ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ОТБАСЫ МЕДИЦИНАСЫНЫҢ РЕЗИДЕНТТЕРІ МЕН СТУДЕНТТЕРІ АРАСЫНДАҒЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КӘСІБИЛІГІН ТАЛДАУ
Кіріспе. Кәсіби шеберлік – университет студенттерінің барлығы оқу барысында қол жеткізуі тиіс негізгі құзырет. Клиникалық білімдер мен коммуникативті дағдылар және этиканы жақсы түсіну - кәсібиліктің негізін құрайды. Пациенттер, медициналық қоғамдар мен аккредиттеу ұйымдары болашақ мамандардан өз саласының кәсіби маманы болуын күтеді. Сонымен қатар, медициналық кәсібилік жақсы клиникалық нәтижелермен байланысты. Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында медициналық кәсібилікті талдайтын зерттеулер жоқ.
Зерттеудің мақсаты. Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан медицина университетінің студенттері мен отбасылық медицина резиденттерінің медициналық кәсібилік туралы түсінігін анықтау.
Әдістер. Мазмұнды-талдау әдістемесіне негізделген сапалы зерттеу әдісі қолданылды. Медициналық кәсібилік саласындағы қатысушылардың пікірлері мен тәжірибелерін жинақтау мақсатында отбасылық медицина кафедрасының 30 студенттері мен 24 резиденттері фокус-топтық пікірталасқа қатысты. Алынған ақпарат MAXQDA-2020 бағдарламалық пакетінің көмегімен өңделді. Зерттеуге респонденттер жасы, жынысы және білім деңгейі бойынша таңдалды.
Нәтижелер. Респонденттер сауалнама нәтижесінде медициналық кәсібиліктің негізгі тіректерін растады, олар: медициналық біліктілік пен дағдылар (жауаптардың 40%), дәрігердің жеке және моральдық қасиеттер (жауаптардың 25%), пациенттің мүдделерін құрметтеу (жауаптардың 15%), дәрігер мен пациенттің және мамандар арасындағы қарым-қатынас (жауаптардың 15%). Сауалнаманың тағы бір маңызды қорытындысы, студенттердің кәсібилік негізінде дәрігер мен пациент арасындағы қарым-қатынасты «пациенттің мүддесін құрметтеу» үлгісінде анықтау мүмкіндігі, отбасылық медицина резиденттеріне қарағанда 5 есе жоғары атап кетті. Сонымен қатар, резиденттер кәсібилік негізінде бірінші кезекте дәрігерлердің жауапкершілігі мен алқалылығын атап өтті. Олар медицина мамандарының кәсібилігің дамыту жолында дәрігер мен пациенттің қарым-қатынасын пациенттерді жоғары дәрежесімен бақылау, патернализмге негізделген қарым-қатынас ретінде қарастырды. Бұл айтарлықтай айырмашылық отбасылық медицина саласындағы мамандардың бөлінуін көрсетеді, бұл көптеген мәселелерді тудырады. Мысалы, қазіргі уақытта кәсіби отбасылық дәрігерлер жұмыстан кетуге мәжбүрлейтін көптеген себептер мен факторларға байланысты эмоционалдық күйзеліс проблемасымен үнемі бетпе-бет келеді. Сонымен қатар, рефлексиялық дағдылар, уақытты басқару және кері байланыс жинау сияқты кәсіби элементтері екі топта да ең аз дәрежеде (1%-дан аз) аталынған, бұл Батыс медициналық мектебінің қабылдауынан ерекшеленеді және маңызды мәселе болып табылады.
Тұжырымдар. Біздің зерттеуіміздің сапалық сипаты Орталық Азияның денсаулық сақтау жүйесі контекстіндегі медициналық кәсібилікті егжей-тегжейлі түсінуге мүмкіндік береді. Медициналық жоғары оқу орындарының отбасылық дәрігерлердің медициналық білім берудің барлық кезеңдеріндегі кәсібилігі Батыстық аналогтарынан төмен көптеген аспектілерді ашады және медицинаны дамытуға қажетті қасиеттер мен дағдыларды үйрету шешімін ұсынады.
Нургуль А. Абенова1, https://orcid.org/0000-0003-0395-9025
Бибигуль К. Каримсакова1, https://orcid.org/0000-0001-8865-505X
Ания Н. Сейпенова1, https://orcid.org/ 0000-0003-4568-6002
Гульнара Ж. Сахипова1, https://orcid.org/0000-0002-9062-0697
Ляззат М. Жамалиева1, https://orcid.org/0000-0003-3625-3651
Гульбахыт К. Кошмаганбетова1, https://orcid.org/0000-0001-5895-346X
1 «Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан медицина университеті» КеАҚ,
Ақтөбе қ., Қазақстан Республикасы.
1. Приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 15 декабря 2020 года № ҚР ДСМ-263/2020 “Об утверждении правил осуществления стратегического партнерства в сфере медицинского образования и науки”. https://adilet.zan.kz/rus/docs/V2000021811/links
2. Приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 23 декабря 2020 года № ҚР ДСМ-319/2020. «Об утверждении Кодекса чести медицинских и фармацевтических работников Республики Казахстан». Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 24 декабря 2020 года № 21890
3. ABIM Foundation. American Board of Internal Medicine, ACP-ASIM Foundation. American College of Physicians-American Society of Internal Medicine, European Federation of Internal Medicine. Medical Professionalism in the New Millennium: A Physician Charter // Annals of Internal Medicine 2002; 136: 243-246.
4. Anon. Doctors in society: medical professionalism in a changing world. Report of a Working Party of the Royal College of Physicians of London. London: Royal College of Physicians of London; 2005.
5. Arnold L., Stern D.T. What is Medical Professionalism? In: Stern DT, editor. Measuring Medical Professionalism // New York, NY: Oxford University Press; 2006. pp. 15–37.
6. American Board of Internal Medicine. Project Professionalism. Philadelphia: ABIM, 1995.
7. Blank L., Kimball H., McDonald W., Merino J. Medical professionalism in the new millennium: a physician charter 15 months later // Ann Intern Med. 2003; 138(10): 839-841.
8. Boyatzis R. Transforming Qualitative Information: Thematic Analysis and code Development. Thousand Oaks, CA: Sage Publications; 1998. https://doi.org/10.1080/00221329809596155
9. Cuesta-Briand B., Auret K., Johnson P., Playford D. A world of difference’: a qualitative study of medical students’ views on professionalism and the ‘good doctor // BMC Med Educ. 2014;14:77.
10. Chandratilake M., McAleer S., Gibson J. Cultural similarities and differences in medical professionalism: a multi-region study // Med Educ. 2012;46:257–66.
11. Chua A.Z., Lo D.Y., Ho W.H., Koh Y.Q., Lim D.S., Tam J.K., Liaw S.Y., Koh G.C. The effectiveness of a shared conference experience in improving undergraduate medical and nursing students’ attitudes towards inter-professional education in an Asian country: a before and after study // BMC Med Ed. 2015;15:233.
12. Fehser J. Teaching professionalism: a student’s perspective // Mt Sinai J Med 2002; 69:412-4.
13. Finn G., Garner J., Sawdon M. ‘You’re judged all the time!‘students’ views on professionalism: a multicentre study // Med Educ. 2010;44:814–25.
14. Goold S.D., Lipkin M. The doctor–patient relationship // J Gen Intern Med. 1999;14(S1):26–33.
15. General Medical Council. Professionalism in action. // Good Medical Practice 2019; https://www.gmc-uk.org/ethical-guidance/ethical-guidance-for-doctors/good-medical-practice/professionalism-in-action. Accessed July 14, 2019.
16. Guba E, Lincoln Y. Fourth Generation Evaluation. Newbury Park, London, and New Delhi: Sage Publications; 1989.
17. Jha V., Bekker H., Duffy S., Roberts T. Perceptions of professionalism in medicine: a qualitative study //Med Educ. 2006;40:1027–36.
18. NEJM Knowledge+ Team. Exploring the ACGME core competencies: professionalism (Part 7 of 7). Accessed July 14, 2017. https://knowledgeplus.nejm.org/blog/acgme-core
19. Papadakis M.A., Paauw D.S., Hafferty F.W., Shapiro J., Byyny R.L. Perspective: the education community must develop best practices informed by evidence-based research to remediate lapses of professionalism // Acad Med. 2012;87(12):1694–1698. doi:10.1097/ACM.0b013e318271bc0b
20. Passi V., Doug M., Peile E., Thistlethwaite J., Johnson N. Developing medical professionalism in future doctors: a systematic re- view // Int J Med Educ. 2010; 1: 19-29.
21. Quill T.E., Brody H. Physician recommendations and patient autonomy: finding a balance between physician power and patient choice // Ann Intern Med. 1996;125:763–9.
22. Tong A., Sainsbury P., Craig J. Consolidated criteria for reporting qualitative research (COREQ): A 32-item checklist for interviews and focus groups // Int J Qual Health Care. 2007;19(6):349-57. https://doi.org/10.1093/intqhc/mzm042 PMid:17872937
23. Van De Camp K., Vernooij-Dassen M.J, Grol R.P, Bottema B.J. How to conceptualize professionalism: a qualitative study // Med Teach. 2004;26:696–702.
24. Wagner P., Hendrich J., Moseley G., Hudson V. Defining medical professionalism: a qualitative study // Med Educ. 2007;41:288–94.
25. Zheng R.M, Sim Y.F, Koh G.C-H. Attitudes towards interprofessional collaboration among primary care physicians and nurses in Singapore // J Interpro Care. 2016;30:505–11.
References:
1. Prikaz Ministra zdravookhraneniya Respubliki Kazakhstan ot 15 dekabrya 2020 goda № ҚR DSM-263/2020 “Ob utverzhdenii pravil osushchestvleniya strategicheskogo partnerstva v sfere meditsinskogo obrazovaniya i nauki” [Order of the Minister of Health of the Republic of Kazakhstan dated December 15, 2020 No. ҚР ДСМ-263/2020 “On approval of the rules for implementing strategic partnerships in the field of medical education and science”]. https://adilet.zan.kz/rus/docs/V2000021811/links
2. Prikaz Ministra zdravookhraneniya Respubliki Kazakhstan ot 23 dekabrya 2020 goda № ҚR DSM-319/2020. «Ob utverzhdenii Kodeksa chesti meditsinskikh i farmatsevticheskikh rabotnikov Respubliki Kazakhstan». Zaregistrirovan v Ministerstve yustitsii Respubliki Kazakhstan 24 dekabrya 2020 goda № 21890 [Order of the Minister of Health of the Republic of Kazakhstan dated December 23, 2020 No. ҚР ДСМ-319/2020. "On Approval of the Code of Honor of Medical and Pharmaceutical Workers of the Republic of Kazakhstan". Registered with the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan on December 24, 2020 No. 21890.
Көрген адамдардың саны: 99
Мақалалар санаты:
Біртума зерттеулер
Библиографиялық сілтемелер
Абенова Н.А., Каримсакова Б.К., Сейпенова А.Н., Сахипова Г.Ж., Жамалиева Л.М., Кошмаганбетова Г.К. Қазақстандағы отбасы медицинасының резиденттері мен студенттері арасындағы медициналық кәсібилігін талдау // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2022. 4 (Т.24). Б. 61-69. doi10.34689/SH.2022.24.4.008Ұқсас жариялымдар:
РАДИОЛОГИЯДА ЖАЛПЫ ТРУНКУС АРТЕРИОЗЫН ЗЕРТТЕУДІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІ
МЕХАНИКАЛЫҚ САРҒАЮ ОПЕРАЦИЯСЫ КЕЗІНДЕ КОАГУЛОПАТИЯЛЫҚ ҚАН КЕТУДІҢ АЛДЫН АЛУ ӘДІСІ
ТҮЙІРШІКТЕЛГЕН ІРІҢДІ ЖАРАЛАРДЫ АУТОТЕРІЖАМАУМЕН ЕМДЕУДІҢ ОҢТАЙЛАНДЫРУ НӘТИЖЕЛЕРІ
ЖУАН ІШЕК ПЕН АНОРЕКТАЛДЫ АЙМАҚҚА ОПЕРАЦИЯ ЖАСАҒАН БАЛАЛАРДЫ РЕАБИЛИТАЦИЯЛАУ НЕГІЗДЕРІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ 2013-2022 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН ӨМІРІНІҢ БІРІНШІ ЖЫЛЫНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ