COVID-19 ПАНДЕМИЯСЫНЫҢ СПОРТШЫЛАРҒА ӘСЕРІН БАҒАЛАУ: ЗЕРТТЕУ ХАТТАМАСЫ
Өзектілігі. COVID-19 вирустық инфекциясының таралуына байланысты жаһандық пандемиялық жағдай барлық салалардағы кәсіби спортқа әсер етті. Барлық спорттық іс-шаралар, соның ішінде Жазғы Олимпиада ойындары кейінге қалдырылды немесе тоқтатылды. COVID-19 туындаған шектеулер спортшылардың психоэмоционалдық денсаулығына, тамақтануына және физикалық белсенділігіне әсер етті.
Бұл зерттеудің мақсаты COVID-19 пандемиясының теріс әсерін азайтуға бағытталған жоғарғы нәтижелі спортта медициналық-психологиялық көмекті ұйымдастырудың дәлелді үлгісін әзірлеу болып табылады.
Материалдар мен әдіс-тәсілдер. Таңдалған зерттеу түрі: әлеуметтанулық зерттеу әдістерін қолданатын сипаттамалық/кросс-секциялық зерттеу, мысалы, сапалы зерттеу – жартылай құрылымдық сұхбат нұсқаулығымен спорт дәрігерлермен және спортшылармен сұхбат алу және расталған сауалнаманы пайдалану арқылы сандық зерттеу әдісі.
Қорытынды. Жоғары нәтижелі спортта медициналық-психологиялық көмекті ұйымдастырудың әзірленген үлгісі мәселелерді ерте анықтау және пандемия салдарына қарсы тұру бойынша тиісті шараларды қабылдау үшін спортшылардың психоэмоционалды және физикалық денсаулығын уақтылы және тиімді бағалауға мүмкіндік береді.
Венера А. Абдулла1, https://orcid.org/0000-0002-6133-1298
Кульман С. Нысанбаева1, https://orcid.org/0000-0003-1239-8610
Доминик Сагоэ2, https://orcid.org/0000-0002-1902-9378
Наталья Е. Глушкова3, https://orcid.org/0000-0003-1400-8436
1 «Қоғамдық денсаулық сақтау жоғары мектебі» Казақстандық Медициналық Университеті, Қоғамдық денсаулық сақтау және әлеуметтік ғылымдар кафедрасы, Алматы қ., Қазақстан Республикасы;
2 Берген университеті, Психоәлеуметтік ғылымдар кафедрасы, Берген қ., Норвегия;
3 Әл-Фараби атындағы қазақ ұлттық университеті, Эпидемиология, биостатистика және дәлелді медицина кафедрасы, Алматы қ., Қазақстан Республикасы.
1. Об утверждении Правил формирования составов сборных и штатных сборных команд Республики Казахстан по видам спорта (национальных сборных команд по видам спорта) - ИПС «Әділет». https://adilet.zan.kz/rus/docs/V1400009682/links (дата обращения: 21.10.2022).
2. Список штатных сборных команд республики казахстан по летним олимпийским видам спорта. 2021. https://www.gov.kz/memleket/entities/sport/documents/1?lang=ru (дата обращения: 21.10.2022).
3. Ammar A. et al. Effects of COVID-19 Home Confinement on Eating Behaviour and Physical Activity: Results of the ECLB-COVID19 International Online Survey // Nutrients. 2020. (12).
4. Botella J. et al. A meta-analysis of the diagnostic accuracy of the SCOFF // Spanish Journal of Psychology. 2013. (16). C. 1–8.
5. Chang C. et al. Mental health issues and psychological factors in athletes: detection, management, effect on performance and prevention: American Medical Society for Sports Medicine Position Statement-Executive Summary // Br J Sports Med. 2020. (54). C. 216–220.
6. Cooper J.A., Alderman D.H. Cancelling March Madness exposes opportunities for a more sustainable sports tourism economy // Tourism Geographies. 2020. № 3 (22). C. 525–535.
7. Coronavirus disease (COVID-19). https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019 (accessed: 22.09.2022).
8. COVID-19: Healthy Adjustment and Transition Psycho-Social Considerations of Phased Return. https://www.eis2win.co.uk/app/uploads/2020/06/CV19-Psycho-Social-Considerations-of-Phased-Return.pdf (accessed: 14.09.2022).
9. How the coronavirus is affecting sports leagues and events - Los Angeles Times. https://www.latimes.com/sports/story/2020-03-09/coronavirus-latest-news-sports-world (accessed: 22.09.2022).
10. Ivanović Đ. Olympic Games postponed for the first time in history? | UNICEF Montenegro. URL: https://www.unicef.org/montenegro/en/stories/olympic-games-postponed-first-time-history.
11. Kwasi Ahorsu D. et al. The Fear of COVID-19 Scale: Development and Initial Validation.
12. Mujika I., Padilla S. Detraining: Loss of training induced physiological and performance adaptation. Part I. Short term insufficient training stimulus // Sports Medicine. 2000. № 2 (30). C. 79–87.
13. Oblinger-Peters V., Krenn B. “Time for Recovery” or “Utter Uncertainty”? The Postponement of the Tokyo 2020 Olympic Games Through the Eyes of Olympic Athletes and Coaches. A Qualitative Study // Frontiers in Psychology. 2020. № December (11). C. 1–15.
14. Pillay L. et al. Nowhere to hide: The significant impact of coronavirus disease 2019 (COVID-19) measures on elite and semi-elite South African athletes // Journal of Science and Medicine in Sport. 2020. № 7 (23). C. 670–679.
15. Rice S. M. et al. The Mental Health of Elite Athletes: A Narrative Systematic Review // Orygen Youth Health Clinical Program. 2016. (46). C. 1333–1353.
16. Rice S. M. et al. Determinants of anxiety in elite athletes: a systematic review and meta-analysis // Br J Sports Med. 2019. (53). C. 722–730.
17. Sarto F. et al. Impact of Potential Physiological Changes due to COVID-19 Home Confinement on Athlete Health Protection in Elite Sports: a Call for Awareness in Sports Programming // Sports Medicine. 2020. Т. 50. № 8. C. 1417–1419.
18. Szczypińska M., Samełko A., Guszkowska M. What predicts the mood of athletes involved in preparations for tokyo 2020/2021 olympic games during the covid – 19 pandemic? The role of sense of coherence, hope for success and coping strategies // Journal of Sports Science and Medicine. 2021. № 3 (20). C. 421–430.
19. Taku K., Arai H. Impact of COVID-19 on Athletes and Coaches, and Their Values in Japan: Repercussions of Postponing the Tokyo 2020 Olympic and Paralympic Games // Journal of Loss and Trauma. 2020. № 8 (25). C. 623–630.
20. VERBI GmbH MAXQDA | All-In-One Tool for Qualitative Data Analysis & Mixed Methods - MAXQDA. https://www.maxqda.com/.
21. Wilson M.G. et al. Cardiorespiratory considerations for return-to-play in elite athletes after COVID-19 infection: a practical guide for sport and exercise medicine physicians // Br J Sports Med. 2020. (54). C. 1157–1161.
22. Wolanin A., Gross M., Hong E. Depression in athletes: Prevalence and risk factors // Current Sports Medicine Reports. 2015. № 1 (14). C. 56–60.
23. Zigmond A.S., Snalth R.P. The Hospital Anxiety and Depression Scale // Acta psychiatr. scand. 2014. 64(5): 361-370.
References: [2]
1. Ob utverzhdenii Pravil formirovaniya sostavov sbornykh i shtatnykh sbornykh komand Respubliki Kazakhstan po vidam sporta (natsional'nykh sbornykh komand po vidam sporta) [On Approval of the Rules of Composition of the National and Staff National Teams of the Republic of Kazakhstan by Types of Sports (National National Teams by Types of Sports)] - IPS «Әdіlet» https://adilet.zan.kz/rus/docs/V1400009682/links (accessed: 21.10.2022). [in Russian]
2. Spisok shtatnykh sbornykh komand Respubliki Kazakhstan po letnim olimpiyskim vidam sporta [The list of staff national teams of the Republic of Kazakhstan on summer Olympic kinds of sports] 2021. https://www.gov.kz/memleket/entities/sport/documents/1?lang=ru (accessed: 21.10.2022). [in Russian]
Көрген адамдардың саны: 82
Мақалалар санаты:
COVID-19-өзекті тақырып
Библиографиялық сілтемелер
Абдулла В.А., Нысанбаева К.С., Сагоэ Д., Глушкова Н.Е. COVID-19 пандемиясының спортшыларға әсерін бағалау: зерттеу хаттамасы // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2022. 6 (Т.24). Б. 7-12. doi 10.34689/SH.2022.24.6.001Ұқсас жариялымдар:
COVID-19 КОРОНАВИРУСТЫҚ ИНФЕКЦИЯСЫНЫҢ ПАНДЕМИЯСЫ КЕЗІНДЕГІ АРТЕРИЯЛЫҚ ГИПЕРТЕНЗИЯ АҒЫМЫ МЕН СЕМІЗДІКТІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ. ӘДЕБИ ШОЛУ
КОРОНАВИРУСТЫҚ ИНФЕКЦИЯНЫҢ САЛДАРЫ: КОВИДТАН КЕЙІНГІ СИНДРОМЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ ПСИХИКАЛЫҚ КӨРІНІСТЕРІ. ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ.
COVID-19 ПАНДЕМИЯСЫМЕН КҮРЕСУДЕ ЖАСАНДЫ ИНТЕЛЛЕКТТІ ҚОЛДАНУ: ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАР МЕН ПЕРСПЕКТИВАЛАР. ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ
SARS-COV-2-МЕН БАЙЛАНЫСТЫ КӨП ЖҮЙЕЛІ ҚАБЫНУ СИНДРОМЫ БАР БАЛАЛАРДЫҢ ИММУНОЛОГИЯЛЫҚ ӨЗГЕРІСТЕРІ
COVID-19 ДӘУІРІНДЕГІ ЕРЕСЕКТЕРДЕГІ ЖРВИ-ДІҢ АУЫР ФОРМАСЫНДА ЭНИСАМИЯ ЙОДИД ПРЕПАРАТЫНЫҢ ВИРУСҚА ҚАРСЫ ТИІМДІЛІГІ