АЛҒАШҚЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ-САНИТАРЛЫҚ КӨМЕК ҰЙЫМДАРЫНДАҒЫ МЕДБИКЕЛЕРДІҢ ПАЛЛИАТИВТІК КӨМЕК КӨРСЕТУГЕ ДАЙЫНДЫҚ ДЕҢГЕЙІ: КӨЛДЕНЕҢ ЗЕРТТЕУ
Паллиативтік көмек көрсететін персоналдың жетіспеушілігі барған сайын байқалады. Медбикелер денсаулық сақтау саласындағы мамандардың ең үлкен тобын құраса да, олардың көмектің барлық деңгейлеріндегі паллиативтік көмектегі рөлі туралы аз мәлімет бар. Паллиативтік көмекке әмбебап қолжетімділікті қамтамасыз етуде, әсіресе алғашқы медициналық көмек көрсету сатысында медбикелердің маңызды рөлін атап өту қажет. Кәсіби дайындықтың болмауы және денсаулық сақтау мамандарының паллиативтік көмек туралы хабардарлығының төмендігі паллиативтік көмекті жақсартудағы негізгі кедергі болып табылады. Барлық медициналық мекемелердегі медбикелер ауыр сырқаттан зардап шегетін науқастарға медициналық қызмет көрсетуге белсенді қатысатындықтан, олардың паллиативтік көмек көрсету бойынша жеткілікті білімі мен тәжірибесі болуы керек. Әсіресе, паллиативтік көмек көрсетумен белсенді айналысатын мамандардың паллиативтік көмектің философиясын жетік түсінуі маңызды.
Зерттеудің мақсаты – алғашқы медициналық-санитарлық көмек ұйымдарында жұмыс істейтін медбикелердің паллиативтік көмек саласындағы білім деңгейін анықтау.
Александра В. Машарипова1, https://orcid.org/0000-0003-2152-2564
Насихат К. Нургалиева1, https://orcid.org/0000-0003-2244-1053
Гульмира А. Дербисалина1, https://orcid.org/0000-0003-3704-5061
1 «Астана медицина университеті» КеАҚ, Алматы қ., Қазақстан Республикасы.
1. ВОЗ. Экспресс-информация. Ноябрь 2019. Новые поступления в документационный Центр ВОЗ // Социальные аспекты здоровья населения. 2019. Т.65, № 6. 13с.
2. Машарипова А.В., Нургалиева Н.К., Дербисалина Г.А. Актуальные проблемы и перспективы подготовки сестринских кадров для системы оказания паллиативной медицинской помощи // Профилактическая медицина. 2023, Т. 26, №2, С.24-30. https://doi.org/10.17116/profmed20232602124
3. Машарипова А.В., Нургалиева Н.К., Дербисалина Г.А. Знания и навыки медицинских сестер при оказании паллиативной помощи пациентам на этапе ПМСП в зарубежных странах [обзор литературы) // Биология и интегративная медицина. 2021. №6 [53). С.176-182.
4. Achora S., Labrague L.J. An Integrative Review on Knowledge and Attitudes of Nurses Toward Palliative Care: Implications for Practice // J Hosp Palliat Nurs. 2019;21[1):29-37. doi:10.1097/NJH.0000000000000481
5. Abuhammad S., Muflih S., Alazzam S., Gharaibeh H., Abuismael L.. Knowledge of pediatric palliative care among medical students in Jordan: A cross-sectional study // Ann Med Surg [Lond). 2021;64:102246. doi:10.1016/j.amsu.2021.102246
6. Abu-Odah H., Molassiotis A., Liu J.Y.W. Assessment of the Educational and Health Care System–Related Issues from Physicians’ and Nurses’ Perspectives Before Developing a Palliative Care Program Within the Palestinian Health Care System: A Cross-sectional Study // J. Hosp. Palliat. Nurs. 2022;24:E59–E75. doi: 10.1097/NJH.0000000000000840.
7. Dehghannezhad J., Hassankhani H., Taleghani F., Rahmani A., SattarPour S., Sanaat Z. Home Care Nurses' Attitude Towards and Knowledge of Home Palliative Care in Iran: A Cross-Sectional Study // Iran J Nurs Midwifery Res. 2021;26[3):272-278. doi:10.4103/ijnmr.IJNMR_249_19
8. Dimoula M., Kotronoulas G., Katsaragakis S., Christou M., Sgourou S., Patiraki E. Undergraduate nursing students' knowledge about palliative care and attitudes towards end-of-life care: A three-cohort, cross-sectional survey // Nurse Educ Today. 2019;74:7-14. doi:10.1016/j.nedt.2018.11.025
9. Etafa W., Wakuma B., Fetensa G. et al. Nurses' knowledge about palliative care and attitude towards end- of-life care in public hospitals in Wollega zones: A multicenter cross-sectional study // PLoS One. 2020;15[10):e0238357. Published 2020 Oct 7. doi:10.1371/journal.pone.0238357
10. Gelegjamts D., Yong Yoo J., Kim J., Sun Kim J. Undergraduate nursing students' palliative care knowledge and attitudes towards end-of-life care: a cross-sectional descriptive study // Contemp Nurse. 2020;56[5-6):477-490. doi:10.1080/10376178.2021.1890165
11. Gomes B., Calanzani N., Curiale V., McCrone P., Higginson I.J. Effectiveness and cost-effectiveness of home palliative care services for adults with advanced illness and their caregivers // Cochrane Database Syst Rev. 2013;2013[6):CD007760. Published 2013 Jun 6. doi:10.1002/14651858.CD007760.pub2
12. Gupta M., Pruthi G., Gupta P., Singh K., Kanwat J., Tiwari A. Impact of End-of-Life Nursing Education Consortium on Palliative Care Knowledge and Attitudes Towards Care of Dying of Nurses in India: A Quasi-Experimental Pre-post Study // Am J Hosp Palliat Care. 2023;40[5):529-538. doi:10.1177/10499091221108342
13. Hertanti N.S., Wicaksana A.L., Effendy C., Kao C.Y. Palliative Care Quiz for Nurses-Indonesian Version [PCQN-I): A Cross-cultural Adaptation, Validity, and Reliability Study // Indian J Palliat Care. 2021;27[1):35-42. doi:10.4103/IJPC.IJPC_76_20
14. Hosseinnejad A., Rassouli M., Jahani S., Elahi N., and Molavynejad S. Requirements for Creating a Position for Community Health Nursing Within the Iranian Primary Health Care System: A SWOT Analysis // Front Public Health, vol. 9, Jan. 2022, doi: 10.3389/fpubh.2021.793973.
15. Iranmanesh S., Razban F., Tirgari B., Zahra G. Nurses' knowledge about palliative care in Southeast Iran // Palliat Support Care. 2014;12[3):203-210. doi:10.1017/S1478951512001058
16. Kim S., Lee K., Kim S. Knowledge, attitude, confidence, and educational needs of palliative care in nurses caring for non-cancer patients: a cross-sectional, descriptive study // BMC Palliat Care. 2020;19[1):105. Published 2020 Jul 11. doi:10.1186/s12904-020-00581-6
17. Kreuter M., Bendstrup E., Russell A.M. et al. Palliative care in interstitial lung disease: living well // Lancet Respir Med. 2017;5[12):968-980. doi:10.1016/S2213-2600[17)30383-1
18. Kunirova G., Shakenova A. Palliative Care in Kazakhstan // J Pain Symptom Manage. 2018;55[2S):S36-S40. doi:10.1016/j.jpainsymman.2017.03.028
19. Masharipova A., Nurgaliyeva N., Derbissalina G. The problem of preparedness of nursing staff to provide palliative nursing care [a literature review) // Georgian Med News. 2022;[325):27-32.
20. McDarby M., Carpenter B.D. Barriers and Facilitators to Effective Inpatient Palliative Care Consultations: A Qualitative Analysis of Interviews With Palliative Care and Nonpalliative Care Providers // Am J Hosp Palliat Care, vol. 36, no. 3, pp. 191–199, Mar. 2019, doi: 10.1177/1049909118793635.
21. Mitchell G., McGreevy J., Preshaw D.H., Agnelli J., Diamond M. Care home managers' knowledge of palliative care: a Northern Irish study // Int J Palliat Nurs. 2016;22[5):230-235. doi:10.12968/ijpn.2016.22.5.230
22. Mohamed R.F., Ibrahim R.A. Effect of palliative care guideline on nurses’ knowledge, attitude, and practice at intensive care unit. Egypt // J. Nurs. Health Sci. 2021;2:81–109. doi: 10.21608/ejnhs.2021.196022.
23. Open resources for nursing [Open RN), 17.4 Palliative Care Management // AJN, American Journal of Nursing, vol. 118, no. 3, p. 17, Mar. 2018, doi: 10.1097/01.NAJ.0000530929.65995.42.
24. Palliative care in primary care - Pavilion Health Today. [https://www.pavilionhealthtoday.com/gm/palliative-care-in-primary-care/) [accessed: Mar. 05, 2023).
25. Raudonis BM, Kyba FC, Kinsey TA. Long-term care nurses' knowledge of end-of-life care. Geriatr Nurs. 2002;23[6):296-301. doi:10.1067/mgn.2002.130270
26. Rosa W.E. Integrating Palliative Care into Global Health Initiatives: Opportunities and Challenges // Journal of Hospice and Palliative Nursing. 2018. №20[2). Р.195–200. doi: 10.1097/NJH.0000000000000415
27. Rosa W.E., Krakauer E.L., Farmer P.E. et al. The global nursing workforce: realising universal palliative care // Lancet Glob Health. 2020;8[3):e327-e328. doi:10.1016/S2214-109X[19)30554-6
28. Ross M.M., McDonald B., McGuinness J. The palliative care quiz for nursing [PCQN): the development of an instrument to measure nurses' knowledge of palliative care // J Adv Nurs. 1996. №23[1). P.126-137. doi:10.1111/j.1365-2648.1996.tb03106.x
29. Rotar Pavlič D., Aarendonk D., Wens J., Rodrigues Simões J.A., Lynch M., Murray S. Palliative care in primary care: European Forum for Primary Care position paper // Prim Health Care Res Dev. 2019;20:e133. Published 2019 Sep 18. doi:10.1017/S1463423619000641
30. Schroeder K., Lorenz K. Nursing and the Future of Palliative Care // Asia Pac J Oncol Nurs. 2018. №5[1). Р.4. doi: 10.4103/APJON.APJON_43_17.
31. Toqan D., Malak M.Z., Ayed A., Hamaideh S.H., Al-Amer R. Perception of Nurses' Knowledge about Palliative Care in West Bank / Palestine: Levels and Influencing Factors // J Palliat Care. 2023;38[3):336-344. doi:10.1177/08258597221133958
32. WHO, “Integrating Palliative Care and Sumptom Relief into Primary Health Care". 2018. №53[9). Р.1–88. [https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/274559/9789241514477-eng.pdf?sequence=1&isAllowed=y) [accessed: Mar. 28, 2023).
References: [1-3]
1. VOZ. Ekspress-informatsiya. Noyabr' 2019. Novye postupleniya v dokumentatsionnyi Tsentr VOZ [WHO. Express information. November 2019. New arrivals to the WHO Documentation Center]. Sotsial'nye aspekty zdorov'ya naseleniya [Social aspects of public health]. 2019. T.65, № 6. 13p. [in Russian]
2. Masharipova A.V., Nurgalieva N.K., Derbisalina G.A. Aktual'nye problemy i perspektivy podgotovki sestrinskikh kadrov dlya sistemy okazaniya palliativnoi meditsinskoi pomoshchi [Current problems and prospects for training nursing personnel for the system of palliative care]. Profilakticheskaya meditsina [Preventive Medicine]. 2023, T. 26, №2, pp.24-30. https://doi.org/10.17116/profmed20232602124 [in Russian]
3. Masharipova A.V., Nurgalieva N.K., Derbisalina G.A. Znaniya i navyki meditsinskikh sester pri okazanii palliativnoi pomoshchi patsientam na etape PMSP v zarubezhnykh stranakh [obzor literatury) [Knowledge and skills of nurses in providing palliative care to patients at the primary care stage in foreign countries (literature review)]. Biologiya i integrativnaya meditsina [Biology and Integrative Medicine]. 2021. №6 [53). pp.176-182. [in Russian]
Көрген адамдардың саны: 27
Мақалалар санаты:
Біртума зерттеулер
Библиографиялық сілтемелер
Машарипова А.В., Нургалиева Н.К., Дербисалина Г.А. Алғашқы медициналық-санитарлық көмек ұйымдарындағы медбикелердің паллиативтік көмек көрсетуге дайындық деңгейі: көлденең зерттеу // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2024. 1 (Т.26). Б. 53-60. DOI 10.34689/SH.2024.26.1.007Ұқсас жариялымдар:
РАДИОЛОГИЯДА ЖАЛПЫ ТРУНКУС АРТЕРИОЗЫН ЗЕРТТЕУДІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІ
МЕХАНИКАЛЫҚ САРҒАЮ ОПЕРАЦИЯСЫ КЕЗІНДЕ КОАГУЛОПАТИЯЛЫҚ ҚАН КЕТУДІҢ АЛДЫН АЛУ ӘДІСІ
ТҮЙІРШІКТЕЛГЕН ІРІҢДІ ЖАРАЛАРДЫ АУТОТЕРІЖАМАУМЕН ЕМДЕУДІҢ ОҢТАЙЛАНДЫРУ НӘТИЖЕЛЕРІ
ЖУАН ІШЕК ПЕН АНОРЕКТАЛДЫ АЙМАҚҚА ОПЕРАЦИЯ ЖАСАҒАН БАЛАЛАРДЫ РЕАБИЛИТАЦИЯЛАУ НЕГІЗДЕРІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ 2013-2022 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН ӨМІРІНІҢ БІРІНШІ ЖЫЛЫНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ