COVID-19 ЖҰҚТЫРҒАН ҚАРҚЫНДЫ ТЕРАПИЯ БӨЛІМ НАУҚАСЫНТАРДА ТРОМБОЗ ҚАУІП-ФАКТОРЛАРЫН БАҒАЛАУ
Кіріспе: Тромботикалық құбылыстардың жоғары жиілігі COVID-19 жұқтырған ауруханаға жатқызылған науқастарда хабарланды. Өкпе эмболиясының (ӨЭ) 50%-дан азы төменгі аяқ терең вена тромбозының (ТВТ) белгілерімен байланысты.
Мақсаты: COVID-19 бар интенсивті терапия пациенттерінде терен вена тромбозының (DVT) маңызды қауіп факторларын анықтау.
Материалдар және әдістері: Біз реанимация бөліміне жатқызылған зертханалық жолмен расталған COVID-19 бар 465 ересек пациентті қамтитын перспективті көлденең зерттеу жүргіздік. Барлық науқастарға кеуде қуысының компьютерлік томографиясы жасалды, төменгі аяқ веналарына ультрадыбыстық ангиосканирлеуі жүргізілді, дене салмағының индексі есептелді, қатар жүретін ілеспелі аурулардың болуы және қанның сатурация көрсеткіштері қарастырылды. Қан плазмасындағы D-димер деңгейі, коагуляция көрсеткіштері (фибриноген, VIII фактор) есептеулерде зертханалық көрсеткіштерден алынды.
5 немесе одан аз адамы бар топшалар үшін хи-квадрат сынағы және Фишердің нақты сынағы қолданылды. Сандық айнымалылар үшін дисперсияны талдау (ANOVA) және Пирсон мен Спирман корреляция коэффициенті қолданылды. Бірнеше айнымалылар үшін үлгілерді салыстыру үшін ықтималдық арақатынасы сынақтары орындалатын реттелген логистикалық регрессия үлгілері жасалды.
Нәтижелері: Зерттеуге барлығы 465 науқас қатысты. 465 науқастың 435-інде (93,55%) кем дегенде бір ідеспеді аурулар болды. Ең жиі артериялық гипертензия – 370 (79,57%), одан кейін созылмалы жүрек жеткіліксіздігі – 196 (42,15%), семіздік – 161 (34,62%), қант диабеті – 144 (30,97%), созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі (БЖЖ) –58 (12,47%) және онкологиялық аурулар -25 (5,38%) болды. Дене салмағының орташа индексі 29,7 кг/м2 құрады. ТВТ және веностазбен ауыратын науқастарда дене салмағының индексі (BMI) ТВТ жоктармен салыстырғанда 30 кг/м2 артық болды (32,57±10,92 кг/м2 қарсы 30,24±6,85 кг/м2, 29,22±6,46 кг/м2). Ультрадыбыстық ангиосканирлеу (УДАС) 60 науқаста терең тамыр тромбозын растады (13,8%) және егде жаспен байланысты болды (67,20±11,16-ға қарсы 71,12±13,98, p<0,006), 56 науқаста (12%) веноздық тоқырау анықталды, зерттелген науқастардың қалған бөлігінде ТВТ анықталмады. Көп жағдайда ТВТ жіліншік сегментінде -26 (43,33%), 18 (30%) науқаста қалқанша веналарда және 14 (23,33%) жағдайда сан сүйегінің сегментінде анықталды. Қант диабеті (p=0,041), семіздік (p=0,01) және СБЖ (p=0,028) ТВТ үшін маңызды қауіп факторлары болды.
Қорытынды: COVID-19 бар интенсивті терапия науқастарында терең тамыр тромбозының қауіп факторлары анықталды және бұл D-dimer жоғары деңгейімен (>=2,33 мкг/мл) және семіздік, созылмалы бүйрек ауруы және қант диабеті сияқты ілеспелі аурулармен байланысты.
Раушан И. Рахимжанова1, https://orcid.org/0000-0001-9564-1609
Жанар Ж. Кожахметова1-2, https://orcid.org/0000-0002-7255-0955
Агилан Озерман1,3, https://orcid.org/0000-0002-0817-9282
1 «Астана медицина университеті» КеАҚ, академик Ж.Х. Хамзабаев атындағы радиология кафедрасы., Астана қ., Қазақстан Республикасы;
2 № 2 қалалық көпсалалы ауруханасы, ультрадыбыстық диагностика және функционалдық диагностика бөлімі, Астана қ., Қазақстан Республикасы;
3 University Medical Center Корпоративтік қоры, Диагностикалық Радиология бөлімі,
Астана қ., Қазақстан Республикасы.
1. Ackermann M., Verleden S.E., Kuehnel M., Haverich A., Welte T., Laenger F. et.al. Pulmonary Vascular Endothelialitis, Thrombosis, and Angiogenesis in Covid-19 // N Engl J Med. 2020. 383(2):120–8. Epub 2020/05/22. PMID: 32437596; PubMed Central PMCID: PMC7412750. https://doi.org/10.1056/NEJMoa2015432. (Дата обращения на сайт: 13.10.2022)
2. Baccellieri D., Apruzzi L., Ardita V. et al. The “venous perspective” in Lombardia (Italy) during the first weeks of the COVID-19 epidemic // Phlebology 2020. 35: 295–296.
3. Brogan M., Ross M.J. The Impact of Chronic Kidney Disease on Outcomes of Patients with COVID-19 Admitted to the Intensive Care Unit // Nephron. 2022. 146:67-71. doi: 10.1159/000519530
4. Cattaneo M., Bertinato E.M., Birocchi S. et al. Pulmonary embolism or pulmonary thrombosis in COVID-19? Is the recommendation to use high-dose heparin for thromboprophylaxis justified? // Thromb Haemost. Epub ahead of print, 2020. DOI: 10.1055/s-0040-1797.
5. Chang M.C., Park D. How Should Rehabilitative Departments of Hospitals Prepare for Coronavirus Disease 2019. American journal of physical medicine & rehabilitation, 2020. 99(6), 475–476. https://doi.org/10.1097/PHM.0000000000001428
6. Chang M.C., Seo W.S., Park D., Hur J. Analysis of SARS-CoV-2 Screening Clinic (Including Drive-Through System) Data at a Single University Hospital in South Korea from 27 January 2020 to 31 March 2020 during the COVID-19 Outbreak. Healthcare (Basel, Switzerland), 2020. 8(2), 145. https://doi.org/10.3390/healthcare8020145
7. Chen J., Wang X., Zhang S. et al. Findings of acute pulmonary embolism in COVID-19 patients // SSRN Electron J. Epub ahead of print 2020. DOI: 10.2139/ssrn.3548771.
8. Connor-Schuler R., Daniels L., Coleman C., Harris D., Herbst N., Fiza B. Presence of Spontaneous Echo Contrast on Point-of-Care Vascular Ultrasound and the Development of Major Clotting Events in Coronavirus Disease 2019 Patients. Critical care explorations, 2021. 3(1), e0320. https://doi.org/10.1097/CCE.0000000000000320 (Дата обращения на сайт: 14.08.2022)
9. Cui S., Chen S., Li X. et al. Prevalence of venous thromboembolism in patients with severe novel coronavirus pneumonia // J Thromb Haemost, 2020. 18: 1421–1424.
10. Fadini G.P., Morieri M.L., Longato E., Avogaro A. Prevalence and impact of diabetes among people infected with SARS-CoV-2. Journal of endocrinological investigation, 2020. 43(6), 867–869. https://doi.org/10.1007/s40618-020-01236-2
11. Gentile S., Strollo F., Ceriello A. COVID-19 Infection in italian people with diabetes: Lessons learned for our future (an experience to be used) // Diabetes Res. Clin. Pract. 2020, 108137.
12. Guan W.-J., Ni Z.-Y., Hu Y., Liang W.-H., Ou C.-Q., He J.-X., Liu L., Shan H., Lei C.-L., Hui D.S. et al. Clinical Characteristics of Coronavirus Disease 2019 in China // N. Engl. J. Med. 2020, 382, 1708–1720
13. Gupta N., Zhao Y.Y., Evans C.E. The stimulation of thrombosis by hypoxia // Thromb Res. 2019. 181:77– 83. Epub 2019. 08. 04. https://doi.org/10.1016/j.thromres.2019.07.013 PMID: 31376606 (Дата обращения на сайт: 17.10.2022)
14. Helms J., Tacquard C., Severac F. et al. High risk of thrombosis in patients with severe SARS-CoV-2 infection: a multicenter prospective cohort study // Intensive Care Med 2020. 46: 1089–1098.
15. Ho Jamie S.Y. et al. Obesity in COVID-19: a systematic review and meta-analysis // Ann Acad Med Singap 49.12 (2020): 996-1008.
16. Huang C., Wang Y., Li X., Ren L., Zhao J., Hu Y., Zhang L., Fan G., Xu J., Gu X. et al. Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan // China. Lancet 2020, 395, 497–506.
17. Jean-François Llitjos, Maxime Leclerc, Camille Chochois, Jean-Michel Monsallier, Michel Ramakers, Malika Auvray, Karim Merouani. High incidence of venous thromboembolic events in anticoagulated severe COVID-19 patients // J. Thromb Haemost. 2020. V.18(7). Р.1743–1746
18. Kerbikov O., Orekhov P., Borskaya E., Nosenko N. High incidence of venous thrombosis in patients with moderate-to-severe COVID-19 // International journal of hematology, 2021. 113(3), 344–347. https://doi.org/10.1007/s12185-020-03061-y (Дата обращения на сайт: 17.11.2022)
19. Klok F.A., Kruip M.J., van der Meer N.J. et al. Incidence of thrombotic complications in critically ill ICU patients with COVID-19 // Thromb Res. Epub ahead of print 2020. DOI: 10.1016/j.thromres.2020.04.013.
20. Klok F.A., Kruip M.J., van der Meer N.J., Arbous M.S., Gommers D.A., Kant K.M., Kaptein F.H., Paassen J. Stals M.A., Huisman M.V., Endemane H. Incidence of thrombotic complications in critically ill ICU patients with COVID-19 // Thromb Res. 2020. V.191. Р. 145–147.
21. Kucharski A.J., Russell T.W., Diamond C., Liu Y., Edmunds J., Funk S., Eggo R.M. Centre for Mathematical Modelling of Infectious Diseases COVID-19 working group Early dynamics of transmission and control of COVID-19: a mathematical modelling study. The Lancet. Infectious diseases, 2020. 20(5), 553–558. https://doi.org/10.1016/S1473-3099(20)30144-4 (Дата обращения на сайт: 10.11.2022)
22. Li B., Yang J., Zhao F., Zhi L., Wang X., Liu L., Bi Z., Zhao Y. Prevalence and impact of cardiovascular metabolic diseases on COVID-19 in China // Clin. Res. Cardiol. 2020, 109, 531
23. Li J., Yan S., Zhang X. et al. Circulating D-Dimers Increase the Risk of Mortality and Venous Thromboembolism in Patients With Lung Cancer: A Systematic Analysis Combined With External Validation // Front Med (Lausanne). 2022. 9:853941. Published 2022 Mar 2. doi:10.3389/fmed.2022.853941
24. Lodigiani C., Iapichino G., Carenzo L. et al. Venous and arterial thromboembolic complications in COVID-19 patients admitted to an academic hospital in Milan, Italy // Thromb Res. 2020. 191: 9–14.
25. Ma R.C., Holt R.I. COVID-19 and diabetes // Diabet. Med. 2020, 37, 723–725.
26. Marone E.M., Rinaldi L.F. Upsurge of deep venous thrombosis in patients affected by COVID-19: preliminary data and possible explanations // J Vasc Surg Venous Lymphat Disord. 2020. 8: 694–695.
27. Middeldorp S., Coppens M., van Haaps T.F., et al. Incidence of venous thromboembolism in hospitalized patients with COVID-19 // J Thromb Haemost. 2020. 18: 1995–2002.
28. Muniyappa R., Gubbi S. COVID-19 pandemic, coronaviruses, and diabetes mellitus. American journal of physiology. Endocrinology and metabolism, 2020. 318 (5), E736–E741. https://doi.org/10.1152/ajpendo.00124.2020 (Дата обращения на сайт: 21.10.2022)
29. Onder G., Rezza G., Brusaferro S. Case-fatality rate and characteristics of patients dying in relation to COVID-19 in Italy // JAMA 2020, http://dx.doi.org/10.1001/jama.2020.4683 (Дата обращения на сайт: 19.09.2022)
30. Ren B., Yan F., Deng Z. et al. Extremely high incidence of lower extremity deep venous thrombosis in 48 patients with severe COVID-19 in Wuhan // Circulation 2020; 142: 181–183.
31. Rey Juan R et al. Heart failure in COVID-19 patients: prevalence, incidence and prognostic implications // European journal of heart failure, 2020. vol. 22, 12: 2205-2215. doi:10.1002/ejhf.1990
32. Spiezia L., Boscolo. A., Poletto. COVID-19-related severe hypercoagulability in patients admitted to intensive care unit for acute respiratory failure // Thromb Haemost. 2020. V. 120(6). Р. 998–1000.
33. Suh Y.J., Hong H., Ohana M., Bompard F., Revel M. P., Valle C., Gervaise A. et al. Pulmonary Embolism and Deep Vein Thrombosis in COVID-19: A Systematic Review and Meta-Analysis // Radiology, 2021. 298(2), E70–E80. https://doi.org/10.1148/radiol.2020203557
34. Thomas W., Varley J., Johnston A. et al. Thrombotic complications of patients admitted to intensive care with COVID-19 at a teaching hospital in the United Kingdom // Thromb Res. 2020. 191: 76–77
35. Wang D., Hu B., Hu C., Zhu F., Liu X., Zhang J. et al. Clinical characteristics of 138 hospitalized patients with 2019 novel Coronavirus-infected pneumonia in Wuhan, China // JAMA 2020. 323:1061-9.
36. Wang D., Hu B., Hu C., Zhu F., Liu X., Zhang J., Wang B., Xiang H., Cheng Z., Xiong Y. et al. Clinical Characteristics of 138 Hospitalized Patients With 2019 Novel Coronavirus-Infected Pneumonia inWuhan, China // JAMA 2020, 323, 1061.
37. Wang T., Chen R., Liu C. et al. Attention should be paid to venous thromboembolism prophylaxis in the management of COVID-19 // Lancet Haematol 2020. 7: e362–e363.
38. Wichmann D., Sperhake J.P., Lu¨tgehetmann M. et al. Autopsy findings and venous thromboembolism in patients with COVID-19: a prospective cohort study // Ann Intern Med 2020. 173: 268–277.
39. Wu J.T., Leung K., Bushman M., Kishore N., Niehus R., De Salazar P.M., Cowling B.J., Lipsitch M., Leung G.M. Estimating clinical severity of COVID-19 from the transmission dynamics inWuhan, China // Nat. Med. 2020, 26, 506–510.
40. Zhang L., Feng X., Zhang D., et al. Deep Vein Thrombosis in Hospitalized Patients With COVID-19 in Wuhan, China: Prevalence, Risk Factors, and Outcome // Circulation. 2020. 142: 114–128. Epub 2020 May 18. Erratum in: Circulation. 2020; 142: e33.
41. Zhou F., Yu T., Du R., Fan G., Liu Y., Liu Z., Xiang J., Wang Y., Song, B., Gu X. et al. Clinical course and risk factors for mortality of adult inpatients with COVID-19 in Wuhan, China: A retrospective cohort study // Lancet 2020, 395, 1054–1062.
Көрген адамдардың саны: 70
Мақалалар санаты:
COVID-19-өзекті тақырып
Библиографиялық сілтемелер
Рахимжанова Р.И., Кожахметова Ж.Ж., Озерман А. COVID-19 жұқтырған қарқынды терапия бөлім науқастарында тромбоздың қауіп факторларын бағалау // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2023. 1 (Т.25). Б. 16-25. doi 10.34689/SH.2023.25.1.002Ұқсас жариялымдар:
COVID-19 КОРОНАВИРУСТЫҚ ИНФЕКЦИЯСЫНЫҢ ПАНДЕМИЯСЫ КЕЗІНДЕГІ АРТЕРИЯЛЫҚ ГИПЕРТЕНЗИЯ АҒЫМЫ МЕН СЕМІЗДІКТІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ. ӘДЕБИ ШОЛУ
КОРОНАВИРУСТЫҚ ИНФЕКЦИЯНЫҢ САЛДАРЫ: КОВИДТАН КЕЙІНГІ СИНДРОМЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ ПСИХИКАЛЫҚ КӨРІНІСТЕРІ. ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ.
COVID-19 ПАНДЕМИЯСЫМЕН КҮРЕСУДЕ ЖАСАНДЫ ИНТЕЛЛЕКТТІ ҚОЛДАНУ: ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАР МЕН ПЕРСПЕКТИВАЛАР. ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ
SARS-COV-2-МЕН БАЙЛАНЫСТЫ КӨП ЖҮЙЕЛІ ҚАБЫНУ СИНДРОМЫ БАР БАЛАЛАРДЫҢ ИММУНОЛОГИЯЛЫҚ ӨЗГЕРІСТЕРІ
COVID-19 ДӘУІРІНДЕГІ ЕРЕСЕКТЕРДЕГІ ЖРВИ-ДІҢ АУЫР ФОРМАСЫНДА ЭНИСАМИЯ ЙОДИД ПРЕПАРАТЫНЫҢ ВИРУСҚА ҚАРСЫ ТИІМДІЛІГІ