ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АЙМАҚТАР БОЙЫНША ОФТАЛЬМОЛОГИЯ ҚЫЗМЕТІНІҢ ДӘРІГЕРЛЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУІ
Кіріспе: Дүние жүзінде 36 миллион адам соқыр және әлем халқының бестен бір бөлігінің көру қабілеті нашар деп есептеледі. Көру қабілетінің жоғалуына әкелетін көптеген жағдайлардың (90%) алдын алуға немесе емдеуге болады Осылайша, көз күтіміне қолжетімділік бүкіл халықтың көз денсаулығының жағдайын жақсарту үшін маңызды. Халықты офтальмологтармен қамтамасыз етуді зерттеу жалпы халыққа офтальмологиялық көмектің қолжетімділігін бағалауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, мамандардың штаттық көрсеткіші медициналық көмектің сапасына айтарлықтай әсер етеді.
Зерттеу мақсаты: 2015-2020 жылдар кезеңінде Қазақстан Республикасының өңірлері бойынша офтальмологтардың 1 миллион тұрғынға шаққандағы қатынасын талдау, сондай-ақ балалар офтальмологтарының штаттық көрсеткішін жеке зерттеу.
Зерттеудің материалдары мен әдістері: «Қазақстан халқының денсаулығы және денсаулық сақтау ұйымдарының қызметі» статистикалық жинақтарының мәліметтері бойынша 2015-2020 жылдар кезеңінде Қазақстан Республикасының өңірлері бойынша офтальмологтардың 1 миллион халықты қамтамасыз етуді салыстырмалы ретроспективті сипаттамалық талдау жүргізілді. 2020 жылғы 1 қазандағы жағдай бойынша «Ресурстарды басқару жүйесі» ақпараттық жүйесі бойынша балалар офтальмологтарының штаттық кестесіне сипаттамалық талдау жүргізілді.
Нәтижелер: 2015 жылы офтальмологтардың қатынасы 1 миллион халыққа шаққанда 81,5 құрады. Бұл арақатынас зерттеу кезеңінде салыстырмалы түрде тұрақты болып қалды. Тек 2016 жылы ол 1 миллион халыққа шаққанда 89,9-ға дейін өсті. Содан кейін ол зерттеу кезеңінде төмендеу тенденциясын көрсетті. Зерттеу кезеңінде офтальмологтардың ең жоғары тығыздығы Алматы қаласында, ең төмені Алматы облысында байқалды. 2020 жылы қала тұрғындарын офтальмологтармен қамтамасыз етудің орташа республикалық көрсеткіші 1 миллионға шаққанда 114,5 болса, ауыл тұрғындары үшін 1 миллионға шаққанда 19,2 құрады. 2015 жылы балалар офтальмологтарымен қамтамасыз ету 1 миллион балаға 10,6 құрады. Балалар офтальмологтарының штаттық көрсеткіші аймақтар бойынша 0%-тен (Атырау облысы) 100%-ке дейін (Жамбыл және Түркістан облыстары) ауытқиды.
Қорытынды: Қазақстан Республикасында халықты офтальмологтармен қамтамасыз ету көрсеткіші аймақтар бойынша айтарлықтай өзгереді, бұл ретте қалаларда мамандар әлдеқайда көп шоғырланған. Балалар офтальмологтарының штаттық көрсеткіші де аймақтар арасында тең емес.
Алия К. Кабылбекова1, https://orcid.org/0000-0001-8207-3542
Алтын М. Арингазина2,3, https://orcid.org/0000-0002-9056-2394
Ардак М. Ауезова1, https://orcid.org/0000-0001-5620-1651
Нейля А. Алдашева4, https://orcid.org/0000-0002-2096-9738
Айгерим С. Тулетова5
1 «Қоғамдық денсаулық сақтау жоғары мектебі» Қазақстан медицина университеті,
Алматы қ., Қазақстан Республикасы;
2 Алматы Менеджмент Университеті, Алматы қ., Қазақстан Республикасы;
3 Каспий университетінің Халықаралық медицина мектебі, Алматы қ., Қазақстан Республикасы;
4 Көз аурулары Қазақ ғылыми-зерттеу институты, Алматы қ., Қазақстан Республикасы;
5 Көз аурулары Қазақ ғылыми-зерттеу институтының Астана қаласындағы филиалы,
Астана қ., Қазақстан Республикасы.
1. Bellan L. et al. The landscape of ophthalmologists in Canada: Present and future // Can. J. Ophthalmol. 2013. 48, 3, 160–166. https://doi.org/10.1016/j.jcjo.2013.01.017.
2. Bourne R.R.A. et al. Magnitude, temporal trends, and projections of the global prevalence of blindness and distance and near vision impairment: a systematic review and meta-analysis. Lancet Glob. Heal. 2017. 5, 9. e888–e897 https://doi.org/10.1016/S2214-109X(17)30293-0.
3. Feng P.W. et al. National Trends in the United States Eye Care Workforce from 1995 to 2017 // Am. J. Ophthalmol. 2020. 218, 128–135. https://doi.org/10.1016/j.ajo.2020.05.018.
4. Gilbert C., Foster A. Childhood blindness in the context of VISION 2020 - The right to sight // Bull. World Health Organ. 2001. 79, 3, 227–232. https://doi.org/10.1590/S0042-96862001000300011.
5. Guilbert J.J. The World Health Report 2006: Working together for health. 2006, https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/43432/9241563176_eng.pdf?sequence=1&isAllowed=y,. https://doi.org/10.1080/13576280600937911.
6. Gulis G., Aringazina A. et al. Population health status of the Republic of Kazakhstan: Trends and implications for public health policy // Int. J. Environ. Res. Public Health. 2021. 18, 22. https://doi.org/10.3390/ijerph182212235.
7. Harrabi H. et al. Visual Difficulty and Employment Status in the World // PLoS One. 2014. 9, 2, e88306. https://doi.org/10.1371/JOURNAL.PONE.0088306.
8. Hong H. et al. The Challenge of Universal Eye Health in Latin America: Distributive inequality of ophthalmologists in 14 countries. BMJ Open. 2016. 6, 11, https://doi.org/10.1136/bmjopen-2016-012819.
9. Kharin A. et al. Analysis of approaches, strategies and experience of different countries in the planning of human resources for health: literature review. West Kazakhstan Med. J. 2020. 62, 3, 131–138.
10. Lee K.E. et al. The Economic Downturn of Pediatric Ophthalmology and Its Impact on Access to Eye Care. 2022. https://doi.org/10.3928/01913913-20221108-01.
11. Resnikoff S. et al. Estimated number of ophthalmologists worldwide (International Council of Ophthalmology update): will we meet the needs? // Br J Ophthalmol. 2020. 104, 588–592. https://doi.org/10.1136/bjophthalmol-2019-314336.
12. Solebo A.L. et al. Epidemiology of blindness in children // Arch. Dis. Child. 2017. 102, 9, 853–857. https://doi.org/10.1136/archdischild-2016-310532.
13. Health of the Population of the Republic of Kazakhstan and the Activities of Health Organizations in 2015. Statistical compendium, http://www.mz.gov.kz/sites/default/files/pages/sbornik_za_2015_dlya_razmeshcheniya_na_sayte.pdf, (last accessed 2023.01.13).
14. Health of the Population of the Republic of Kazakhstan and the Activities of Health Organizations in 2019. Statistical compendium, https://www.nrchd.kz/files/sbornik_2019.pdf, (last accessed 2023.01.13).
15. Health of the Population of the Republic of Kazakhstan and the Activities of Health Organizations in 2020. Statistical compendium, https://pharm.reviews/literatura/item/6758-statisticheskij-sbornik-2020, (last accessed 2023.01.13).
16. Health of the population of the Republic of Kazakhstan and the activities of healthcare organizations in 2016: statistical collection, https://www.nrchd.kz/files/sbornik/ 2016-2017.pdf, (last accessed 2023.01.13).
17. Health of the population of the Republic of Kazakhstan and the activities of healthcare organizations in 2017: statistical collection, https://www.nrchd.kz/files/sbornik_2018-converted.pdf, last accessed (2023.01.13).
18. Health of the population of the Republic of Kazakhstan and the activities of healthcare organizations in 2018: statistical collection, https://www.nrchd.kz/files/sbornik_2018.pdf, (last accessed 2023.01.13).
19. On some issues of the administrative-territorial structure of the Republic of Kazakhstan — Official site of the President of the Republic of Kazakhstan, https://www.akorda.kz/ru/legal_acts/decrees/o-nekotoryh-voprosah-administrativno-territorialnogo-ustroistva-respubliki-kazahstan, (last accessed 2023.02.06).
20. The International Agency for the Prevention of Blindness. Vision Atlas, https://www.iapb.org/learn/vision-atlas/magnitude-and-projections/countries/kazakhstan/, (last accessed 2023.01.31).
21. The State Program of Healthcare Development for 2016–2020 “Densaulyk,” https://adilet.zan.kz/rus/docs/P1800000634, (last accessed 2023.01.13).
22. World Health Organisation. Global Initiative for the Elimination of Avoidable Blindness, https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/63748/WHO_PBL_97.61_Rev.2.pdf?sequence=1&isAllowed=y, (last accessed 2023.01.27).
Көрген адамдардың саны: 57
Мақалалар санаты:
Біртума зерттеулер
Библиографиялық сілтемелер
Кабылбекова А.К., Арингазина А.М., Ауезова А.М., Алдашева Н.А., Тулетова А.С. Қазақстан Республикасының аймақтар бойынша офтальмология қызметінің дәрігерлермен қамтамасыз етілуі // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2023. 3 (Т.25). Б. 85-93. doi 10.34689/SH.2023.25.3.011Ұқсас жариялымдар:
РАДИОЛОГИЯДА ЖАЛПЫ ТРУНКУС АРТЕРИОЗЫН ЗЕРТТЕУДІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІ
МЕХАНИКАЛЫҚ САРҒАЮ ОПЕРАЦИЯСЫ КЕЗІНДЕ КОАГУЛОПАТИЯЛЫҚ ҚАН КЕТУДІҢ АЛДЫН АЛУ ӘДІСІ
ТҮЙІРШІКТЕЛГЕН ІРІҢДІ ЖАРАЛАРДЫ АУТОТЕРІЖАМАУМЕН ЕМДЕУДІҢ ОҢТАЙЛАНДЫРУ НӘТИЖЕЛЕРІ
ЖУАН ІШЕК ПЕН АНОРЕКТАЛДЫ АЙМАҚҚА ОПЕРАЦИЯ ЖАСАҒАН БАЛАЛАРДЫ РЕАБИЛИТАЦИЯЛАУ НЕГІЗДЕРІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ 2013-2022 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН ӨМІРІНІҢ БІРІНШІ ЖЫЛЫНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ