ҚАЗАҚ ПОПУЛЯЦИЯСЫНДА АВСВ1 ГЕН ПОЛИМОРФИЗМІНІҢ АПИКСАБАННЫҢ ФАРМАКОКИНЕТИКАЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІНЕ ЫҚПАЛЫН БАҒАЛАУ
Кіріспе. Жүрекшелердің фибрилляциясы - жүрек ырғағының бұзылуы. Апиксабан тікелей әсер ететін антикоагулянт, оның әсер ету механизмі Ха ұю факторы белсенділігін тежеу болып табылады. Әдебиеттер ABCB1 гендерінің полиморфизмдері дәлелденген клиникалық әсері бар, дәрілік заттардың ең жоғары және ең төменгі деңгейлерінің өзгеруіне ықпал ететін ең көп таралған генетикалық нұсқалар болып табылатынын көрсетеді.
Зерттеу мақсаты. ABCB1 гендік полиморфизмінің қазақстандық популяциядағы жүрекшелер фибрилляциясы бар науқастарда Апиксабан концентрациясына әсерін зерттеу
Әдістері. Перифериялық қаннан геномдық ДНҚны бөлу өндірушінің нұсқауларына сәйкес коммерциялық Thermo Scientific GeneJET (Thermo Fisher Scientific) шағын жинағы арқылы жүзеге асты. ДНҚ концентрациясы Nanodrop 1000 спектрофотометрінде өлшенді. SNP генотипі TaqMan технологиясы арқылы орындалды.
Нәтижелер. Берілген жұмыс бойынша қазақ популяциясында АВСВ1 генінің полиморфизмдері (rs4148738, rs1045642, rs2032582, rs1128503) мен қан плазмасындағы апиксабанның ең жоғары немесе ең төменгі концентрациясында статистикалық маңызды айырмашылықтар табылған жоқ.
Қорытынды: Препараттың метаболизміне қатысатын ферменттердің белсенділігіне генетикалық факторлардың әсерін талдау, емдеуді жекелендіру үшін жекелендірілген медицинаның мүмкіндіктерін кеңейтуге көмектеседі. ABСВ1 полиморфизмдерін тасымалдаудың апиксабан метаболизміне әсерін зерттеу үшін әртүрлі этникалық популяцияларда ауқымды зерттеулер жүргізу қажет.
Аян Абдрахманов1,2, https://orcid.org/0000-0001-6315-5016
Елена Жолдыбаева3, https://orcid.org/0000-0002-9677-00
Айжана Шаймердинова4, https://orcid.org/0000-0001-9479-8006
Риб Елена4, https://orcid.org/0000-0001-6265-8121
Светлана Абильдинова1, Гульнара Туякова1, Жанасыл Сулеймен1,
Махаббат Бекбосынова1, https://orcid.org/0000-0003-2834-617X
1 «Ұлттық ғылыми кардиохирургиялық орталық» КЕАҚ, Астана қ., Қазақстан Республикасы;
2 Президент Іс Басқармасы Медициналық орталығының ауруханасы,
Астана қ., Қазақстан Республикасы;
3 Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Ұлттық биотехнология орталығы, Астана қ., Қазақстан Республикасы;
4 «Астана медицина университеті» КеАқ, Астана қ., Қазақстан Республикасы.
1. Alalwan A.A., Voils S.A., Hartzema A.G. Trends in utilization of warfarin and direct oral anticoagulants in older adult patients with atrial fibrillation // Am. J. Health-Syst. Pharm. Ajhp Off. J. Am. Soc. Health-Syst. Pharm. 2017. 74. 1237–1244.
2. Cherubini A., Carrieri B., Marinelli P. Advantages and disadvantages of direct oral anticoagulants in older patients // Geriatr. Care. 2018. 4. 7227.
3. Kanuri S.H., Kreutz R.P. Pharmacogenomics of Novel Direct Oral Anticoagulants: Newly Identified Genes and Genetic Variants // J Pers Med. 2019 Jan 17.-9(1):7. -doi: 10.3390/jpm9010007. PMID: 30658513; PMCID: PMC6463033. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30658513/ (Дата обращения: 23.12.2022)
4. Satybaldyeva M.A., Reshetnyak T.M. New oral anticoagulants in the therapy of antiphospholipid syndrome // Rheumatology Science and Practice. 2016-54(2):219-226. (rus)
5. Benilde Cosmi, Luisa Salomone, Michela Cini, Giuliana Guazzaloca and Cristina Legnani. Observational Study of the Inter-Individual Variability of the Plasma Concentrations of Direct Oral Anticoagulants (Dabigatran, Rivaroxaban, Apixaban) and the Effect of rs4148738 Polymorphism of ABCB1 // Journal of Cardiology and Therapeutics, 2019. 7. 8-14. https://api.semanticscholar.org/CorpusID:213685940 (Дата обращения: 29.11.2022)
6. Dimatteo C., D'Andrea G., Vecchione G. et al. Pharmacogenetics of dabigatran etexilate interindividual variability // Thromb Res. Aug 2016. 144:1-5. https://doi.org/10.1016/j.thromres.2016.05.025 (Дата обращения: 18.01.2023)
7. Raghavan N., Frost C.E., Yu Z., He K., Zhang H., Humphreys W.G., Pinto D., Chen S., Bonacorsi S., Wong P.C. et al. Apixaban Metabolism and Pharmacokinetics after Oral Administration to Humans // Drug Metab. Dispos. 2009, 37. 74–81.
8. Frost C.E., Song Y., Shenker A., Wang J., Barrett Y.C., Schuster A., Harris S.I., LaCreta F. Effects of age and sex on the single-dose pharmacokinetics and pharmacodynamics of apixaban // Clin Pharmacokinet. 2015 Jun.54(6):651-62. doi: 10.1007/s40262-014-0228-0. PMID: 25573421. PMCID: PMC4449375. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25573421/ (Дата обращения: 18.01.2023)
9. Kaufman A.L., Spitz J., Jacobs M., Sorrentino M., Yuen S., Danahey K., Saner D., Klein T.E., Altman R.B., Ratain M.J., O'Donnell P.H. Evidence for Clinical Implementation of Pharmacogenomics in Cardiac Drugs // Mayo Clin Proc. 2015 Jun. 90(6):716-29. doi: 10.1016/j.mayocp.2015.03.016.-PMID: 26046407. -PMCID: PMC4475352. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26046407/ (Дата обращения: 19.01.2023)
10. Kampouraki E., Kamali F. Pharmacogenetics of anticoagulants used for stroke prevention in patients with atrial fibrillation // Expert Opinion on Drug Metabolism & Toxicology, 2019 Jun. 15(6):449-458. -DOI:10.1080/17425255.2019.1623878. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31120800/ (Дата обращения: 23.12.2022)
11. Raymond J., Imbert L., Cousin T., Duflot T., Varin R., Wils J., Lamoureux F. Pharmacogenetics of Direct Oral Anticoagulants: A Systematic Review // J Pers Med. 2021 Jan 11.11(1). 37. doi: 10.3390/jpm11010037. PMID: 33440670. PMCID: PMC7826504. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33440670/ (Дата обращения: 25.01.2023)
12. Adela-Nicoleta Rosian, Mihaela Iancu, Adrian Pavel Trifa, Stefan Horia Ro¸sian, Cristina Mada, Cornelia Paula Gocan, Teodora Nita, Sabina Istratoaie , Paul-Mihai Boarescu. Anca Dana Buzoianu. An Exploratory Association Analysis of ABCB1 rs1045642 and ABCB1 rs4148738 with Non-Major Bleeding Risk in Atrial Fibrillation Patients Treated with Dabigatran or Apixaban // Journal of Personalized Medicine. 2020. 10.133. doi:10.3390/jpm10030133 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32961964/ (Дата обращения: 29.11.2022)
13. Dimatteo C., D'Andrea G., Vecchione G., Paoletti O., Tiscia G.L., Santacroce R., Correale M., Brunetti N., Grandone E., Testa S., Margaglione M. ABCB1 SNP rs4148738 modulation of apixaban interindividual variability // Thromb Res. 2016 Sep. 145: 24-6. doi: 10.1016/j.thromres.2016.07.005. Epub 2016 Jul 12. PMID: 27434880. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27434880/ (Дата обращения: 23.12.2022)
14. Ueshima S., Hira D., Kimura Y., Fujii R., Tomitsuka C., Yamane T., Tabuchi Y., Ozawa T., Itoh H., Ohno S., Horie M., Terada T., Katsura T. Population pharmacokinetics and pharmacogenomics of apixaban in Japanese adult patients with atrial fibrillation // Br J Clin Pharmacol. 2018 Jun. 84(6):1301-1312. doi: 10.1111/bcp.13561. Epub 2018 Apr 16. PMID: 29457840. -PMCID: PMC5980466. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29457840/ (Дата обращения: 29.11.2022)
15. Roşian A., Roşian Ş., Kiss B, Ştefan M., Trifa A., Ober C., Anchidin O, Buzoianu A. Interindividual Variability of Apixaban Plasma Concentrations: Influence of Clinical and Genetic Factors in a Real-Life Cohort of Atrial Fibrillation Patients // Genes (Basel). 2020 Apr 17. -11(4):438. doi: 10.3390/genes11040438. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32316515 (Дата обращения: 25.01.2023)
16. Attelind S., Hallberg P., Wadelius M., Hamberg A., Siegbahn A., Granger C., Lopes R.D., Alexander J.H., Wallentin L., Eriksson N. Genetic determinants of apixaban plasma levels and their relationship to bleeding and thromboembolic events // Front. Genet. 2022. 13:982955. doi:10.3389/fgene.2022.982955 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36186466/ (Дата обращения: 19.01.2023)
17. Kryukov A.V., Sychev D.A., Andreev D.A., Ryzhikova K.A., Grishina E.A., Ryabova A.V., Loskutnikov M.A., Smirnov V.V., Konova O.D., Matsneva I.A., Bochkov P.O. Influence of ABCB1 and CYP3A5 gene polymorphisms on pharmacokinetics of apixaban in patients with atrial fibrillation and acute stroke. // Pharmgenomics Pers Med. 2018. Vol 22, №11. P.43-49. doi: 10.2147/PGPM.S157111.
18. Lähteenmäki J., Vuorinen A.L., Pajula J., Harno K., Lehto M., Niemi M., van Gils M. Pharmacogenetics of Bleeding and Thromboembolic Events in Direct Oral Anticoagulant Users // Clin Pharmacol Ther. 2021. Vol.110, №3. P.768-776. doi: 10.1002/cpt.2316.
19. Gulilat M., Keller D., Linton B., Pananos A.D., Lizotte D., Dresser G.K., Alfonsi J., Tirona R.G., Kim R.B., Schwarz U.I. Drug interactions and pharmacogenetic factors contribute to variation in apixaban concentration in atrial fibrillation patients in routine care // J Thromb Thrombolysis. 2020 Feb. 49(2):294-303. doi: 10.1007/s11239-019-01962-2
Көрген адамдардың саны: 50
Мақалалар санаты:
Біртума зерттеулер
Библиографиялық сілтемелер
Абдрахманов А., Жолдыбаева Е., Шаймердинова А., Риб Е., Абильдинова С., Туякова Г., Сулеймен Ж., Бекбосынова М. Қазақ популяциясында АВСВ1 ген полиморфизмінің Апиксабанның фармакокинетикалық көрсеткіштеріне ықпалын бағалау // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2023. 3 (Т.25). Б. 32-39. doi 10.34689/SH.2023.25.3.004Ұқсас жариялымдар:
РАДИОЛОГИЯДА ЖАЛПЫ ТРУНКУС АРТЕРИОЗЫН ЗЕРТТЕУДІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІ
МЕХАНИКАЛЫҚ САРҒАЮ ОПЕРАЦИЯСЫ КЕЗІНДЕ КОАГУЛОПАТИЯЛЫҚ ҚАН КЕТУДІҢ АЛДЫН АЛУ ӘДІСІ
ТҮЙІРШІКТЕЛГЕН ІРІҢДІ ЖАРАЛАРДЫ АУТОТЕРІЖАМАУМЕН ЕМДЕУДІҢ ОҢТАЙЛАНДЫРУ НӘТИЖЕЛЕРІ
ЖУАН ІШЕК ПЕН АНОРЕКТАЛДЫ АЙМАҚҚА ОПЕРАЦИЯ ЖАСАҒАН БАЛАЛАРДЫ РЕАБИЛИТАЦИЯЛАУ НЕГІЗДЕРІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ 2013-2022 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН ӨМІРІНІҢ БІРІНШІ ЖЫЛЫНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ