2023 ЖЫЛДЫҢ 1 АҚПАНЫ МЕН 2023 ЖЫЛДЫҢ 30 НАУРЫЗЫ АРАЛЫҒЫНДА ЖЕДЕЛ ЖӘРДЕМ БӨЛІМІНЕ ҰСЫНЫЛҒАН СОТ-МЕДИЦИНАЛЫҚ ІСТЕРДІ БАҒАЛАУ
Кіріспе: Жедел медициналық көмек – жедел, сараланбаған және диагнозы қойылмаған ауруы немесе жарақаты бар науқастарға шұғыл көмек көрсетуге арналған мамандандырылған сала. Пациенттерді реанимациялауға және тұрақтандыруға, жалпы көмек көрсетуге немесе барлық науқастардың арасында неғұрлым жетілдірілген көмекті қажет ететіндерді анықтауға назар аударылады. Бұл зерттеу шабуылдар, көлік апаттары, оқ жарақаттары және басқа да осыған ұқсас жағдайлар сияқты адам әрекеттерінен туындаған оқиғаларға қатысты сот-медициналық істерге бағытталған. Төтенше жағдайлар бөлімінің медицина мамандары диагноз қоюға және медициналық араласуды қамтамасыз етуге ғана емес, сонымен бірге оқиғаның сот-медициналық іс ретінде жарамдылығын бағалауға және бұл туралы заңды органдарға хабарлауға міндетті.
Материалдар мен әдістер: Зерттеу Башкент университетінің жедел медициналық көмек клиникасында, Анкара, Түркия, этикалық мақұлдаумен жүргізілді. Деректер 2023 жылдың 1 ақпанынан 2023 жылдың 30 наурызына дейін жиналды және демографиялық ақпаратты, қатар жүретін ауруларды, зертханалық нәтижелерді, визуалды зерттеулерді, ауруханаға жатқызу мәліметтерін, кеңес жазбаларын, сырқаттанушылық пен өлім статистикасын қамтиды. Статистикалық талдаулар SPSS 25.0 нұсқасының көмегімен орындалды.
Нәтижелер: Зерттеуге орташа жасы 46,32 жас 221 пациент қатысты, оның 55,2% әйелдер. Жедел жәрдемге жүгінудің ең көп тараған себебі – жер сілкінісі кезіндегі жарақаттар (45,25%), одан кейін өндірістегі жазатайым оқиғалар (13,12%), құлау (11,76%), жарақаттану (8,6%) және күйік (7,69%) болды. Пациенттердің көпшілігі (74,66%) күндізгі уақытта медициналық көмекке жүгінген. Консультация 43,44% жағдайда, негізінен ортопедия бойынша (17,64%) алынды. Науқастардың 7,69%-ы ауруханаға жатқызылды, орташа болу ұзақтығы 17,13 күн. Басқа себептермен салыстырғанда жер сілкінісімен байланысты жағдайлар (76,47%) арасында өлім көрсеткіші жоғары болды.
Зерттеу күндізгі уақытта сот-медициналық жарақаттардың басымдылығын анықтады, ал ауыр жарақаттар түнде болады. Айта кету керек, жағдайлардың айтарлықтай бөлігі жер сілкінісімен байланысты оқиғалар болды, мүмкін жақында болған ірі жер сілкінісі әсер етті. Зерттеу сонымен қатар ортопедиялық және хирургиялық консультациялардың жиі кездеседі, мүмкін, бұл қаланың өнеркәсіптік сипатына байланысты. Өлім деңгейі жер сілкінісімен байланысты оқиғалар арасында ең жоғары болды, бұл апатқа дайындықтың маңыздылығын көрсетеді.
Қорытынды: Бұл зерттеу жедел жәрдем бөлімшелеріндегі сот-медициналық заңдылықтарды аша түседі, күндізгі уақытта және түнде қабылдау кезінде жиі кездесетін жағдайлар жиі ауыр жарақаттарды көрсетеді. Жер сілкінісінен болатын өлім-жітім деңгейінің жоғары болуы, зілзаладан болатын оқиғаларға дайын болу қажеттілігін көрсетеді.
Мұрат Мұрат-оглы, http://orcid.org//0000-0002-9586-7509
Башкент университетінің медицина факультеті, төтенше жағдайлар бөлімі, Анкара, Түркия.
1. Kocak A. What mistakes do we make in the emergency department in terms of forensic aspects // Ege Univ.,2007,1-55.
2. Butchart A. Global status report on violence prevention 2014. 2015. P. 213-213.
3. Campbell R., Adams A.E. Why Do Rape Survivors Volunteer for Face-to-Face Interviews?: A Meta-Study of Victims' Reasons For and Concerns About Research Participation // Journal of Interpersonal Violence. Vol. 24(3). P. 395–405.
4. Filmalter C.J., Heyns T., Ferreira R. Forensic patients in the emergency department: Who are they and how should we care for them? // Int Emerg Nurs. 2018. Vol.40. P.33-36.
5. Fincancı S.K. Adli Olguya Yaklaşım. Yeni Yasalar Çerçevesinde Hekimlerin Hukuki ve Cezai Sorumluluğu // Tıbbi Malpraktis ve Adli Raporların Düzenlenmesi Sempozyum Dizisi Şubat. 2006. Vol. 48. P. 92-103.
6. Joyner K., Duma S. Introducing forensic healthcare in contemporary South Africa. Aspects of forensic medicine: An introduction for healthcare professionals, Cape Town: Juta, 2010, P. XIV-XX.
7. Sever M., Ulaş E.S., Koşargelir M. Bir üçüncü basamak hastane acil servisine başvuran adli nitelikli çocuk hastaların değerlendirilmesi // Ulus Travma Acil Cerrahi Derg. 2010. Vol.16. P.260-267.
8. Uluçay T., Ziver A., Zeyfeoğlu Y., Yavuz S., Aşırdizer M. Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Polikliniği’ne başvuran olguların değerlendirilmesi // Adli Tıp Dergisi. 2006. Vol.20. P.22-29.
9. Wyatt Jonathan P. Oxford handbook of forensic medicine. Oxford University Press, 2011.
Көрген адамдардың саны: 157
Мақалалар санаты:
Біртума зерттеулер
Библиографиялық сілтемелер
Мұрат-оглы М. 2023 жылдың 1 ақпаны мен 2023 жылдың 30 наурызы аралығында жедел жәрдем бөліміне ұсынылған сот-медициналық істерді бағалау // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2023. 4 (Т.25). Б.153-157. doi 10.34689/SH.2023.25.4.019Ұқсас жариялымдар:
РАДИОЛОГИЯДА ЖАЛПЫ ТРУНКУС АРТЕРИОЗЫН ЗЕРТТЕУДІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІ
МЕХАНИКАЛЫҚ САРҒАЮ ОПЕРАЦИЯСЫ КЕЗІНДЕ КОАГУЛОПАТИЯЛЫҚ ҚАН КЕТУДІҢ АЛДЫН АЛУ ӘДІСІ
ТҮЙІРШІКТЕЛГЕН ІРІҢДІ ЖАРАЛАРДЫ АУТОТЕРІЖАМАУМЕН ЕМДЕУДІҢ ОҢТАЙЛАНДЫРУ НӘТИЖЕЛЕРІ
ЖУАН ІШЕК ПЕН АНОРЕКТАЛДЫ АЙМАҚҚА ОПЕРАЦИЯ ЖАСАҒАН БАЛАЛАРДЫ РЕАБИЛИТАЦИЯЛАУ НЕГІЗДЕРІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ 2013-2022 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН ӨМІРІНІҢ БІРІНШІ ЖЫЛЫНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ