moscow, 2000. P. 26.
17. Yadov V. A. Sotsiologicheskoe issledovanie: Metodologiya. Programma. Metody. [Sociological study: Methodology. Program. Methods]. Samara, 1995. P. 239.
18. Fletcher S. NVQs, Standards and Competence. Kogan Page, London, 2001.Р. 126.
22. Ratanawongsa N, Wright S. M., Carrese J. A. Well-being in residency: effects on relationships with patients, interactions with colleagues, performance, and motivation. Baltimore, 2000, 125 р.
19. Spencer L., McClelland D. and Spenser S. Competency Assessment Methods, Hay/McBer Research, Boston, 2000. Р. 256.
20. Training Agency (TA) Competence and Assessment. Standards Methodology Unit, Sheffield, 1999. Р. 56.
Көрген адамдардың саны: 358
Мақалалар санаты:
Біртума зерттеулер
Библиографиялық сілтемелер
Тұрсынбекова Ж. Д. Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау жүйесінде әлеуметтік қызметкердің әлеуметтік қызметтерді көрсетуі кезінде кәсіби құзыреттерінің қалыптасуы / / Ғылым және Денсаулық сақтау. 2015. № 6. Б. 147-158.Ұқсас жариялымдар:
РАДИОЛОГИЯДА ЖАЛПЫ ТРУНКУС АРТЕРИОЗЫН ЗЕРТТЕУДІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІ
МЕХАНИКАЛЫҚ САРҒАЮ ОПЕРАЦИЯСЫ КЕЗІНДЕ КОАГУЛОПАТИЯЛЫҚ ҚАН КЕТУДІҢ АЛДЫН АЛУ ӘДІСІ
ТҮЙІРШІКТЕЛГЕН ІРІҢДІ ЖАРАЛАРДЫ АУТОТЕРІЖАМАУМЕН ЕМДЕУДІҢ ОҢТАЙЛАНДЫРУ НӘТИЖЕЛЕРІ
ЖУАН ІШЕК ПЕН АНОРЕКТАЛДЫ АЙМАҚҚА ОПЕРАЦИЯ ЖАСАҒАН БАЛАЛАРДЫ РЕАБИЛИТАЦИЯЛАУ НЕГІЗДЕРІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ 2013-2022 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН ӨМІРІНІҢ БІРІНШІ ЖЫЛЫНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ