ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ОНКОЛОГИЯЛЫҚ ПАЦИЕНТТЕРГЕ ПАЛЛИАТИВТІК КӨМЕК КӨРСЕТУ ТУРАЛЫ ХАЛЫҚТЫҢ ХАБАРДАРЛЫҒЫН ТАЛДАУ
Кіріспе. Паллиативтік көмек (ПК) хал үстіндегі науқастың мұқтаждықтарына және олардың жақындарын қолдауға бағытталған. Бұл ретте, сөз онкологиялық аурулар туралы болып жатыр. Ауыр созылмалы аурулармен ауыратын адамдардың өсе түскен мұқтаждықтары, сонымен қатар ПК тиімділігінің пайдасына жаңа ғылыми деректер көмектің осы түрін кеңінен пайдалану қажеттілігі және оның әртүрлі денсаулық сақтау қызметтерімен тығыз интеграциясы туралы куәландырады. Мақсаты: Қазақстан Республикасында онкологиялық пациенттерге ПК көрсету туралы халықтың хабардарлығын талдау. Нәтижелер: Зерттеуге 2226 респондент қатысты, оның 81% әйел адам, 19,7% ер адам. Тұтастай анонимдік сауалнама жүргізу нәтижелері бойынша, Қазақстан Республикасында онкологиялық пациенттерге ПК көрсету туралы халықтың хабардарлық деңгейі анықталды. Ол өз кезегінде созылмалы аурулардың дамуы терминальдық кезеңінде әртүрлі нозологиялық түрлері бар пациенттерге ПК көрсетуді ұйымдастыру мәселелеріне байланысты медициналық, әлеуметтік және экономикалық мәселелерді шешуге ары қарай ықпал ете алады. Қорытынды: ПК көрсету туралы халықтың хабардарлық деңгейін анықтау ағымдағы жағдайды бағалаудың ажырамас бөлігі болып табылады және алдағы уақытта ПК көрсетуді оңтайландыру, сонымен қатар онкологиялық ауруы бар пациенттердің тұрмыс сапасын арттыру мақсатында, ғылыми негізделген ұсыныстарды әзірлеуге көмектесе алады.
Толганай Н. Ансатбаева1,2, https://orcid.org/0000-0002-2540-8147
Диляра Р. Кайдарова1,2, https://orcid.org/0000-0002-0969-5983
Гульнара Ж. Кунирова3, https://orcid.org/0000-0001-5501-7174
1 «Ұлттық медицина университеті» АҚ, Алматы. қ., Қазақстан Республикасы;
2 «Қазақ онкология және радиология ғылыми-зерттеу институты», АҚ, Алматы. қ., Қазақстан Республикасы;
3 Қазақстан паллиативтік көмек қауымдастығы., Алматы. қ., Қазақстан Республикасы.
1. Кайдарова Д.Р., Кунирова Г.Ж. Паллиативная помощь в Казахстане: Этапы развития и текущие вызовы // Онкол. Радиол. Казахстана. 2016. №3. С. 114-121.
2. Кодекс Республики Казахстан. О здоровье народа и системе здравоохранения от 7 июля 2020 года № 360-VI ЗРК. https://adilet.zan.kz/rus/docs/K2000000360/links (Дата обращения: 15.09.2021 г)
3. Новиков Г.А., Чиссов В.И. Паллиативная помощь онкологическим больным. М.: ООД «Медицина за качество жизни», 2006. C.192.
4. Шакенова А. Казахстан: утвержденные Национальные стандарты паллиативной помощи. – Фонд Сорос-Казахстан, 28 февраля 2014 г.
Наука и Здравоохранение, 2021 6 (Т.23) Оригинальное исследование
75
5. Abel J., Bowra J., Walter T. Compassionate community networks: supporting home dying // BMJ Support Palliat Care. 2011. 1: 129-33.
6. Westerlund C., Tishelman C., Benkel I., et al. Public awareness of palliative care in Sweden. Scandinavian Journal of Public Health. 2018. 46(4):478-487. doi:10.1177/1403494817751329
7. Henry C., Hayes A. Promoting high quality care for all at the end of life: review of NHS National End of Life Care Programme 2004-2007 and implications for primary care // London J Prim Care (Abingdon). 2009. 2(2):96-101. doi:10.1080/17571472.2009.11493261
8. Schenker Y., Crowley-Matoka M., Dohan D., Rabow M.W., Smith C.B., White D.B., et al. Oncologist Factors That Influence Referrals to Subspecialty Palliative Care Clinics // J Oncol Pract. 2013. 10(2): e37-44.
9. Gomes B., Calanzani N., Higginson I.J. Reversal of the British trends in place of death: time series analysis 2004–2010 // Palliat Med. 2012. 26: 102-7.
10. Bell C.L., Somogyi-Zalud E., Masaki K.H. Factors associated with congruence between preferred and actual place of death // J Pain Symptom Manag. 2010. 39: 591-604.
11. Burt J. Back to basics: researching equity in palliative care // Palliat Med. 2012. 26: 5-6
12. Hui D., Hannon B.L., Zimmermann C., Bruera E. Improving patient and caregiver outcomes in oncology: Team-based, timely, and targeted palliative care // CA Cancer J Clin. 2018. 68(5):356-376. doi:10.3322/caac.21490
13. Saunders C. Foreword. In: Palliative care for noncancer patients / eds. Addington-Hall J.M., Higginson I.J. – Oxford, Oxford University Press, 2001.
14. National Health Services UK. What end of life care involves. www.nhs.uk/Planners/end-of-life-care/Pages/what-it-involves-and-when-it-starts.aspx. 09.06.2001. (Аccessed: 20.10.2021)
15. World Health Organization. Cancer. Palliative care. www.who.int/cancer/palliative/en/. (Аccessed: 20.10.2021)
16. Weizen S.M. et al. Factors associated with site of death: a national study of where people die // Med. Care. 2003. Vol. 41. P. 323–335.
17. Higginson I.J. et al. Is there evidence that palliative care teams alter end-of-life experiences of patients and caregivers? // J. Pain Symptom Manag. 2003. Vol. 25. P. 150–168.
18. Knaul F.M., Farmer P.E., Krakauer E.L. et al. Alleviating the access abyss in palliative care and pain relief: an imperative of UHC // Lancet. 2017. Vol. 391. No. 10128.https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(17)32513-8/fulltext. (Аccessed: 24.10.2021) 19. Claxton-Oldfield S., Claxton-Oldfield J., Rishchynski G.: Understanding the term “palliative care”: A Canadian Study // Am J Hosp Palliat Care. 2004, 21 (2): 105-110.
20. McIlfatrick S. et al. Public awareness and attitudes toward palliative care in Northern Ireland. BMC Palliat Care 12, 34 (2013). https://doi.org/10.1186/1472-684X-12-34.
21. Kellehear A., O’Connor D. Health-promoting palliative care: a practice example // Critical Public Health. 2008. 18: 111-15.
22. Kumar S. Kerala, India: a regional community-based palliative care model // J Pain Symptom Manag. 2007. 33: 623-7.
References [1-4]:
1. Kajdarova D.R., Kunirova G.ZH. Palliativnaya pomoshch' v Kazahstane: Etapy razvitiya i tekushchie vyzovy [Stages of development and current challenges]. Onkol. Radiol. Kazahstana [The Oncology and Radiology of Kazakhstan]. 2016. №3. рр. 114-121. [in Russian]
2. Kodeks Respubliki Kazakhstan. O zdorov'e naroda i sisteme zdravookhraneniya ot 7 iyulya 2020 goda № 360-VI ZRK. https://adilet.zan.kz/rus/docs/K2000000360/links (Data obrashhenija: 15.09.2021 g) [Code of the Republic of Kazakhstan. On the health of the people and the healthcare system of July 7, 2020 No. 360-VI ZRK]. [in Russian]
3. Novikov G.A., Chissov V.I. Palliativnaya pomoshch' onkologicheskim bol'nym / pod red. [Palliative care for cancer patients]. – M.: OOD «Medicina za kachestvo zhizni» [Medicine for the quality of life], 2006. 192 p; [in Russian]
4. Shakenova A. Kazakhstan: utverzhdennye Natsional'nye standarty palliativnoi pomoshchi. – Fond Soros-Kazahstan, [National standards of palliative care. – Soros Foundation-Kazakhstan] 28.02.2014 g. [in Russian]
Көрген адамдардың саны: 112
Мақалалар санаты:
Біртума зерттеулер
Библиографиялық сілтемелер
Ансатбаева Т.Н., Кайдарова Д.Р., Кунирова Г.Ж. Қазақстан Республикасында онкологиялық пациенттерге паллиативтік көмек көрсету туралы халықтың хабардарлығын талдау // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2021. 6 (Т.23). Б. 68-75. doi 10.34689/SH.2021.23.6.008Ұқсас жариялымдар:
РАДИОЛОГИЯДА ЖАЛПЫ ТРУНКУС АРТЕРИОЗЫН ЗЕРТТЕУДІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІ
МЕХАНИКАЛЫҚ САРҒАЮ ОПЕРАЦИЯСЫ КЕЗІНДЕ КОАГУЛОПАТИЯЛЫҚ ҚАН КЕТУДІҢ АЛДЫН АЛУ ӘДІСІ
ТҮЙІРШІКТЕЛГЕН ІРІҢДІ ЖАРАЛАРДЫ АУТОТЕРІЖАМАУМЕН ЕМДЕУДІҢ ОҢТАЙЛАНДЫРУ НӘТИЖЕЛЕРІ
ЖУАН ІШЕК ПЕН АНОРЕКТАЛДЫ АЙМАҚҚА ОПЕРАЦИЯ ЖАСАҒАН БАЛАЛАРДЫ РЕАБИЛИТАЦИЯЛАУ НЕГІЗДЕРІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ 2013-2022 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН ӨМІРІНІҢ БІРІНШІ ЖЫЛЫНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ