ӨКПЕНІҢ СОЗЫЛМАЛЫ ОБСТРУКТИВТІ АУРУЫНЫҢ ӨРШУІНІҢ АУАНЫҢ ЛАСТАНУ КӨРСЕТКІШТЕРІ МЕН МЕТЕОРОЛОГИЯЛЫҚ ПАРАМЕТРЛЕРДІҢ БАЙЛАНЫСЫН ЗЕРТТЕУ
Мақсаты: Бұл зерттеудің мақсаты метеорологиялық көрсеткіштер мен ауаның ластану параметрлері [температура, ылғалдылық, жел, күкірт диоксиді (SO2), PM (10) ӨСОА өршуімен байланысты анықтау болды.
Материалдар мен тәсілдер. Зерттеу жедел жәрдем бөлімінде 01.06.2016 және 06.01.2017 аралығында ӨСОА өршуіне бақылауда болған науқастардың жазбаларын ретроспективті скрининг арқылы жүзеге асырды. Категориялық айнымалыларды салыстыру үшін хи-квадрат тесті қолданылды. Mann-Whitney ???? сынағы ӨСОА өршуі бойынша ауруханаға жатқызылған күндер мен госпитализациясыз күндер арасындағы сандық айнымалы мәндерді салыстыру үшін пайдаланылды, ал госпитализация мен оқиға (жаңбыр) арасындағы байланысты зерттеу үшін хи-квадрат сынағы қолданылды. Соңғы төрт күн ішінде ӨСОА өршуінің дамуына әсер ететін факторларды анықтау үшін лаг-талдауы қолданылды.
Нәтижелер. ӨСОА ұстамасына байланысты түскен күндері температура деңгейі статистикалық тұрғыдан айтарлықтай төмен болды (p<0,05). Сонымен қатар, ауруханаға жатқызылған және емделмеген күндер арасында ылғалдылық пен жел деңгейінде статистикалық маңызды айырмашылық болған жоқ (p>0,05). ӨСОА ұстамасына байланысты госпитализация күндерінде SO2 деңгейі статистикалық тұрғыдан айтарлықтай төмен болды (p<0,05). Ауруханаға жатқызылған және емделмеген күндер арасында PM 10 деңгейінде статистикалық маңызды айырмашылық жоқ (p>0,05).
Қорытынды. ӨСОА өршуімен түскен күндері ауа температурасы төмендеп, SO2 деңгейі жоғары болды. Ауруханаға жатқызылған күндердегі ылғалдылық, жел және PM деңгейлері ауруханаға жатқызылмаған науқастардың деңгейімен бірдей болды.
Фарук Курт1, Чемиль Кавальчи2, Тамер Чолак1 Каан Челик1,
Белиз Озток Тектен1, Бахаттин Исик3
1 Абант Иззет Байсал университеті, Медицина факультеті, жедел медициналық көмек кафедрасы, Болу, Түркия;
2 Түрік медицина ғылымдары университеті, Анталия оқу-зерттеу ауруханасы, жедел жәрдем бөлімі, Анталия, Түркия;
3 Дискапи Йылдырым Беязит оқу-зерттеу ауруханасы, шұғыл медицина бөлімі, Анкара, Түркия.
1. Analitis A., Katsouyanni K., Biggeri A., Baccini M., Forsberg B., Bisanti L. et al. Effects of cold weather on mortality: results from 15 European cities within the PHEWE project // Am J Epidemiol. 2008. 168(12):1397-408
2. Ayres J.G., Forsberg B., Annesi-Maesano I., Dey R., Ebi K.L., Helms P.J. et al. İklim Değişikliği ve Solunum Hastalıkları: Avrupa Solunum Derneği Durum Değerlendirmesi // Eur Res J. 2009. 34:295-302
3. Bingöl Z., Çağatay T. Exacerbation Causes İn Patients With Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) Diagnosis, Treat ment, And Awareness Of Risk Group Patients // Klinik Tıp Aile Hekimliği Dergisi. 2016. 8(3):21-3.
4. Borges I.C., Andrade D.C., Cardoso M.-R.A., Meinke A., Barral A., Käyhty H. et al. Seasonal patterns and association of meteorological factors with infection caused by Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, and Moraxella catarrhalis in childhood community-acquired pneumonia in a tropical region // Infect Dis. 2017. 49:2(147-150).
5. Colucci M., Maione F., Bonito M.C., Piscopo A., Di Giannuario A., Pieretti S. New insights of dimethyl sulphoxide effects (DMSO) on experimental in vivo models of nociception and inflammation // Pharmacol Res. 2008. 57(6):419-25.
6. Connors A.F., Dawson N.V., Thomas C., Harrell F.E., Desbiens N., Fulkerson W.J. et al. Outcomes following acute exacerbation of severe chronic obstructive lung disease. The SUPPORT investigators (Study to Understand Prognoses and Preferences for Outcomes and Risks of Treatments) // American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine. 1996, 154:959-67.
7. Cote C.G., Dordelly L.J., Celli B.R. Impact of COPD exacerbations on patient-centered outcomes // Chest, 2007. 131:696-704
8. de’ Donato F., Michelozzi P., Goffredo S., Dubinsky Z. Climate Change, Extreme Weather Events and Health Effects // The Mediterranean Sea. Springer, Dordrecht. 2014. https://doi.org/10.1007/978-94-007-6704-1_38
9. Deniz S., Özhan M.H. Infective Exacerbations of Chronic Obstructive Pulmonary Disease with or without Pneumonia // Eurasian J Pulmonol. 2014. 16(1):32-5.
10. Ehelepola N.D.B., Ariyaratneb K., Jayaratnea A. The association between local meteorological changes and exacerbation of acute wheezing in Kandy, Sri Lanka // Global health action. 2018. 11: 1482998.
11. Ferrari U., Exner T., Wanka E.R., Bergemann C., Meyer-Arnek J., Hildenbrand B. et al. Influence of air pressure, humidity, solar radiation, temperature, and wind speed on ambulatory visits due to chronic obstructive pulmonary disease in Bavaria, Germany // Int J Biometorol. 2012. 56(1):137-43.
12. Fisk W.J., Lei‐Gomez Q., Mendell M.J. Meta‐analyses of the associations of respiratory health effects with dampness and mold in homes // Indoor air. 2007. 17(4):284-96.
13. Gautret P., Gray G.C., Charrel R.N., Odezulu N.G., Al-Tawfiq J.A., Zumla A. et al. Emerging viral respiratory tract infections—environmental risk factors and transmission // Lancet Infect Dis. 2014. 14(11):1113-22.
14. Göçmen H., Ediger D., Uzaslan E., Ege E. The Relationship between Hospitalization with Spirometric Findings and Emphysema Pattern in Patients with Stable COPD // Fırat Tıp Dergisi. 2009. 14(4):254-9.
15. Gunen H., Hacievliyagil S.S., Kosar F., Mutlu L.C., Gulbas G., Pehlivan E. et al. Factors affecting survival of hospitalised patients with COPD // Europ Resp J. 2005. 26:234-41.
16. Gunnbjörnsdóttir M.I., Franklin K.A., Norbäck D., Björnsson E., Gislason D., Lindberg E. et al. Prevalence and incidence of respiratory symptoms in relation to indoor dampness: the RHINE study // Thorax. 2006. 61(3):221-5.
17. Happo M.S., Uski O., Jalava P.I., Kelz J., Brunner T., Hakulinen P. et al. Pulmonary inflammation and tissue damage in the mouse lung after exposure to PM samples from biomass heating appliances of old and modern technologies // Sci Total Environ. 2013. 443:256-66.
18. Hurst J.R., Vestbo J., Anzueto A., Locantore N., Mullerova H., Tal-Singer R. et al. Susceptibility to exacerbation in chronic obstructive pulmonary disease // New Eng J Med. 2010. 363:1128-38.
19. Jacob B., Ritz B., Gehring U., Koch A., Bischof W., Wichmann H.E. et al. Indoor exposure to molds and allergic sensitization // Environmental health perspectives. 2002. 110(7):647-53.
20. Jain S., Williams D.J., Arnold S.R., Ampofo K., Bramley A.M., Reed C. et al. Community-acquired pneumonia requiring hospitalization among US children // New Eng J Med. 2015. 372(9):835-45.
21. Karlıkaya C., Türe M., Yıldırım E. Kronik Obstruktif Akciğer Hastalığı (KOAH) Alevlenmelerinin Mevsimsel Özelliği // Balkan Med J. 2000. 17(3):171-6.
22. Lin H., Ma W., Qiu H., Vaughn M.G., Nelson E.J., Qian Z. et al. Is standard deviation of daily PM 2.5 concentration associated with respiratory mortality? // Environ Pollut. 2016. 216:208-14.
23. Lin Z., Gu Y., Liu C., Song Y., Bai C., Chen R. et al. Effects of ambient temperature on lung function in patients with chronic obstructive pulmonary disease: A time-series panel study // The Science of the total environment. 2017. 619-620:360-5.
24. Liu Y., Liu J., Chen F., Shamsi B.H., Wang Q., Jiao F. et al. Impact of meteorological factors on lower respiratory tract infections in children // J Int Med Res, 2016. 44:30-41. DOI: 10.1177/0300060515586007
25. Martin K.L., Hanigan I.C., Morgan G.G., Henderson S.B., Johnston F.H. Air pollution from bushfires and their association with hospital admissions in Sydney, Newcastle and Wollongong, Australia 1994-2007 // ANZJPH. 2013. 37(3):238-43.
26. Meng Li Shengqi Chen, Hanqing Zhao, Chengxiang Tang, Yunfeng Lai, Carolina Oi Lam Ung, Jinya Su, Hao Hu. The short‑term associations of chronic obstructive pulmonary disease hospitalizations with meteorological factors and air pollutants in Southwest China: a time‑series study // Nature reports. Sci Rep. 202 11:12914 https://doi.org/10.1038/s41598-021-92380-z
27. Meszaros D., Markos J., Fitzgerald D.G., Walters E.H., Wood-Baker R. An observational study of PM 10 and hospital admissions for acute exacerbations of chronic respiratory disease in Tasmania, Australia 1992-2002 // BMJ Open Respiratory Research. 2015;2(1):e000063.
28. Mourtzoukou E.G., Falagas M.E. Exposure to cold and respiratory tract infections // Int J Tuberculosis Lung Dis, 2007. 11:938–943.
29. Mu Z., Chen P.L., Geng F.H., Ren L., Gu W.C., Ma J.Y. et al. Synergistic effects of temperature and humidity on the symptoms of COPD patients // Int J Biometeorol. 2017. 61(11):1919-25.
30. Pica N., Bouvier N.M. Ambient temperature and respiratory virus infection // Pediatr Infect Dis J 2014. 33(3):311-3.
31. Roberts C., Lowe D., Bucknall C., Ryland I., Kelly Y., Pearson M. Clinical audit indicators of outcome following admission to hospital with acute exacerbation of chronic obstructive pulmonary disease // Thorax. 2002.57(2):137-41
32. Seemunga T.A., Donaldson G.C., Paul E.A., Bestall J.C., Jeffries D.J., Wedzicha J.A. Effect of exacerbation on quality of life in patients with chronic obstructive pulmonary disease // American Journal of Respiratory and Critical Care Med. 1998. 157:1418-22.
33. Sercan E.Ö. KOAH’ta Alevlenme Nedenleri ve Alevlenmenin Değerlendirilmesi // Solunum Dergisi. 2009. Ek sayı:7-10.
34. Stafoggia M., Forastiere F., Agostini D., Caranci N., De’Donato F., Demaria M. et al. Factors affecting in-hospital heat-related mortality: a multi-city case-crossover analysis // JECH. 2008. 62(3):209-15.
35. Taşçı C., Çanakçı Z., Deniz Ö., Özkan M., Bilgiç H. The properties of the patients admitting to the emergency service of Eskişehir Military Hospital with a pulmonary disease // Gülhane Tıp Deg. 2009. 51:220-2.
36. Taşçı S.S., Kavalci C., Kayipmaz A.E. Relationship of Meteorological and Air Pollution Parameters with Pneumonia in Elderly Patients // Emerg Med Int. 2018 Mar 21;2018:4183203. doi: 10.1155/2018/4183203. eCollection 2018.
37. Tuan T.S., Venâncio T.S., Nascimento L.F.C. Air pollutants and hospitalization due to pneumonia among children. An ecological time series study // Sao Paulo Med J. 2015. 133(5):408-13.
38. Tam P.Y.I., Madoff L.C., O'Connell M., Pelton S.I. Seasonal variation in penicillin susceptibility and invasive pneumococcal disease // Pediatr infect Dis J. 2015. 34(4):456-7.
39. Tutuk S.P.M., Altun Ö.Ş. Determination of Hospital Anxiety and Depression Levels of Patients Admitted to Hospitals with COPD Diagnosis // Sted. 2014. 23(6):216-21.
40. Trianti S.M., Samoli E., Rodopoulou S., Katsouyanni K., Papiris S.A., Karakatsani A. Desert dust outbreaks and respiratory morbidity in Athens, Greece // Environmental health. 2017;16(1):72. DOI 10.1186/s12940-017-0281-x
41. Vestbo J., Hurd S.S., Agusti A.G., Jones P.W., Vogelmeier C., Anzueto A. et al. Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease: GOLD executive summary // Am J Resp Crit Care Med. 2013. 187:347-65.
42. Wang K.Y., Chau T.T. An association between air pollution and daily outpatient visits for respiratory disease in a heavy industry area // PloS One. 2013;8(10):e75220
43. Wedzicha J.A. Exacerbations: Etiology and Pathophysiologic Mechanisms // Chest. 2002. 121:136-41.
44. Wong A.W., Gan W.Q., Burns J., Sin D.D., van Eeden S.F. Acute exacerbation of chronic obstructive pulmonary disease: influence of social factors in determining length of hospital stay and readmission rates // Can Respir J. 2008. 15:361-4.
45. Yang C.Y., Chen C.J. Air pollution and hospital admissions for chronic obstructive pulmonary disease in a subtropical city: Taipei, Taiwan // J Toxicol Environ Health A. 2007 Jul. 70(14):1214-9. doi: 10.1080/15287390701380880. PMID: 17573635.
46. Yentürk E., Alkan N., Bahar Y., Toraman Y.A., Tuncay E. Akut atak nedeniyle hospitalize edilen KOAH olgularının özellikleri ve yatış süresini etkileyen faktörler // Akciğer. 2007. 13:16-21.
47. Yüzer H. Determination of relationship between hospitalization rate, air pollution and meteorological factors with the chronic obstructive pulmonary disease patients who apply for an emergency service. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=Jt7oA75Nf13fSKRPHW4eKw&no=1WFItEwS9ZkDnnHJj6jkqg
48. Zanobetti A., Schwartz J., Dockery D.W. Airborne particles are a risk factor for hospital admissions for heart and lung disease // Environ Health Perspect 2000; 108(11):1071-7.
49. Zeger S.L., Thomas D., Dominici F., Samet J.M., Schwartz J., Dockery D. et al. Exposure measurement error in time-series studies of air pollution: concepts and consequences // Environ Health Perspect. 2000. 108(5):419-26.
Көрген адамдардың саны: 56
Мақалалар санаты:
Біртума зерттеулер
Библиографиялық сілтемелер
Курт Ф., Кавальчи Ч., Чолак Т., Челик К., Тектен Б.О., Исик Б. Өкпенің созылмалы обструктивті ауруының өршуінің ауаның ластану көрсеткіштері мен метеорологиялық параметрлердің байланысын зерттеу // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2023. 3 (Т.25). Б. 178-184. doi 10.34689/SH.2023.25.3.024Ұқсас жариялымдар:
РАДИОЛОГИЯДА ЖАЛПЫ ТРУНКУС АРТЕРИОЗЫН ЗЕРТТЕУДІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІ
МЕХАНИКАЛЫҚ САРҒАЮ ОПЕРАЦИЯСЫ КЕЗІНДЕ КОАГУЛОПАТИЯЛЫҚ ҚАН КЕТУДІҢ АЛДЫН АЛУ ӘДІСІ
ТҮЙІРШІКТЕЛГЕН ІРІҢДІ ЖАРАЛАРДЫ АУТОТЕРІЖАМАУМЕН ЕМДЕУДІҢ ОҢТАЙЛАНДЫРУ НӘТИЖЕЛЕРІ
ЖУАН ІШЕК ПЕН АНОРЕКТАЛДЫ АЙМАҚҚА ОПЕРАЦИЯ ЖАСАҒАН БАЛАЛАРДЫ РЕАБИЛИТАЦИЯЛАУ НЕГІЗДЕРІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ 2013-2022 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН ӨМІРІНІҢ БІРІНШІ ЖЫЛЫНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ