ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ПАНДЕМИЯ КЕЗІНДЕГІ ДИАГНОСТИКАНЫҢ МЕДИЦИНАЛЫҚ ЖАБДЫҚТАРЫН ЖЕТКІЗУДІ ТАЛДАУ
Өзектілігі. COVID-14 бар адамдардың шамамен 19% ауруханаға жатқызуды және оттегі қолдауын қажет ететін ауыр ауруды дамытады, ал 5% - реанимация бөліміне жатқызуды қажет етеді. Пандемия басталған кезде елдер Денсаулық сақтау жүйесін құлдырауға алып келген осындай мамандандырылған жабдықтардың жетіспеушілігіне тап болды. Толық оттегі жүйесі мынадай элементтерден: оттегі көздерінен, жеткізу құрылғыларынан, реттеу және кондиционерлеу құрылғыларынан, және пациентті бақылау құрылғыларынан тұруы тиіс.
Мақсаты. Қазақстандағы пандемия кезеңінде медициналық жабдықтарды жеткізуді бағалау.
Материалдары мен әдістері. Эмпирикалық зерттеулерге, статистикалық мәліметтерге және кейс-стадияларға, Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының, Біріккен Ұлттар Ұйымының және Дүниежүзілік Банктің есептеріне, мемлекеттік шығыстарды зерттеуге, денсаулық сақтаудың жаһандық шығыстарының индексіне шолу жасалды. Маркетингтік жоспарға негізделген сатылымдарды талдау әдісі сатылымдар мен сату қызметтері үшін төлемдерді оңтайландыруға мүмкіндік беретін математикалық модель жасалды.
Нәтижелері. Медициналық жабдықтарға деген сұраныстың күрт өсуі байқалады. Кейбір диагностикалық аспаптарды шығару "Ақтөберентген" АҚ-да жүзеге асырылады. Импульсті рентген аппараттары кең таралды. Қажетті диагностикалық жабдықтармен 132 қалалық және облыстық ауруханалар мен 53 ауылдық ауруханалар жабдықталған. Инвестициялардың 2,5 есе өсуі байқалады.
Тұжырымдар. Уақытылы қабылданған шешімдер және бажсыз жағдайлар жасау жеткізілімдер бойынша оң нәтиже берді. Қазақстандық медициналық бұйымдардың халықаралық нарыққа шығу процесін жақсарту үшін маркетингтік қадамдарды және медициналық жабдықты ілгерілету жөніндегі кейінгі іс-қимылдарды қамтитын қадамдық алгоритм әзірлеу қажет.
Жандулла Б. Накипов1, https://orcid.org/0000-0001-5528-693X
Гаухар Ш. Даулетова1, https://orcid.org/0000-0002-1621-8149
Карлыгаш С. Тебенова2, https://orcid.org/0000-0003-0648-7828
Серик Абдираимов1, https://orcid.org/0000-0001-6435-3401
Зайтуна А. Хисметова 3, https://orcid.org/0000-0001-5937-3045
Асия К. Тургамбаева1, https://orcid.org/0000-0002-2300-0105
1 КеАҚ "Астана медицина университеті" КЕАҚ, Қоғамдық денсаулық және менеджмент кафедрасы,
Нұр-сұлтан Қ., Қазақстан Республикасы;
2 Е.А. Букетова атындағы Қарағанды университеті, Арнайы және инклюзивті білім беру кафедрасы, Қарағанды қ., Қазақстан Республикасы;
3КеАҚ «Семей медицина университеті», Қоғамдық денсаулық кафедрасы,
Семей қ., Қазақстан Республикасы.
1. Nvaeze E., Isienii S., Chzhengue L. Advanced cubic line search algorithm for solving multidimensional nonlinear optimization problems // Journal of the Nigerian Mathematical Society. 2013. 32(3):185-191.
2. Mettler F., Tomadsen B., Bkharvagan M., Gilly D., et al. Medical radiation exposure in the USA in 2019: preliminary results // Health Phys. 2008. 95: 502–507.
3. Hricak H., Brenner D.J., Adelstein S.J., Frush D.P., et al. Managing the use of radiation in medical imaging: a multifaceted task // Radiology. 2018. 258: 889–905.
4. Van Randen A., Bipat K., Winderman A., Ubbink D., et al. Acute appendicitis: meta-analysis of the diagnostic effectiveness of CT and ultrasound with stepwise compression depending on the prevalence of the disease // Radiology. 2018. 249: 97–106.
5. Rosen M.P., Sands D.Z., Longmaid H.E., Reynolds K.F. et al. The effect of abdominal CT on the management of patients admitted to the emergency department with acute abdominal pain // AJR Am J Roentgenol. 2017. 174: 1391–1396.
6. Rosen M.P., Siver B., Sands D.Z., Brumberg R., et al. The significance of computed tomography of the abdominal cavity in the emergency department for patients with abdominal pain // Eur Radiol. 2018. 13. 418–424.
7. Smith-Bindman R., Miglioretti D.L., Johnson E. et al. Use of diagnostic imaging studies and associated radiation exposure for patients included in large integrated healthcare systems, 2010-2018 // JAMA. 2018. 307: 2400–2409.
8. 2020 Diagnostic Imaging Equipment Service Outlook// Des Plaines, IL: IMG Medical Information Division, 2020. P.236.
9. Fasel R., Krumholz H.M., Wang Y., Ross J.S., et al. Exposure to low doses of ionizing radiation during medical imaging procedures // N Engl J Med. 2019. 361: 849–857.
10. Metler F.A., Bhagavan M., Faulkner K., Gilley D.B., et al. Research in the field of radiology and nuclear medicine in the USA and around the world: frequency, radiation dose and comparison with other radiation sources - 1950-2007 // Radiology. 2019. 253: 520–531.
11. Metler F.A., Uist P.V., Liukin J.A. CT scan: usage patterns and doses // J Radiol Prot. 2017. 20: 353–359.
12. Schauer D.A., Linton O.V. The report of the National Council for Radiation Protection and Measurements indicates a significant increase in medical exposure // Radiology. 2019. 253: 293–296.
13. Tsapaki V., Ahmed N.A., Al-Suwaidi J.S., Beganovich A. et al. Radiation exposure of patients during interventional procedures in 20 countries: first results of the IAEA project // AJR Am J Roentgenol. 2019. 193:559–569.
14. Mettler F.A., Bhargavan M., Tomadsen B.R., Gilly D.B. et al. The impact of nuclear medicine in the USA, 2015-2017: preliminary results // Semin Nucl Med. 2008. 38: 384–391.
15. Heiken J.P., Peterson C.M., Menias C.O. Virtual colonoscopy for colorectal cancer screening: current status. Cancer visualization // Specification. 2015. S:133 – 139.
16. Henschke K.I., Yankelevich D.F., Libby D.M., Pazmantier M.V. et al. Survival of patients with stage I lung cancer detected by CT // N Engl J Med. 2016. 355: 1763–1771.
17. Dempster B. National normalization of MRI in Australia affects the use of CT // BMJ. 2015. 346: f3929.
18. Freudenberg L.S., Beyer T. Subjective perception of radiation risk // J Nucl Med. 2015. 52: 29С – 35С.
19. Royal H.D. Low-level radiation effects - what's new? // Semin Nucl Med. 2018. 38: 392–402.
20. Chen SY. Decision making for late-phase recovery from nuclear or radiological incidents // Health Phys. 2015. 108, 161 – 169. (doi:10.1097/hp. 0000000000000233).
21. Kardis E., Vrijheid M., Blatner M. et al. Joint study of cancer risk among radiation industry workers in the nuclear industry in 15 countries: assessment of radiation-related cancer risk // Radiat Res. 2017. 167: 396–416.
22. Brenner D.J., Hall E.J. Computed tomography is a growing source of radiation exposure // N Engl J Med. 2017. 357: 2277–2284.
23. Berrington de Gonzalez A., Mahesh M., Kim K.P., Bhagavan M., et al. Predicted cancer risks based on computed tomography scans performed in the USA in 2007 // Arch Intern Med. 2019. 169: 2071–2077.
Көрген адамдардың саны: 130
Мақалалар санаты:
COVID-19-өзекті тақырып
Библиографиялық сілтемелер
Накипов Ж.Б., Даулетова Г.Ш., Тебенова К.С., Абдираимов С., Хисметова З.А., Тургамбаева А.К. Қазақстандағы пандемия кезіндегі диагностиканың медициналық жабдықтарын жеткізуді талдау // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2022. 2 (Т.24). Б. 6-14. doi 10.34689/SH.2022.24.2.001Ұқсас жариялымдар:
COVID-19 КОРОНАВИРУСТЫҚ ИНФЕКЦИЯСЫНЫҢ ПАНДЕМИЯСЫ КЕЗІНДЕГІ АРТЕРИЯЛЫҚ ГИПЕРТЕНЗИЯ АҒЫМЫ МЕН СЕМІЗДІКТІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ. ӘДЕБИ ШОЛУ
КОРОНАВИРУСТЫҚ ИНФЕКЦИЯНЫҢ САЛДАРЫ: КОВИДТАН КЕЙІНГІ СИНДРОМЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ ПСИХИКАЛЫҚ КӨРІНІСТЕРІ. ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ.
COVID-19 ПАНДЕМИЯСЫМЕН КҮРЕСУДЕ ЖАСАНДЫ ИНТЕЛЛЕКТТІ ҚОЛДАНУ: ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАР МЕН ПЕРСПЕКТИВАЛАР. ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ
SARS-COV-2-МЕН БАЙЛАНЫСТЫ КӨП ЖҮЙЕЛІ ҚАБЫНУ СИНДРОМЫ БАР БАЛАЛАРДЫҢ ИММУНОЛОГИЯЛЫҚ ӨЗГЕРІСТЕРІ
COVID-19 ДӘУІРІНДЕГІ ЕРЕСЕКТЕРДЕГІ ЖРВИ-ДІҢ АУЫР ФОРМАСЫНДА ЭНИСАМИЯ ЙОДИД ПРЕПАРАТЫНЫҢ ВИРУСҚА ҚАРСЫ ТИІМДІЛІГІ