ҰЙҚЫ БЕЗІ БАСЫНЫҢ ОБЫРЫМЕН НАУҚАСТАРДАҒЫ ЭНДОТЕЛИАЛДЫ ДИСФУНКЦИЯНЫ ТҮЗЕТУ ПЕРСПЕКТИВАЛАРЫ
Ұйқы безі басының обырымен ауыратын науқастардағы тамыр эндотелиясының қызметтік көрсеткіштері зерттеу мәні болып табылады.
Зерттеу мақсаты. Шұғыл араласулардан кейінгі ұйқы безі басының обырымен ауыратын науқастардағы тамыр эндотелиясының қызметтік бұзылыстарын түзету нәтижелерін анықтау.
Материалдары мен әдістері. Зерттеу дизайны: проспективті рандомизирленген клиникалық зерттеу. 95 ұйқы безі басының обырымен ауыратын науқастар тексерілді (Т3N0M0 (2a), T1-3N1M0 (2b) немесе Т4N1М0), соның ішінде 52 еркек және 43 әйел, топ бойынша орташа жасы 61,7±2,1 жыл. 44 науқаста тамыр эндотелиясының жағдайын түзету үшін L-аргинин per os қолданылды тәуліктік дозасында 3-6 г науқас дене салмағына байланысты және ингибиторлар тобынан препарат АПФ (эналаприл малеат) 5 мг тәулігіне бір реттік. Салыстыру тобына 51 науқас енгізілген.
Қандағы айналып жүретін (түлеген) эндотелиоциттердің құрамын анықтауды жүргізеді; қандағы Виллебранд факторының құрамы; эндотелиге тәуелді вазидилятация допплер-эхокардиографиялық сынақта иық артериясындағы реактивті гиперемиямен. Статистикалық әдістері – Манна-Уитни бойынша айырмашылықтар маңыздылығын талдау, динамикада – Вилкоксон бойынша.
Негізгі нәтижелер. Тексерілген науқастарда тамыр эндотелиясының жағдайының бұзылыстары анықталды, қандағы айналып жүретін эндотелиоциттер құрамының артуы, Виллебрандтің концентрация факторы және эндотелиге тәуелді вазидилятация көрсеткіштерінің төмендеуі анықталды. Шұғыл араласуларден кейін бұзылыстар деңгейінің маңызды артуы бақыланды. Эндотелияның және оның қызметтік көрсеткіштерінің зақымдануы дәрежесіне эндотелиалды дисфункцияның медикаментоздық түзету операциядан бұрынғы мерзімінде өткізілетін протективті әсері анықталды. Атап айтқанда айналып жүретін эндотелиоциттер құрамының маңызды төмендеуі және эндотелиге тәуелді вазидилятация эндотелиге тәуелді вазидилятация деңгейінің артуы анықталды.
Қорытынды. Ұйқы безі басының обырымен ауыратын науқастарда жаңа пайда болуға және шұғыл араласуға эндотелияның жүйелік реакциясы байқалады, ол эндотелиалды дисфункцияның дамуымен анықталады. L-аргининнің және ингибитордың ангиотензиннің тіркесуі қолдану - операциядан бұрынғы мерзімінде ферментке айналуы ұйқы безі басының обырымен ауыратын науқастарда эндотелиалды дисфункцияның дәрежесін төмендетуге мүмкіндік бередіСаяхат Т. Олжаев
Алматы қ., өңірлік онкологиялық диспансер, Алматы қ., Қазақстан Республикасы
1. Basudhar D., Somasundaram V., de Oliveira G.A. et al. Nitric Oxide Synthase-2-Derived Nitric Oxide Drives Multiple Pathways of Breast Cancer Progression // Antioxid Redox Signal/ 2017. 26(18). 1044-1058.
2. Bauer G. Synergistic Interactions Between Nitric Oxide And Reactive Oxygen Species Cause Selective Apoptosis Induction In Malignant Cells // Redox Biol. 2015. 5. 415-416.
3. Bauer G. The Antitumor Effect of Singlet Oxygen // Anticancer Res. 2016. 36(11). 5649-5663.
4. Bender S.B., Laughlin M.H. Modulation of endothelial cell phenotype by physical activity: impact on obesity-related endothelial dysfunction // Am J Physiol Heart Circ Physiol. 2015 Jul 1;309(1):H1-8.
5. Blazejczyk A., Papiernik D., Porshneva K., Sadowska J., Wietrzyk J. Endothelium and cancer metastasis: Perspectives for antimetastatic therapy // Pharmacol Rep. 2015 Aug;67(4):711-718.
6. Born G. Aggreation of Blood Platelets by Adenosine Diphosphate and its Reversal // Nature. 1962. Vol.194. P. 927-929.
7. Caporali A., Martello A., Miscianinov V., Maselli D., Vono R., Spinetti G. Contribution of pericyte paracrine regulation of the endothelium to angiogenesis // Pharmacol Ther. 2017 Mar;171:56-64.
8. Cedervall J., Dimberg A., Olsson A.K. Tumor-Induced Local and Systemic Impact on Blood Vessel Function // Mediators Inflamm. 2015;2015:418290.
9. Celermajer D., Sorensen K.E., Gooch V.M. et al. Non-invasive detection of endothelial dysfunction in children and adults at risk of atherosclerosis // Lancet. 1992. Vol.340. P.1111-1115.
10. Choi B.M., Pae H.O., Jang S.I., Kim Y.M., Chung H.T. Nitric oxide as a pro-apoptotic as well as anti-apoptotic modulator // J Biochem Mol Biol. 2002;11:116–126.
11. de Oliveira G.A., Cheng R.Y.S., Ridnour L.A. et al. Inducible Nitric Oxide Synthase in the Carcinogenesis of Gastrointestinal Cancers // Antioxid Redox Signal. 2017. 26(18). 1059-1077.
12. De Sanctis F., Ugel S., Facciponte J., Facciabene A. The dark side of tumor-associated endothelial cells. Semin Immunol. 2018 Feb; 35:35-47.
13. Elmasri W.M., Casagrande G., Hoskins E., Kimm D., Kohn E.C. Cell adhesion in ovarian cancer // Cancer Treat Res. 2009;149:297-318.
14. Franses J.W., Edelman E.R. The evolution of endothelial regulatory paradigms in cancer biology and vascular repair // Cancer Res. 2011. 71(24). 7339-7344.
15. Giavazzi R. Cytokine-mediated tumor-endothelial cell interaction in metastasis // Curr Top Microbiol Immunol. 2006. 213(Pt 2). 13-30.
16. Green D.L., Karpatkin S. Effect of cancer on platelets. Cancer Treat Res. 2009;148:17-30.
17. Hladovec J. Circulating endothelial cells as a sign of vessel wall lesions // Physiol Bohemoslov. 1978. Vol.27, №2. Р.140-144.
18. Jensen H.A., Mehta J.L. Endothelial cell dysfunction as a novel therapeutic target in atherosclerosis // Expert Rev Cardiovasc Ther. 2016 Sep;14(9):1021-1033.
19. Keshet R., Erez A. Arginine and the metabolic regulation of nitric oxide synthesis in cancer // Dis Model Mech. 2018 Aug 1; 11(8): dmm033332.
20. Monahan-Earley R., Dvorak A.M., Aird W.C. Evolutionary origins of the blood vascular system and endothelium // J Thromb Haemost. 2013. 11. Suppl 1. 46-66.
21. Nastri C.O., Martins W.P., Reis F.J., Ferriani R.A. Breast cancer and endothelial dysfunction // Rev Assoc Med Bras. 2008. 54(5). 467-470.
22. Patel J.B., Shah F.D., Shukla S.N., Shah P.M., Patel P.S. Role of nitric oxide and antioxidant enzymes in the pathogenesis of oral cancer // JCRT. 2009;11:247–253.
23. Polovina M.M., Potpara T.S. Endothelial dysfunction in metabolic and vascular disorders // Postgrad Med. 2014. 126(2). 38-53.
24. Ramakrishnan S., Anand V., Roy S. Vascular endothelial growth factor signaling in hypoxia and inflammation // J Neuroimmune Pharmacol. 2014. 9(2). 142-160.
25. Sheth R.A., Niekamp A., Quencer K.B., Shamoun F., Knuttinen M.G., Naidu S., Oklu R. Thrombosis in cancer patients: etiology, incidence, and management // Cardiovasc Diagn Ther. 2017 Dec;7 (Suppl 3): S 178-S185.
26. Tran A.N., Boyd N.H., Walker K., Hjelmeland A.B. NOS Expression and NO Function in Glioma and Implications for Patient Therapies // Antioxid Redox Signal. 2017 Jun 10;26(17):986-999.
27. Tran R., Myers D.R., Ciciliano J. et al. Biomechanics of haemostasis and thrombosis in health and disease: from the macro- to molecular scale // J Cell Mol Med. 2013. 17(5). 579-596.
28. Vanhoutte P.M., Shimokawa H., Feletou M., Tang E.H. Endothelial dysfunction and vascular disease - a 30th anniversary update // Acta Physiol (Oxf). 2017 Jan; 219(1):22-96.
Библиографиялық сілтемелер
Олжаев С.Т. Перспективы коррекции эндотелиальной дисфункции у больных раком головки поджелудочной железы // Наука и Здравоохранение. 2018. 6 (Т.20). С. 108-113.
Olzhayev S.T. Prospects for correction of endothelial dysfunction in patients with pancreatic cancer. Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2018, (Vol.20) 6, pp. 108-113.
Олжаев С.Т. Ұйқы безі басының обырымен науқастардағы эндотелиалды дисфункцияны түзету перспективалары // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2018. 6 (Т.20). Б. 108-113.