ПЕРИОДОНТАЛЫҚ АУРУЛЫ КЕШЕНДІ ЕМДЕУ ҮШІН КӨМІРТЕК СОРБЕНТІН ҚОЛДАНУ
Соңғыжылдары клиникалық медицинаның барлық салаларында сорбциялық терапияны қолдану мәселесіне көп көңіл бөлінуде.Сорбенттерге деген қызығушылық олардың органикалық қосылыстардың тотығуында және тотықтардың ыдырауында, мысалы, қышқыл метаболиттерінің адсорбциялануында катализдік белсенділігі жоғары болғандықтан, жараның бөлінуінің рН-ын жоғарылатады, сонымен қатар дегидратация әсеріне ие, бұл оларды қолданғаннан кейінгі алғашқы сағаттарда тіндердің ісінуін айтарлықтай төмендетеді. Пародонт ауруларының дамуындағы шешуші механизмі болып тіс қақтарының және тіс тасының цитотоксикалық әсерінен туындаған иммунопатологиялық компонент екенін ескере отырып, қабыну және қабынбалы-деструктивті пародонт ауруларын емдеу кешендеріне сорбция әдісін қолдануға негізделген. Қойылған міндеттерді іске асыру үшін біз 17 жастан 61 жасқа дейінгі қабыну және қабынбалы-деструктивті пародонт аурулары (созылмалы катаральді гингивит және созылмалы жайылмалы жеңіл және орташа ауырлықтағы пародонтит) бар 180 науқасқа стоматологиялық тексеру және кешенді емдеу жүргіздік. Науқастардың ішінен әйел адамдардың жалпы саны 129 (71,6%), ер адамдар 51 (28,3%) болды. Бұл мақалада диагностикалаудың жеке, кешенді және дәйекті емдеудің тиімді жоспарын құру үшін әр нақты науқастың қосалқы стоматологиялық және фондық ауруларын анықтаумен пародонттағы патологияның ағымын және көрінісін сипаттау мақсатында негізгі және қосымша зерттеу әдістерінің көрсеткіштерін салыстыру жүйесі көрсетілді. Пародонттағы патологиялық процестің дамуы мен прогрессиясы микроорганизмдер топтарының сандық арақатынасының өзгеруімен қатар жүрді: қысылған формалар мен бір мезгілде көбейетін қозғалмайтын таяқшалар үлесінің және кокк формалар үлесінің төмендеуі байқалды. Пародонттағы процестің ауырлығы жоғарылаған сайын МАК төмендеді.
Цитопатологияның сипаты пародонт ауруының формасы мен дәрежесіне тікелей тәуелділігі анықталды. Алынған клиникалық және зертханалық мәліметтер емдеу жоспарын дайындауда және оны жүзеге асыруда дәйекті терапевтік шаралардың жеке кешенін таңдауға негіз болды. Қабыну және қабынбалы-деструктивті пародонт ауруларын емдеу ерекшеліктері.
Клиникалық пародонтологияның қазіргі даму деңгейі, жаңа фармацевтикалық технологиялардың деңгейін дәрілік заттарды қолданудың басымдылығын, қызылиек жүлгесіне патогендік микрофлорасының вируленттілігін төмендетуге, оның токсиндерін, ферменттерін және басқа метаболизм өнімдерін инактивациялауға, организмге уытты әсерінің төмендеуіне әсер ететінін анықтады.
Нуржанат Б. Хайдарова, https://orcid.org/.0000-0002-1364-1945
Перизат Бекенова, Алдияр Бекмухамбет, Диана Нугуманова,
Гулим Сапаш, АлимаТагаева, Думан Муратбеков, Ляйля Байсекина, Алина Карякина, Санжар Халелов
1 "Семей медицина университеті" КeАҚ, Семей қ., Қазақстан Республикасы.
1 Балашов А.Н., Хазанова В.В., Дмитриева Н.А., Загнат В.Ф. Микробный статус пародонтального кармана // Стоматология. 1992. №1. С. 22-24.
2 Балашов А.С., Калинкин М.Н. Маркеры метаболизма костной ткани в течение патологической резорбции корня. Врач-аспирант.2015;72(5):9-13.
3 Бартновский В.И. Результаты применения лечебных средств из шунгита в различных областях медицины // Фармацевтический вестник. 2002. №10. С. 31.
4 Безрукова А.П. Пародонтология. М.: ЗАО «Стоматологический научный центр», 1999.- 336 с.
5 Белогорцева Н.Ю., Бодров А.В. Использование минерала шунгит в современной физиотерапии // Матер.междун. конф. «Акт. проблемы оздоровления населения природными факторами». Алматы, 2002. С. 179-180.
6 Белоусова Ю.Б., Страчунского Л.С., Козлова С.Н. Антибактериальная терапия. – М.: «Фарммединфо», 2000.- 233 с.
7 Боровский Е.В. Профилактика заболеваний полости рта // Мед.помощь. 1995. № 6. С. 41-43.
8 Вавилов Т.П. Биохимия тканей и жидкостей полости рта.М: ГОЭТАР ТАР-Медиа; 2018.
9 Григорян А.С., Грудянов А.И.. Антипова З.П. и др. Цитологические показатели как критерии оценки состояния пародонта // Стоматология. 1998. № 3. С. 17-21.
10 Григорян А.С., Грудянов А.И., Антипова З.П. Болезни пародонта.- М.: МИА, 2004.- 320 с.
11 Громова С.Н., Румянцев В.А. Влияние современных средств гигиены на микробный, кислотно-основной и минеральный обмен в полости рта. Стоматология. 2012;91:2:16-19.
12 Грудянов А.И. Пародонтология. Избранные лекции.- М., 1997. – 32 с.
13 Дровосеков В.М., Шатилова Т.Н., Иванова Г.Я. и др. Лечение шунгитом больных в загородном санатории (проблемы и перспективы) // I городская научно-практическая конференция «Опыт применения минерала шунгит в курортологии. СПб., 1999. С.10-11.
14 Казанцев А.В., Суетенков Д.Е. Гендерные особенности агрегационных свойств тромбоцитов у больных с хроническимгенерализованным пародонтитом. Пародонтология. 2014;19(1):7-12.
15 Куттубаева К.Б. Динамика клинико-рентгенологических показателей при тяжелей степени заболеваний пародонта и возможность их коррекции :Автореф. дис. … канд. мед.наук. М., 1989. 16с.
16 Лебедев К.А., Понякина И.Д. Иммунограмма в клинической практике. – М., 1990.- 378 с.
17 Левин М.Я. Значение аутоиммунных процессов в патогенезе воспалительных заболеваний пародонта // Пародонтология.-1996.-№1.-С.19-26.
18 Леус П.А. Комплексный периодонтальный индекс // Стоматология. 1988. № 1. С. 28-29.
19 Медико-биологические свойства шунгитовой пасты и клиническое применение в комплексном лечении закрытых переломов длинных трубчатых костей. Международная научно-практическая конференция «Актуальные проблемы оздоровления населения природными факторами», Алматы. 2002. С. 229-230
20 Мельниченко Г.А., Белая Ж.Е., Рожанская Л.Я. и др. Федеральные клинические рекомендации по диагностике и лечению и профилактике остепароза. Проблемы эндокринологии. 2017;63(6):392-426.
21 Михалева Л.М., Шаповалов В.Д., Бархина Т.Г. Хронический пародонтит. Клиническая морфология и иммунология. М., 2004 .- 126 с.
22 Молдакулова Р.Р., Таукелова С.А., Ибраева Р.Б., Григоренко В.И. Особенности применения мази Шунгарин в ЛОР практике // Сб. научных трудов, посвященный 60-летию образования кафедры оториноларингологии КГМА и Международному году гор. Бишкек. 2002. С. 16-18
23 Орехова Л.Ю., Кудрявцева Т.В. Организация стоматологической помощи населению и подготовка врачебных кадров. С.-Пб., 2012. 120 с.
24. Пирятинская В.А., Грибанова Т.В., Лалаева А.М. и др. Клиническая оценка эффективности шунгитовой наружной терапии в практике дерматологии // I городская научно-практическая конференция «Опыт применения минерала шунгит в курортологии. – СПб., 1999. С.19-21.
25. Семенова Т.Ф., Ларионова О.В., Горбовицкий Е.Б., Мысловатый Б.С. Экспериментальное изучение антимикробной активности углеродных тканевых сорбентов // Сорбционные методы лечения в клинической практике. Сб. научн. трудов I ММИ. – М., 1984. С.57-70.
26. Раисова А.Т., Курманова А.М., Нурхасимова Р.Г. Применение шунгитапр.и неспецифических кольпитах // «Актуальные проблемы оздоровления населения природными факторами» – Международная научно-практическая конференция, Алматы. 2002. С. 219-220.
27. Таукелова С.А., Молдакулова Р.Р., Омаров К.Т., Ибраева Р.Б. Клинико-экспериментальное обоснование применения минерала шунгит в ЛОР практике // «Актуальные проблемы оздоровления населения природными факторами» – Международная научно-практическая конференция, Алматы. 2002. С. 128-130.
28. Загнат В.Ф. Изучение связи признаков воспаления пародонта с изменениями микробиологического содержимого пародонтальных карманов по данным микробиологии: автореф. … канд.мед. наук: 03.10.92.- М.:ЦНИИС, 1992.- 25 с.
29. Яковлева В.И., Давидович Т.П., Трофимова Е.К. и др. Диагностика и лечение стомато-логических заболеваний. Минск, 1987.- 342 с.
30. Шмагель К.В., Беляева О.В., Черешнев В.А. Современные взгляды на иммунологию пародонтита // Стоматология. – 2003.- №1. – С. 61-63.
31. Armitage G.C. Development of classification system for periodontal diseases and conditions // Ann. Periodontol.- 1999.- №1.- Р. 1-6.
32. Eick S., Pfister W., Sigusch B., Straube E. Phagocytosis of periodontopathogenic bacteria by crevcular granulocytes is depressed in progressive periodontitis // Infection. 2000. 28. №5. P. 301-304.
33. Fleszar T.J., Knowles J.W., Morrison E.C. Tooth mobility and periodontal therapy // J. Clin. Periodontol. 1980. №7. Р. 495-505.
34. Hetz G. Parodontologie Heute // Dental Spiegel. – 2000. № 5. S. 111-115.
References:
1 Balashov A.N., Khazanova V.V., Dmitrieva N.A., Zagnat V.F. Mikrobnyi status parodontal'nogo karmana. Microbial status of the periodontal pocket]. Stomatologiya [Dentistry]. 1992. № 1. pp. 22-24 [in Russian]
2. Balashov A.S., Kalinkin M.N. Markery metabolizma kostnoi tkani v techenie patologicheskoi rezorbtsii kornya. Markers of bone metabolism during pathological root resorption. Vrach-aspirant [Doctor - PhD Student]. 2015; 72 (5): 9-13. [in Russian]
3. Bartnovsky V.I. Rezul'taty primeneniya lechebnykh sredstv iz shungita v razlichnykh oblastyakh meditsiny The results of the use of therapeutic agents from shungite in various fields of medicine]. Farmatsevticheskii vestnik. Pharmaceutical Bulletin. 2002. No. 10. pp. 31. [in Russian]
4. Bezrukova A.P. Parodontologiya Periodontology. - M.: ZAO «Stomatologicheskii nauchnyi tsentr» M .: JSC "Dental Research Center", 1999. - 336 p. [in Russian]
5. Belogortseva N.Yu., Bodrov A.V. Ispol'zovanie minerala shungit v sovremennoi fizioterapii The use of the mineral shungite in modern physiotherapy]. Mater. mezhdun. konf. «Akt. problemy ozdorovleniya naseleniya prirodnymi faktorami» Almaty, 2002. P. 179-180. [in Russian]
6 Belousova Yu.B., Strachunskogo L.S., Kozlova S.N. Antibakterial'naya terapiya Antibacterial therapy. – M.: «Farmmedinfo», 2000.- 233 p. [in Russian]
7 Borovskii E.V. Profilaktika zabolevanii polosti rta [Prevention of diseases of the oral cavity]. Med.pomoshch' [Medical help.]. 1995. № 6. pp. 41-43. [in Russian]
8 Vavilov T.P. Biokhimiya tkanei i zhidkostei polosti rta Biochemistry of tissues and fluids of the oral cavity. M: GOETAR TAR-Media; 2018. [in Russian]
9 Grigoryan A.S., Grudyanov A.I., Antipova Z.P. i dr. Tsitologicheskie pokazateli kak kriterii otsenki sostoyaniya parodonta [Cytological indicators as criteria for assessing the state of periodontal disease]. Stomatologiya [Dentistry]. 1998. № 3. pp. 17-21. [in Russian]
10 Grigoryan A.S., Grudyanov A.I., Antipova Z.P. Bolezni parodonta [Periodontal diseases]. M.: MIA, 2004. 320 p. [in Russian]
11 Gromova S.N., Rumyantsev V.A. Vliyanie sovremennykh sredstv gigieny na mikrobnyi, kislotno-osnovnoi i mineral'nyi obmen v polosti rta The influence of modern hygiene products on microbial, acid-base and mineral metabolism in the oral cavity. Stomatologiya [Dentistry]. 2012;91:2:16-19. [in Russian]
12 Grudyanov A.I. Parodontologiya. Izbrannye lektsii [Periodontics. Selected lectures.- M., 1997. – 32 p.
13 Drovosekov V.M., Shatilova T.N., Ivanova G.Ya. i dr. Lechenie shungitom bol'nykh v zagorodnom sanatorii (problemy i perspektivy) [Treatment of patients with shungite in a country sanatorium (problems and prospects)]. I gorodskaya nauchno-prakticheskaya konferentsiya «Opyt primeneniya minerala shungit v kurortologii. SPb., 1999. pp.10-11. [in Russian]
14 Kazantsev A.V., Suetenkov D.E. Gendernye osobennosti agregatsionnykh svoistv trombotsitov u bol'nykh s khronicheskim generalizovannym parodontitom Gender characteristics of platelet aggregation properties in patients with chronic generalized periodontitis. Parodontologiya [Periodontics]. 2014;19(1):7-12. [in Russian]
15 Kuttubaeva K.B. Dinamika kliniko-rentgenologicheskikh pokazatelei pri tyazhelei stepeni zabolevanii parodonta i vozmozhnost' ikh korrektsii Dynamics of clinical and radiological indicators in severe periodontal diseases and the possibility of their correction: Avtoref. dis. … kand. med.nauk [Author's abstract. dis. ... Cand. medical sciences]. M., 1989. 16p. [in Russian]
16 Lebedev K.A., Ponyakina I.D. Immunogramma v klinicheskoi praktike Immunogram in clinical practice. – M., 1990.- 378 p. [in Russian]
17 Levin M.Ya. Znachenie autoimmunnykh protsessov v patogeneze vospa-litel'nykh zabolevanii parodonta The value of autoimmune processes in the pathogenesis of inflammatory periodontal diseases. Parodontologiya [Periodontology]. 1996. №1. pp.19-26. [in Russian]
18 Leus P.A. Kompleksnyi periodontal'nyi indeks [Complex periodontal index]. Stomatologiya [Dentistry]. 1988. № 1. pp. 28-29. [in Russian]
19 Mediko-biologicheskie svoistva shungitovoi pasty i klinicheskoe primenenie v kompleksnom lechenii zakrytykh perelomov dlinnykh trubchatykh kostei «Aktual'nye problemy ozdorovleniya naseleniya prirodnymi faktorami» – Mezhdunarodnaya nauchno-prakticheskaya konferentsiya, Almaty [Medical and biological properties of shungite paste and clinical application in the complex treatment of closed fractures of long tubular bones "Actual problems of population health improvement by natural factors" - International Scientific and Practical Conference, Almaty]. 2002. pp. 229-230[in Russian]
20 Mel'nichenko G.A., Belaya Zh.E., Rozhanskaya L.Ya. i dr. Federal'nye klinicheskie rekomendatsii po diagnostike i lecheniyu i profilaktike osteparoza Federal clinical guidelines for the diagnosis, treatment and prevention of osteoporosis. Problemy endokrinologii [Endocrinology problems]. 2017;63(6):392-426. [in Russian]
21 Mikhaleva L.M., Shapovalov V.D., Barkhina T.G. Khronicheskii parodontit Chronic periodontitis.. Klinicheskaya morfologiya i immunologiya [Clinical morphology and immunology]. M., 2004 .- 126 p. [in Russian]
22 Moldakulova R.R., Taukelova S.A., Ibraeva R.B., Grigorenko V.I. Osobennosti primeneniya mazi Shungarin v LOR praktike Features of the use of Shungarin ointment in ENT practice. [Sat. scientific papers dedicated to the 60th anniversary of the formation of the Department of Otorhinolaryngology of the KSMA and the International Year of Mountains]. 2002. pp. 16-18 [in Russian]
23 Orekhova L.Yu., Kudryavtseva T.V. Organizatsiya stomatologicheskoi pomoshchi naseleniyu i podgotovka vrachebnykh kadrov Organization of dental care population and training of medical personne. S.-Pb., 2012. 120 p. [in Russian]
24. Piryatinskaya V.A., Gribanova T.V., Lalaeva A.M. i dr. Klinicheskaya otsenka effektivnosti shungitovoi naruzhnoi terapii v praktike dermatologii Clinical assessment of the effectiveness of external shungite therapy in the practice of dermatology. [I city scientific-practical conference “Experience in the use of shungite mineral in balneology] – SPb., 1999. pp.19-21. [in Russian]
25. Semenova T.F., Larionova O.V., Gorbovitskii E.B., Myslovatyi B.S. Eksperimental'noe izuchenie antimikrobnoi aktivnosti uglerodnykh tkanevykh sorbentov Experimental study of the antimicrobial activity of carbon tissue sorbents. Sorbtsionnye metody lecheniya v klinicheskoi praktike. Sb. nauchn. trudov I MM [I Sorption methods of treatment in clinical practice. Sat. scientific. works of the I MMI]. – M., 1984. p.57-70. [in Russian]
26. Raisova A.T., Kurmanova A.M., Nurkhasimova R.G. Primenenie shungitapr.i nespetsificheskikh kol'pitakh Application of shungite and nonspecific colpitis. «Aktual'nye problemy ozdorovleniya naseleniya prirodnymi faktorami» – Mezhdunarodnaya nauchno-prakticheskaya konferentsiya, Almaty. 2002. pp. 219-220. [in Russian]
27. Taukelova S.A., Moldakulova R.R., Omarov K.T., Ibraeva R.B. Kliniko-eksperimental'noe obosnovanie primeneniya minerala shungit v LOR praktike Clinical and experimental substantiation of the use of the mineral shungite in ENT practice. «Aktual'nye problemy ozdorovleniya naseleniya prirodnymi faktorami» – Mezhdunarodnaya nauchno-prakticheskaya konferentsiya ["Actual problems of population health improvement by natural factors" - International scientific and practical conference]. Almaty. 2002. pp. 128-130. [in Russian]
28. Zagnat V.F. Izuchenie svyazi priznakov vospaleniya parodonta s izmeneniyami mikrobiologicheskogo soderzhimogo parodontal'nykh karmanov po dannym mikrobiologii Study of the relationship between signs of periodontal inflammation with changes in the microbiological contents of periodontal pockets according to microbiology: avtoref. … kand.med. nauk. data: author.: 03.10.92.- M.:TsNIIS, 1992.- 25 p. [in Russian]
29. Yakovleva V.I., Davidovich T.P., Trofimova E.K. i dr. Diagnostika i lechenie stomato-logicheskikh zabolevanii Diagnostics and treatment of stomatological diseases. Minsk, 1987.- 342 p. [in Russian]
30. Shmagel' K.V., Belyaeva O.V., Chereshnev V.A. Sovremennye vzglyady na immunologiyu parodontita Modern views on the immunology of periodontitis]. Stomatologiya [Dentistry]. 2003. №1. p. 61-63.31. Armitage G.C. Development of classification system for periodontal diseases and conditions // Ann. Periodontol.- 1999.- No. 1.- P. 1-6. [in Russian]
32. Eick S., Pfister W., Sigusch B., Straube E. Phagocytosis of periodontopathogenic bacteria by crevcular granulocytes is depressed in progressive periodontitis. Infection. 2000. 28. No. 5. P. 301-304.
33 .Fleszar T.J., Knowles J.W., Morrison E.C. Tooth mobility and periodontal therapy. J. Clin. Periodontol. 1980. No. 7. P. 495-505.
34. Hetz G. Parodontologie Heute. Dental Spiegel. 2000. № 5. S. 111-115.
Көрген адамдардың саны: 339
Мақалалар санаты:
Біртума зерттеулер
Библиографиялық сілтемелер
Хайдарова Н.Б., Бекенова П., Бекмухамбет А., Нугуманова Д., Сапаш Г., Тагаева А., Муратбеков Д., Байсекина Л., Карякина А., Халелов С. Периодонталық аурулы кешенді емдеу үшін көміртек сорбентін қолдану // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2020. 4 (Т.22). Б. 133-144. doi10.34689/SH.2020.22.4.014Ұқсас жариялымдар:
РАДИОЛОГИЯДА ЖАЛПЫ ТРУНКУС АРТЕРИОЗЫН ЗЕРТТЕУДІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІ
МЕХАНИКАЛЫҚ САРҒАЮ ОПЕРАЦИЯСЫ КЕЗІНДЕ КОАГУЛОПАТИЯЛЫҚ ҚАН КЕТУДІҢ АЛДЫН АЛУ ӘДІСІ
ТҮЙІРШІКТЕЛГЕН ІРІҢДІ ЖАРАЛАРДЫ АУТОТЕРІЖАМАУМЕН ЕМДЕУДІҢ ОҢТАЙЛАНДЫРУ НӘТИЖЕЛЕРІ
ЖУАН ІШЕК ПЕН АНОРЕКТАЛДЫ АЙМАҚҚА ОПЕРАЦИЯ ЖАСАҒАН БАЛАЛАРДЫ РЕАБИЛИТАЦИЯЛАУ НЕГІЗДЕРІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ 2013-2022 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН ӨМІРІНІҢ БІРІНШІ ЖЫЛЫНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ