ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ МЕЙІРБИКЕ КӘСІБІНІҢ ИМИДЖІН ДАМЫТУДЫҢ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ
Кіріспе: қамқорлық денсаулық сақтау жүйесінің бөлігі болып табылады, оның ішінде халықтың денсаулығын нығайту, аурудың алдын алу, психикалық-әлеуметтік көмек көрсету және физикалық және психикалық аурулармен ауыратын адамдарға қамқорлық жасау, сондай-ақ барлық топтарда мүгедектер. Қазіргі уақытта көптеген елдер мен көптеген аурулар үшін көптеген деректер жинақталған, бұл дəрігердің басшылығымен дәстүрлі емдеуге қарағанда бұл əдіс жақсы нәтиже беретінін көрсетеді. Бұған қоса, ол шығынды азайтуға көмектеседі. Сондықтан Қазақстандағы мейірбике кәсібінің имиджін зерттеу маңызды және Қазақстандағы мейірбикенің дамуына үлес қосуы мүмкін.
Мақсаты: медбике мамандығының имиджін дамыту және осы мәселенің Қазақстандағы жағдайын талдау бойынша халықаралық тәжірибе бойынша әдеби деректерді талдау.
Іздеу стратегиясы: Cinahl, Google Scholar, PubMed, eLibrary дерекқорларының ағылшын және орыс тіліндегі басылымдары соңғы 20 жылда, 1998 жылдың қаңтарынан 2018 жылдың желтоқсанына дейін талданды. Қосылу критерийлері: мейірбике мамандығының имиджін қалыптастыру және дамыту проблемасының жай-күйін талдау құралы бар басылымдар. «Мейірбике имиджі», «Қабылдау, мейірбике ісі», «Қабылдау, мейірбике ісі, болашақ», «Мансапты дамыту, мейірбике, қабылдау», «Қазақстандағы мейірбике кәсібінің имиджі» іздестіру үшін келесі іздеулер пайдаланылды.
Нәтижелері: жарияланған зерттеулер Қазақстан Республикасының халықаралық аспектісінде мейірбике кәсібінің имиджін қалыптастыру және дамыту туралы әртүрлі мәліметтерден тұрады. Бұл әдеби шолу жоғарыда аталған мамандыққа қатысты мәселелерді зерттеліп жатқан кезеңнің белгілі бір бөліктерінде жеткілікті түрде қолайлы түрде анықтауға көмектесті, бірақ медбикелердің имиджін шетелде де, біздің елде де дамытудың оң динамикасы туралы анықталған.
Қорытынды: әдеби мәліметтерге сәйкес, мейірбикелік кәсібінің имиджі туралы қазіргі кездегі идеялар Қазақстанда соңғы кездегі жағдайды одан әрі жетілдіру керек деп қорытынды жасауға мүмкіндік береді.
Алма Д. Нурахова 1, https://orcid: 0000-0003-0048-1396
Johanna Heikkilä 2,
Динара А. Оспанова 1, https://orcid: 0000-0002-2206-7367
1 Қазах үздіксіз білім беру медициналық университеті, Алматы, Қазақстан Республикасы;
2 Қолданбалы ғылым докторы Ювяскыль, Ювяскыль, Финляндия.
1. Baygozhina Z.A., Koikov V., Shalkharova Zh.S., Umbetzhanova A.T., Bekbergenova Zh.B. The introduction of a new model of nursing service management in health care organizations to increase the efficiency of nursing specialists and their contribution to the health of the population of Kazakhstan. Project “Republican Center for Health Development” of the Health Ministry of Kazakhstan Republic. 1-12. www.rcrz.kz (accessed 08.02.19)
2. Ivanchenko N.N., Pavlova A.P., Martykenova D.S., Yusupova N.S., Kasiyeva B.S. Analysis of restructuring nursing in the Republis of Kazakhstan // KazNMU Bulletin, 2014, 2, 4, 135-137.
3. Order of the Health Minister of Kazakhstan № KR HM – 43 on December 19, 2018 “On introducing changes and amendments to some regulatory legal acts of the Ministry of Health of the Republic of Kazakhstan”.
4. Zasypkina E.V. Social status and professional role of the medical nurse in the process of domestic healthcare reform. Abstract thesis for the degree of candidate of medical sciences. 2013, 24.
5. American Nurses Association, 2010. https://www.nursingworld.org/practice-policy/workforce/what-is-nursing/ (accessed 08.02.19)
6. Antunes V., Moreira P. Skill mix in healthcare: An international update for the management debate // International Journal of Healthcare Management, 2013, 6, 1, 12-17.
7. Bagdonaitė-Stelmokienė R., Žydžiūnaitė V. Nursing students` work experience based perceptions of “being a good nurse” // Central European Journal of Nursing and Midwifery, 2017, 8(4), 731-741.
8. Bogaert P.V., Peremans L., Heusden D.V., Verspuy M., Kureckova V., Cruys Z.V., Franck E. Predictors of burnout, work engagement and nurse reported job outcomes and quality of care: a mixed method study // BioMedCentral (BMC) Nursing, 2017, 16(5), 1-14
9. Buchan J., Dal Poz M. Skill mix in the health care workforce: reviewing the evidence // Bulletin of the World Health Organization, 2002, 80, 7, 575-580.
10. Buchan J., Calman L. Skill-mix and Policy Change in the Health Workforce: Nurses in Advanced Roles, 63. Paris: Organization for Economic Cooperation and Development. 2005, 63.
11. Buchan J., Wismar M., Glinos I., Bremner J. Health professional mobility in a changing Europe: New dynamics, mobile individuals and diverse responses. Observatory Studies Series, 2, WHO Regional Office for Europe, Copenhagen. 2011, 387.
12. Burford B., Morrow G., Morrison J., Baldauf B., Spencer J., Johnson N., Rothwell C., Peile E., Davies C., Allen M., Illing J. Newly qualified doctors’ perceptions of informal learning from nurses: implications for interprofessional education and practice // Journal of Interprofessional Care, 2013, 27(5), 394-400.
13. Carlin A., Duffy K. Newly qualified staff’s perceptions of senior charge nurse roles // Nursing management, 2013, 20(7), 24-30.
14. Chiarella M., McInnes E. Legality, morality and reality ‑ the role of the nurse in maintaining standards of care // Australian Journal of advanced nursing, 2008. 26, 1, 77-83.
15. Delamaire M., Lafortune G. Nurses in advanced roles: A description and evaluation of experiences in 12 developed countries // Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) Health Working Paper 2010. No. 54, 63-99.
16. Donovan D.J., Diers D., Carryer J. 2012. Perception of policy and political leadership in nursing in New Zealand // Nursing Praxis in New Zealand, 28(2), 15-25.
17. Finkelman A., Kenner C. Professional Nursing Concepts: Competencies for Quality Leadership. 2 nd. ed. USA: Jones & Bartlett Learning. 2013. P. 524.
18. Glasper A. Does cheating by students undermine the integrity of the nursing profession? // British Journal of Nursing, 2016, 25(16), 932-933.
19. Gurdogan E.P., Uslusoy E.C., Kurt S. & Yasak K. Comparison of the Self Esteem and Communication Skills at the 1st and Senior Year Nursing Students // International Journal of Caring Sciences, 2016, 9(2), 496-502.
20. Gonçalves M.R., Spiri W.C. & OrtolanV.P. Feeling of the nurses of a university hospital on the daily practice of the nursing process // J Nursing UFPE on line, 2017, 11(5), 1902-1908.
21. Health resources - Nurses - OECD Data, 2017. https://data.oecd.org/healthres/nurses.htm (accessed 08.02.19)
22. Heikkilä J., Tiittanen T., Valkama K. 2018. Stages of Reforming the Nursing Service in rhe Republic Of Kazakhstan. Plans and Prospects // Journal of Health Development 2(27) http://www.rcrz.kz/index.php/en-/conf0618-5 (accessed 08.02.19)
23. Hoeve Y., Jansen G., Roodbol P. The nursing profession: public image, self-concept and professional identity. A discussion paper // Journal of Advanced Nursing, 2014, 70, 2, 295-309.
24. Jeppsson M., Thome B. How do nurses in palliative care perceive the concept of self image? // Scandinavian Journal of Caring Sciences, 2014, 29, 3, 454-461.
25. Kahraman S. Education Makes a Difference in Nursing: Perceptions of Medical Vocational High School Students about the Nursing Profession // International Journal of Caring Sciences, 2016, 9(2), 503-513.
26. Latham J. Role of careers advisers in nurse recruitment // Nursing Management, 2013, 19, 10, 20-25.
27. Litchfield S. Facing Physical Limitations - A Challenge to Self-Esteem // American Association of Occupational Health Nurses Journal, 2010, 58, 9, 361-362.
28. Lyckhage E. The Importance of Awareness of Nursing Students’ Denotative Images of Nursing. // Journal of Nursing Education, 2008, 47,12, 537-543.
29. Maier C., Aiken L., Busse R. Nurses in advanced roles in primary care: policy levers for implementation. Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) // Health Working Paper. No. 98, 2017, 39-44.
30. Marcinowicz L., Foley M., Zarzycka D., Chlabicz S., Windak A., Buczkowski K. Polish medical students’ perceptions of the nursing profession: a cross-sectional study // Scandinavian Journal of Caring Sciences, 2009, 23, 438-445.
31. McNally G. Combatting negative images of nursing // Kai Tiaki Nursing New Zealand, 2009, 15, 10, 19-21.
32. Momin M.I., Karade J. A Study of the Perceptions towards Nursing Profession among B.Sc. Nursing Students Enrolled In Western Maharashtra // Asian J. Nursing Edu. and Research, 2017, 7(4), 534-544.
33. Nelson P., Martindale A., McBride A., Checkland K. Skill-mix change and the general practice workforce challenge // British Journal of General Practice, 2018, 68, 667, 66-67.
34. Norman K.M. The image of community nursing: implications for future student nurse recruitment // British Journal of Community Nursing January, 2015, 20(1), 12-18.
35. Nursing Definitions, 2002. https://www.icn.ch/nursing-policy/nursing-definitions (accessed 08.02.19)
36. Nursing and midwifery, 2016. https://www.who.int/-hrh/nursing_midwifery/en/ (accessed 08.02.19)
37. Price S., Hall L.M., Angus J., Peter E. The social context of career choice among millennial nurses: implications for interprofessional practice // Journal of Interprofessional Care, 2013, 27(6), 509-514.
38. Richardson G., Maynard A., Cullum N., Kindig D. Skill mix changes: substitution or service development? // Health Policy, 1998, 45, 119-32.
39. Sanad H.M., Awadhalla M.S. Bahraini Nursing Students’ Perceptions of the Nursing Profession as a Career of Choice // International Journal of Nursing Education, 2016, 8(4), 18-23.
40. Sanders K.M. The Impact of Immersion on Perceived Caring in Undergraduate Nursing Students. // International Journal of Caring Sciences, 2016, 9(3), 801-809.
41. Sheppard K.D., Ford C.R., Sawyer P., Foley K.T., Harada C.N., Brown C.J., Ritchie C.S. The interprofessional clinical experience: interprofessional education in the nursing home // Journal of Interprofessional Care, 2015, 29(2). 170-172.
42. Sibbald B., Shen J., Mcbride A. Changing the skill-mix of the health care workforce // Journal of Health Services Research & Policy, 2004, 9, 1, 28-38.
43. Singh D. Which Staff Improve Care for People with Long-term Conditions? // A Rapid Review of the Literature. Birmingham: University of Birmingham and NHS Modernization Agency: 2005, 70.
44. Sridevy A. Public verses self image of nurses. // International Journal of Nursing Education, 2010, 2, 1, 50-54.
45. Stanford P.E. How can a competency framework for advanced practice support care? // British Journal of Nursing, 2016, 25(20), 1117-1122.
46. State obligatory standard of post-secondary education of applied baccalaureate in the specialty "Nursing" on June 29, 2017. // Nursing and midwifery https://ru.sputniknews.kz/health/20181004/7454193/reforma-medsestry.html (accessed 08.02.19)
47. Straughair B. Exploring compassion: implications for contemporary nursing // British Journal of Nursing; 2012, 21, 3, 160-164.
48. Strömberg A., Mårtensson J., Fridlund B., Dahlström U. Nurse-led heart failure clinics in Sweden // European Heart Journal Fail, 2001, 3, 139-144.
49. Strömberg A., J. Mårtensson J., Fridlund B., Levin, L., Karlsson J., Dahlström U. Nurse-led heart failure clinics improve survival and self-care behaviour in patients with heart failure: Results from a prospective, randomised trial // European Heart Journal, 2003, 24, 11, 1014-1023.
50. Swardt H.C., Litt D., Rensburg G.H., Oosthuizen M.J. An exploration of the professional socialization of student nurses // Africa Journal of Nursing and Midwifery, 2014, 16 (2), 3-15.
51. Trybou J., Maaike D., Elke D., Gemmel P. The Mediating Role of Psychological Contract Violation Between Psychological Contract Breach And Nurses’ Organizational Attitudes // Nursing economics, 2016, 34(6), 296-302.
52. Wareing M., Taylor R., Wilson A., Sharples A. The influence of placements on adult nursing graduates’ choice of first post // British Journal of Nursing, 2017, 26(4), 228-233.
53. WHO Global Health Workforce Statistics, Nursing and midwifery https://www.who.int/hrh/statistics/hwfstats/en/ 2017. (accessed 08.02.19)
54. Wocial L., Albert N., Fettes S., Birch S., Howey Jie K., Na J., Trochelman K. Impact of Pediatric Nurses’ Uniforms on Perceptions of Nurse Professionalism // Pediatric Nursing, 2010, 36, 6, 320-326.
55. Zeenia N., Zeennyb R., Hasbini-Danawic T., Asmard N., Bassila M., Nasserb S., Milaneb A., Farrad A., Habrec M., Khazene G., Hoffartc N. Student perceptions towards interprofessional education: Findings from a longitudinal study based in a Middle Eastern university // Journal of Interprofessional Care, 2016, 30(2), 165–174.
Көрген адамдардың саны: 566
Мақалалар санаты:
Әдебиеттерге шолу
Библиографиялық сілтемелер
Нурахова А.Д., Heikkilä J., Оспанова Д.А. Важность развития имиджа профессии медсестры в Казахстане // Наука и Здравоохранение. 2019. 1 (Т.21). С. 21-28. Nurakhova A.D., Heikkilä J., Ospanova D.A. Importance of developing the image of the nursing profession in Kazakhstan. Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2019, (Vol.21) 1, pp. 21-28. Нурахова А.Д., Heikkilä J., Оспанова Д.А. Қазақстандағы мейірбике кәсібінің имиджін дамытудың маңыздылығы // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2019. 1 (Т.21). Б. 21-28.Ұқсас жариялымдар:
ІШ АСУЫНЫҢ ЗАРАҚАТЫНДАҒЫ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ЕМДЕУ ЛАПАРОСКОПИЯСЫ. ӘДЕБИЕТТЕРДІ ШОЛУ.
БІРІНШІЛІК БИЛИАРЛЫ ХОЛАНГИТІ БАР НАУҚАСТАРДЫҢ ӨМІР САПАСЫ МЕН ОНЫ БАҒАЛАУДЫҢ ӘДІСТЕРІ
БАУЫРДЫҢ ДӘРІЛІК-ИНДУКЦИЯЛАНҒАН ЗАҚЫМДАНУЫ ЖӘНЕ ГЕНДЕРЛІК АЙЫРМАШЫЛЫҚТАР
КӨП АҒЗАЛЫ ДИСФУНКЦИЯСЫ БАР НАУҚАСТАРДАҒЫ ИНТРААБДОМИНАЛЬДЫ ГИПЕРТЕНЗИЯ МЕН АСҚАЗАН-ІШЕК ЖОЛДАРЫНЫҢ ЗАҚЫМДАНУ МАРКЕРЛЕРІНІҢ ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫ
ЖЕДЕЛ КОРОНАРЛЫҚ СИНДРОМ МЕН КӨМІРСУЛАР АЛМАСУЫНЫҢ БҰЗЫЛУЫНЫҢ БАЙЛАНЫСЫ