ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЖАСҚА БАЙЛАНЫСТЫ ДЕМЕНЦИЯНЫҢ ҚАУІП ФАКТОРЛАРЫ: ЖАҒДАЙДЫ БАҚЫЛАУ ЗЕРТТЕМЕСІ
Біздің білуімізше Қазақстанда деменцияны популяциялық зерттеу әлі жүргізілген жоқ. Біздің пилоттық зерттеуіміздің мақсаты - Альцгеймер ауруы мен Қазақстандағы тамырлық деменцияның қауіп факторларын бағалау. Зерттеуге деменциямен ауыратын 79 науқас (37 ер және 42 әйел) және 121 денсаулықты бақылау (50 ер адам және 71 әйел) енгізілді. Деменцияның 79 жағдайының 45-і (57%) Альцгеймердің деменциясынан, 34 (43%) тамырлы деменциямен ауырды. Деменциясы бар науқастардың жасы 50-ден 85 жасқа дейін, орташа 67,5 ± SD 8,3 жас аралығында. Олардың арасында 42 әйел (53%), ерлер - 37 (47%) болды. Логистикалық регрессиялық талдау деменциямен байланысты ықтимал факторлар үшін коэффициенттердің коэффициентін және 95% сенімді аралықты есептеу үшін қолданылды. Біздің когортада ауылдық жерлерде және шағын қалаларда балалық шақ Альцгеймер ауруы мен тамырлық деменцияның маңызды факторы болды, ал кем дегенде орта білімі қан тамырларының деменциясына қарсы қорғаныс әсерін тигізді. Бір таңқаларлығы, дене салмағының жоғарылауы, жүрек ауруының тарихы, жоғары қан қысымы және инсульт Альцгеймердің деменциясына теріс байланысты болды. Бұл нәтижелер деменцияның дамыған зерттеулерін алға жылжытуға және Қазақстанда жасына байланысты деменцияның алдын алу жоспарын жасауға пайдалы болуы мүмкін.
Айым Қайырлықызы1*, Андрей Цой1, Фархад Олжаев1,
Динара Альжанова2, Алма Жусупова2, Шолпан Аскарова1
1 Биоинженерия және регеративті медицина зертханасы, Өмір туралы ғылымдар орталығы, «National Laboratory Astana» ЖМ, Назарбаев Университеті, Нұр-Сұлтан, Қазақстан;
2 Неврорлгия кафедрасы, Астана Медицина Университеті, Нұр-Сұлтан, Казақстан.
1. Chapman D.P., Strine T.W., Anda R.F., Moore M.J. Dementia and its implications for public health. In: Preventing Chronic Disease; 2006. 3(2):A34.
2. Cholerton B., Baker L.D., Montine T.J., Craft S. Type 2 Diabetes, Cognition, and Dementia in Older Adults: Toward a Precision Health Approach. Diabetes spectrum : a publication of the American Diabetes Association 2016,29: pp. 210-219.
3. de la Monte S.M., Wands J.R. Alzheimer's disease is type 3 diabetes-evidence reviewed // Journal of diabetes science and technology 2008,2: pp. 1101-1113.
4. Gabin J.M., Tambs K., Saltvedt I., Sund E., Holmen J. Association between blood pressure and Alzheimer disease measured up to 27 years prior to diagnosis: the HUNT Study // Alzheimer's research & therapy 2017,9:37-37.
5. Järvenpää Tarja*; Rinne, Juha O. Koskenvuo, Markku‡; Räihä, Ismo§; Kaprio, Jaakko Binge Drinking in Midlife and Dementia Risk, Epidemiology: November 2005 - Volume 16 - Issue 6 - p 766-771.
6. Kivimäki M., Luukkonen R., Batty G.D., Ferrie J.E., Pentti J., Nyberg S.T., et al. Body mass index and risk of dementia: Analysis of individual-level data from 1.3 million individuals // Alzheimer's & dementia : the journal of the Alzheimer's Association 2018,14:601-609.
7. Klonoff-Cohen H. The role of procedural vs. chronic stress and other psychological factors in IVF success rates. In: Life Style and Health Research Progress; 2008. pp. 67-85.
8. McKhann G., Drachman D., Folstein M., Katzman R., Price D., Stadlan E.M. Clinical diagnosis of Alzheimer’s disease // Neurology 1984,34:939.
9. McKhann G.M., Knopman D.S., Chertkow H., Hyman B.T., Jack C.R., Kawas C.H., et al. The diagnosis of dementia due to Alzheimer’s disease: Recommendations from the National Institute on Aging-Alzheimer’s Association workgroups on diagnostic guidelines for Alzheimer’s disease // Alzheimer's & dementia: the journal of the Alzheimer's Association 2011,7:263-269.
10. Nieoullon A. Neurodegenerative diseases and neuroprotection: current views and prospects // Journal of Applied Biomedicine 2011,9:173-183.
11. Østergaard S.D., Mukherjee S., Sharp S.J., Proitsi P., Lotta L.A., Day F., et al. Associations between Potentially Modifiable Risk Factors and Alzheimer Disease: A Mendelian Randomization Study // PLoS medicine 2015,12:e1001841-e1001841.
12. Prince M. AE, Guerchet M., Prina M. World Alzheimer Report 2014. Dementia and Risk Reduction. In. London: Alzheimer's Disease International; 2014.pp. 7-10
13. Prince M. Methodological issues for population-based research into dementia in developing countries. A position paper from the 10/66 Dementia Research Group // International Journal of Geriatric Psychiatry 2000,15:21-30.
14. Rizzi L., Rosset I., Roriz-Cruz M. Global Epidemiology of Dementia: Alzheimer’s and Vascular Types // BioMed Research International 2014,2014:8.
15. Russ T.C., Batty G.D., Hearnshaw G.F., Fenton C., Starr J.M. Geographical variation in dementia: systematic review with meta-analysis // International journal of epidemiology 2012,41:1012-1032.
16. Seriana van den Berg M.S. Policy brief. Risk factors for dementia. In; 2012.pp. 2-3
17. Takeda S., Rakugi H., Morishita R. Roles of vascular risk factors in the pathogenesis of dementia // Hypertens Res. 2020;43(3):162-167.
18. Wang X-J, Xu W, Li J-Q, Cao X-P, Tan L, Yu J-T. Early-Life Risk Factors for Dementia and Cognitive Impairment in Later Life: A Systematic Review and Meta-Analysis // Journal of Alzheimer's Disease 2019,67:221-229.
Көрген адамдардың саны: 196
Мақалалар санаты:
Біртума зерттеулер
Библиографиялық сілтемелер
Қайырлықызы А., Цой А., Олжаев Ф., Альжанова Д., Жусупова А., Аскарова Ш. Қазақстандағы жасқа байланысты деменцияның қауіп факторлары: жағдайды бақылау зерттемесі // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2020. 4 (Т.22). Б. 80-85. doi 10.34689/SH.2020.22.4.008Ұқсас жариялымдар:
РАДИОЛОГИЯДА ЖАЛПЫ ТРУНКУС АРТЕРИОЗЫН ЗЕРТТЕУДІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІ
МЕХАНИКАЛЫҚ САРҒАЮ ОПЕРАЦИЯСЫ КЕЗІНДЕ КОАГУЛОПАТИЯЛЫҚ ҚАН КЕТУДІҢ АЛДЫН АЛУ ӘДІСІ
ТҮЙІРШІКТЕЛГЕН ІРІҢДІ ЖАРАЛАРДЫ АУТОТЕРІЖАМАУМЕН ЕМДЕУДІҢ ОҢТАЙЛАНДЫРУ НӘТИЖЕЛЕРІ
ЖУАН ІШЕК ПЕН АНОРЕКТАЛДЫ АЙМАҚҚА ОПЕРАЦИЯ ЖАСАҒАН БАЛАЛАРДЫ РЕАБИЛИТАЦИЯЛАУ НЕГІЗДЕРІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ 2013-2022 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН ӨМІРІНІҢ БІРІНШІ ЖЫЛЫНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ