ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ СЕМЕЙ ҚАЛАСЫ ТҰРҒЫНДАРЫ АРАСЫНДА АНТИБИОТИКТЕРДІ ҚОЛДАНУ ТУРАЛЫ БІЛІМІ, ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСЫ ЖӘНЕ ПРАКТИКАСЫ
Кіріспе. Микроорганизмдердің бактерияға қарсы препараттарға төзімділігінің артуы денсаулық сақтаудың жаһандық проблемасы болып табылады және антибиотикке төзімділік мәселесін елемеу тек медициналық ғана емес, сонымен қатар ауыр экологиялық салдарға әкелуі мүмкін. Антибиотикке төзімділіктің маңызды себептерінің бірі антибиотиктерді қолдану жиілігінің едәуір артуы болып табылады. Антибиотиктер-бұл 50% жағдайда негізсіз қолданылатын дәрілердің жалғыз тобы.
Мақсат: Шығыс Қазақстан облысы Семей қаласы тұрғындарының антибиотиктерді қолдану бойынша біліміне баға беру.
Материалдар мен әдістер: 2021 жылдың қазан-желтоқсан айларында Семей қаласының тұрғындары арасында көлденең зерттеу жүргіздік. Зерттеуге медициналық білімі жоқ қала тұрғындары қатысты. Антибиотиктерді қолдану туралы білім көпелдік зерттеуде қолданылатын ДДҰ-ның бекітілген сауалнамасынан бейімделген мәселелерді қолдана отырып бағаланды. Қатысушылардың жас профилі жылдардың орта жасы мен квартильдік диапазонын есептеу арқылы жалпыланды. Қатысушылардың жалпы сипаттамаларын (жынысы, отбасы жағдайы, білім деңгейі, жұмыспен қамту), антибиотиктерді қолдану туралы білім және әртүрлі жағдайларда антибиотиктерді қолдану туралы сұрақтарға жауаптар, оның ішінде категориялық айнымалылар жиіліктер мен пайыздарды қолдана отырып жинақталды. p<0,05 статистикалық маңызды болып саналды.
Нәтижелері: зерттеуге орташа жасы 37 (IQR 35-44) болатын 159 ересек адам қатысты. Тұрғындардың 31 пайызы антибиотиктерді дәрігердің рецептісіз сатып алдық деп жауапберді. 25,1%-ы өздерін жақсы сезінген кезде антибиотиктерді қабылдауды тоқтату керек деп жауапберді. Респонденттердің 65,4% суықтию мен тұмауды антибиотиктер мен емдеуге болатын жағдайлар ретінде анықтады.
Қорытынды: антибиотиктерді қолдану көрсеткіштері және оларды дұрыс қолдану туралы білім жеткіліксіз. Қоғамдық денсаулық сақтау қызметкерлері халықты антибиотиктерді дұрыс қолдану және олардың тиімсіз пайдаланылуына зайту туралы хабарда рету үшін қажет.
Назым С. Искакова1, https://orcid.org/0000-0001-5631-5499
Зайтуна А. Хисметова1, https://orcid.org/0000-0001-5937-3045
Сауле Б. Маукаева1, https://orcid.org/0000-0002-2679-6399
Дана М. Сулейменева1, https://orcid.org/0000-0002-8943-3384
Умитжан С. Самарова1, https://orcid.org/0000-0002-8943-3384
Мохаммад Васик Шах1
1 «Семей медицина университеті» КЕАҚ,
Семей қ., ҚазақстанРеспубликасы;
1. Aljayyousi G.F. et al. Public practices on antibiotic use: A cross-sectional study among Qatar University students and their family members // PLoS ONE. 2019. № 11 (14). C. 1–22.
2. Awad A.I., Aboud E.A. Knowledge, attitude and practice towards antibiotic use among the public in Kuwait // PLoS ONE. 2015. № 2 (10). C. 1–15.
3. Cliodna A., McNultyM.,Simon M. Collin, et al. Public understanding and use of antibiotics in England: findings from a household survey in 2017 // BMJ open. 2019. № 10 (9),p.1-9
4. Zajmi D.,Berisha M. Public knowledge, attitudes and practices regarding antibiotic use in Kosovo // Pharmacy practice. 2017. № 1 (15),p.1-7.
5. Mboya E. et al. Irrational use of antibiotics in the Moshi Municipality Northern Tanzania: a cross sectional study // The Pan African medical journal. 2018. (31),p.1-10.
6. Gillani A.H. et al. Antibiotic self-medication among non-medical university students in Punjab, Pakistan: A cross-sectional survey // International Journal of Environmental Research and Public Health. 2017. №10 (14),p.1-9.
7. Gualano M.R. et al. General population’s knowledge and attitudes about antibiotics: A systematic review and meta-analysis // Pharmacoepidemiology and Drug Safety. 2015. № 1 (24). C. 2–10.
8. Lavery J.V. et al. Towards a framework for community engagement in global health research // Trends in Parasitology. 2010. № 6 (26). C. 279–283.
9. Liu C. et al. Knowledge, attitudes and intentions to prescribe antibiotics: a structural equation modeling study of primary care institutions in Hubei, China 2019,p.1-16
10. Ocan M. et al. Household antimicrobial self-medication: A systematic review and meta-analysis of the burden, risk factors and outcomes in developing countries // BMC Public Health. 2015. Т. 15. № 1,p.1-11.
11. Voidăzan S et al. Knowledge, Attitudes And Practices Regarding The Use Of Antibiotics. Study On The General Population Of Mureş County, Romania // Infection and drug resistance. 2019. (12). C. 3385–3396.
12. Shehadeh M. et al. Knowledge, attitudes and behavior regarding antibiotics use and misuse among adults in the community of Jordan. A pilot study // Saudi Pharmaceutical Journal. 2012. № 2 (20). C. 125–133.
13. Tiong T.W., Chua S.S. Knowledge and attitude of university students on antibiotics: A cross-sectional study in Malaysia // Drug, Healthcare and Patient Safety. 2020. (12). C. 135–144.
14. Widayati A. et al. Beliefs about the use of nonprescribed antibiotics among people in Yogyakarta City, Indonesia: A qualitative study based on the theory of planned behavior // Asia-Pacific Journal of Public Health. 2015. № 2 (27). C. NP402–NP413.
15. Yusef D. et al. Knowledge, practices & attitude toward antibiotics use and bacterial resistance in Jordan: A cross-sectional study // Infection, Disease and Health. 2018. № 1 (23). C. 33–40.
16. Zarb P., Goossens H. Human use of antimicrobial agents // OIE Revue Scientifique et Technique. 2012. № 1 (31). C. 121–133.
17. Biggest Threats and Data | Antibiotic/Antimicrobial Resistance | CDC [Электронныйресурс]. URL: https://www.cdc.gov/drugresistance/biggest threats.html?CDC_AA_refVal=https%3A%2F%2Fwww.cdc.gov%2Fdrugresistance%2Fbiggest_threats.html.
18. WHO | Antimicrobial resistance: global report on surveillance 2014 [Электронныйресурс]. URL: https://www.who.int/drugresistance/documents/surveillancereport/en/ 19. WHO Library Cataloguing-in-Publication Data Global Action Plan on Antimicrobial Resistance 2015.
20. WHO | Worldwide country situation analysis: response to antimicrobial resistance // WHO. 2015.
Көрген адамдардың саны: 258
Мақалалар санаты:
Біртума зерттеулер
Библиографиялық сілтемелер
Искакова Н.С., Хисметова З.А., Маукаева С.Б., Сулейменева Д.М., Самарова У.С., Шах В. Шығыс Қазақстан облысы Семей қаласы тұрғындары арасында антибиотиктерді қолдану туралы білімі, қарым-қатынасы және практикасы // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2022. 2 (Т.24). Б. 78-83. Doi 10.34689/SH.2022.24.2.010Ұқсас жариялымдар:
РАДИОЛОГИЯДА ЖАЛПЫ ТРУНКУС АРТЕРИОЗЫН ЗЕРТТЕУДІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІ
МЕХАНИКАЛЫҚ САРҒАЮ ОПЕРАЦИЯСЫ КЕЗІНДЕ КОАГУЛОПАТИЯЛЫҚ ҚАН КЕТУДІҢ АЛДЫН АЛУ ӘДІСІ
ТҮЙІРШІКТЕЛГЕН ІРІҢДІ ЖАРАЛАРДЫ АУТОТЕРІЖАМАУМЕН ЕМДЕУДІҢ ОҢТАЙЛАНДЫРУ НӘТИЖЕЛЕРІ
ЖУАН ІШЕК ПЕН АНОРЕКТАЛДЫ АЙМАҚҚА ОПЕРАЦИЯ ЖАСАҒАН БАЛАЛАРДЫ РЕАБИЛИТАЦИЯЛАУ НЕГІЗДЕРІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ 2013-2022 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН ӨМІРІНІҢ БІРІНШІ ЖЫЛЫНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ