ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ДЕНСАУЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫН ЕСЕПТЕРІН САПАСЫН БАҒАЛАУ
Кіріспе. Денсаулық сақтау технологияларын бағалау (ДСТБ) шешім қабылдаушыларды мемлекеттік бюджет шеңберінде оны жабудың тиімділігі мен қажеттілігі туралы хабардар ету үшін жүргізіледі. Нәтижесінде, ДСТБ-ның дайындалған есептерінің сапасы маңызды мәселе болып табылады.
Біздің зерттеуіміздің мақсаты Қазақстанда дайындалған ДСТБ есептерінің сапасын зерттеу болып табылады.
Әдістер. ДСТБ есептерінің сапасын зерттеу үшін біз денсаулық сақтау технологияларын бағалау агенттіктерінің халықаралық желісі дайындаған халықаралық бақылау тізімін қолдандық. Бұл бақылау тізімі 14 сұрақтан тұрады, олардың жауаптары ДСТБ есебінде көрсетілуі керек. Екі тәуелсіз зерттеуші 2017-2021 жылдар аралығындағы есептерді талдады.
Нәтижелер. Көрсетілген кезеңдегі есептердің сапасы жақсарғанын байқауға болады. 2017 жылдан 2019 жылға дейін дайындалған есептер мүдделер қақтығысы туралы ақпаратты, сондай-ақ ДСТБ есебін дайындау процесін толық қамтымады. Алайда, 2020 жылдан бастап ДСТБ есептеріне толығырақ ақпарат енгізілді. Сонымен қатар, ДСТБ есептері көбінесе экономикалық тиімділік мәселелеріне назар аударды, ал этикалық, құқықтық және әлеуметтік аспектілер өте сирек зерттелді.
Қорытындылар. Біздің талдауымыз ДСТБ есептерінің сапасын жақсартудағы оң үрдісті көрсетеді. Болашақта ДСТБ есептерін дайындау кезінде құқықтық мәселелерге, сондай-ақ ұйымдастырушылық, этикалық және әлеуметтік аспектілерге қатысты ақпаратты ескеру қажет.
Ляззат А. Кулембекова1, https://orcid.org/0000-0003-0237-1975
Ляззат К. Кошербаева1, https://orcid.org/0000-0001-8376-4345
Азиза М. Имаматдинова1, https://orcid.org/0000-0003-2233-4522
Әділет Б. Табаров2, https://orcid.org/0000-0001-5156-8489
Ануар Д. Ахметжан1, https://orcid.org/0009-0009-7451-9706
1 «С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті» КЕАҚ,
Алматы қ., Қазақстан Республикасы;
2 Салидат Қайырбекова атындағы Ұлттық ғылыми денсаулық сақтауды дамыту орталығы,
Астана қ., Қазақстан Республикасы.
1. A checklist for health technology assessment reports. INAHTA HTA Checklist, 2007. https://www.inahta.org/wp-content/uploads/2014/04/INAHTA_HTA_Checklist_English.pdf (accessed March 31, 2023)
2. Baghbanian A., Merlin T., Carter D., Wang S. Methods for the health technology assessment of complex interventions: a protocol for a scoping review // BMJ Open. 2020 Nov 30;10(11):e039263. doi: 10.1136/bmjopen-2020-039263.
3. Bossi E., Tringali M., Colombo P., Mazzali C., Puleo G., Caruggi M., Branchi M., Odone A. Quality Assessment of HTA reports: a Critical Appraisal Toolkit within an institutional HTA program // European Journal of Public Health, Volume 30, Issue Supplement_5, September 2020, ckaa166.585, https://doi.org/10.1093/eurpub/ckaa166.585 (accessed March 31, 2023)
4. Cacciatore P., Specchia M.L., Solinas M.G., Ricciardi W., Damiani G. The organizational domain in HTA reports: towards a technology-oriented assessment // Eur J Public Health. 2020 Apr 1;30(2):219-223. doi: 10.1093/eurpub/ckz173.
5. Drummond M.F., Schwartz J.S., Jönsson B., Luce B.R., Neumann P.J., Siebert U. et al. Key principles for the improved conduct of health technology assessments for resource allocation decisions // Int J Technol Assess Health Care. 2008. 24(3):244–58. doi:10.1017/S0266462308080343
6. Fattore G., Maniadakis N., Mantovani L.G., Boriani G. Health technology assessment: what is it? Current status and perspectives in the field of electrophysiology // Europace. 2011 May; 13 Suppl 2:ii49-53. doi: 10.1093/europace/eur083.
7. Hailey D. Toward transparency in health technology assessment: a checklist for HTA reports // Int J Technol Assess Health Care. 2003 Winter, 19(1):1-7. doi: 10.1017/s0266462303000011.
8. International Network of Agencies for Health Technology Assessment. The International Network of Agencies for Health Technology Assessment. [Online]; 2013 http://www.inahta.net/hta (accessed March 31, 2023)
9. Kristensen F.B., Nielsen C.P., Panteli D. Regulating the input – Health Technology Assessment. In: Busse R, Klazinga N, Panteli D, et al., editors. Improving healthcare quality in Europe: Characteristics, effectiveness and implementation of different strategies [Internet]. Copenhagen (Denmark): European Observatory on Health Systems and Policies; 2019. (Health Policy Series, No. 53.) 6. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK549272/ (accessed March 31, 2023)
10. Legault G.A., Gagnon H., Parent M., Bellemare C.A., Béland J.P., Kocsis-Bédard S., Bernier L., Dagenais P., Daniel C.É., Patenaude J. Integration of ethical considerations into HTA reports: an analysis of integration levels using a systematic review // Int J Technol Assess Health Care. 2021 Apr 26;37(1):e61. doi: 10.1017/S0266462321000325
11. Muratov S., Hailey D., Foerster V., Brady B., Juzwishin D., la Fleur P., McGowan J. Mentoring a health technology assessment initiative in Kazakhstan // Int J Technol Assess Health Care. 2014 Apr;30(2):147-52. doi: 10.1017/S0266462314000087.
12. O'Rourke B., Oortwijn W., Schuller T. International Joint Task Group. The new definition of health technology assessment: A milestone in international collaboration // Int J Technol Assess Health Care. 2020 Jun;36(3):187-190. doi: 10.1017/S0266462320000215.
13. Tanvejsilp P., Ngorsuraches S. Defining the scope of health technology assessment and types of health economic evaluation // J Med Assoc Thai. 2014 May;97 Suppl 5:S10-6.
14. Widrig D., Tag B. HTA and its legal issues: a framework for identifying legal issues in health technology assessment // Int J Technol Assess Health Care. 2014 Dec;30(6):587-94. doi: 10.1017/S0266462314000683.
Көрген адамдардың саны: 87
Мақалалар санаты:
COVID-19-өзекті тақырып
Библиографиялық сілтемелер
Кулембекова Л.А., Кошербаева Л.К., Имаматдинова А.М., Табаров Ә.Б., Ахметжан А.Д. Қазақстан Республикасындағы денсаулық технологияларын есептерін сапасын бағалау // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2023. 4 (Т.25). Б.158-122. doi 10.34689/SH.2023.25.4.020Ұқсас жариялымдар:
COVID-19 КОРОНАВИРУСТЫҚ ИНФЕКЦИЯСЫНЫҢ ПАНДЕМИЯСЫ КЕЗІНДЕГІ АРТЕРИЯЛЫҚ ГИПЕРТЕНЗИЯ АҒЫМЫ МЕН СЕМІЗДІКТІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ. ӘДЕБИ ШОЛУ
КОРОНАВИРУСТЫҚ ИНФЕКЦИЯНЫҢ САЛДАРЫ: КОВИДТАН КЕЙІНГІ СИНДРОМЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ ПСИХИКАЛЫҚ КӨРІНІСТЕРІ. ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ.
COVID-19 ПАНДЕМИЯСЫМЕН КҮРЕСУДЕ ЖАСАНДЫ ИНТЕЛЛЕКТТІ ҚОЛДАНУ: ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАР МЕН ПЕРСПЕКТИВАЛАР. ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ
SARS-COV-2-МЕН БАЙЛАНЫСТЫ КӨП ЖҮЙЕЛІ ҚАБЫНУ СИНДРОМЫ БАР БАЛАЛАРДЫҢ ИММУНОЛОГИЯЛЫҚ ӨЗГЕРІСТЕРІ
COVID-19 ДӘУІРІНДЕГІ ЕРЕСЕКТЕРДЕГІ ЖРВИ-ДІҢ АУЫР ФОРМАСЫНДА ЭНИСАМИЯ ЙОДИД ПРЕПАРАТЫНЫҢ ВИРУСҚА ҚАРСЫ ТИІМДІЛІГІ