ҚОЗҒАЛЫС БҰЗЫЛЫСТАРЫ БАР ИНСУЛЬТ АЛҒАН ПАЦИЕНТТЕРДІ ОҢАЛТУДАҒЫ ЗАМАНАУИ ТЕХНОЛОГИЯЛАР. ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ.
Кіріспе. Жыл сайын әлемде церебральды инсульт үлесі және мүгедектердің пайызы айтарлықтай өсіп келеді . Инсульттан кейін мүгедектік деңгейін төмендетуге ұмтылу нейрореабилитацияға жаһандық қызығушылық тудырады. Алайда, белгілі бір заңнамалық базаның, оңалту төсектерінің, жабдықталған Оңалту орталықтары мен мамандардың болуына қарамастан, елде кешенді медициналық оңалту жүйесі мен сабақтастық жоқ.
Мақсаты- реабилитацияда заманауи технологияларды қолдану арқылы қозғалыс бұзылыстары бар инсульт алған пациенттерді оңалту тиімділігі туралы әдеби деректерді талдау.
Іздеу стратегиясы. Зерттеу дизайны-әдебиетті өзекті шолу. Ғылыми ақпаратты іздеу "Cochrane Lib", "PubMED", "Web of Science" базаларында, Қазақстан Республикасының статистикалық жинақтарында жүргізілді. Іздестіру тереңдігі 11 жылды құрады, 2009 жылдың қазан айынан 2020 жылдың наурыз айына дейін зерттеуге инсульттан кейін жаңа электромеханикалық-роботтандырылған әдістермен қозғалу бұзылыстарын оңалту тақырыбын көрсететін әдеби көздер ғана жатады. Қосу критерийлері: рандомизацияланған және когорттық зерттеулер туралы есептер, жүйелі шолулар мен мета-талдаулар, мақалалардың толық нұсқалары, диссертациялар, диагностика хаттамалары. Ерекшелік критерийлері: жекелеген жағдайларды сипаттайтын мақалалар мен ғылыми жарияланымдар, авторефераттар, баяндамалар түйіндемесі және тезистер.
Нәтижелері мен қорытындылары. Бүгінгі күні оңалтуда жоғары технологиялық компьютерленген кешендерді қолдану перспективалы бағыттардың бірі болып табылады. Электромеханикалық, роботталған жаттығу және инсульттан кейін виртуалды шындық жүйесін пайдалану, күнделікті қызметті жақсартуға, бұлшық күшін арттыруға және кері байланыс есебінен мотивацияны арттыруға болады. Қазіргі уақытта гемипарездері бар науқастарда жүруді жаттықтыру үшін әртүрлі жүгіру жолдары қолданылады. Қазіргі уақытта денсаулық жағдайын бақылау мақсатында түрлі функциялары бар көптеген электрондық құрылғылар (мобильді қосымшалар, смарт-сағаттар, фитнес-білезіктер және т.б.) бар. Бұл ретте инсульттан кейінгі науқастарды оңалту проблемаларын зерттеу және нейрореабилитацияның инновациялық әдістерін іздеу мәселесі өзекті болып қала береді.
Ая С. Нурахметова1, https://orcid.org/0000-0002-8243-9599
Талгат Н. Хайбуллин1 , http://orcid.org/0000-0003-1886-0538
Тоғжан Т. Киспаева2, https://orcid.org/0000-0002-3586-8307
1 Неврология, офтальмология және Оториноларингология кафедрасы,
"Семей медицина университеті" КеАҚ, Семей қ., Қазақстан Республикасы.
2 Медициналы психология және коммуникативтiк кафедрасы,
"Қарағанды медицина университеті" КеАҚ, Қарағанды қ., Қазақстан Республикасы.
1. Абдрахманова М.Г., Епифанцева Е.В., Шайкенов Д.С. Современный принцип реабилитации неврологических больных // Клиническое руководство. ИП Издательство Акнур, Караганда, 2015. 205 с.
2. Кадыков А.С., Черникова Л.А., Шахпаронова Н.В. Реабилитация неврологических больных. 3-е издание - М.: МЕДпресс-информ, 2014. 560 с.
3. Канкулова Е.А. Влияние роботизированной механотерапии на улучшение двигательных функций в раннем восстановительном периоде ишемического инсульта // Москва, 2011.123 с.
4. Киспаева Т.Т. Комплексная реабилитация больных в остром периоде церебрального инсульта // Монография.: ИП издательство Акнур, Караганда, 2013. 104 с.
5. Ковязина М.С., Варако Н.А., Люкманов Р.Х., Азиатская Г.А., Супонева Н.А., Трофимова А.К. Нейробиоуправление в реабилитации пациентов с двигательными нарушениями после инсульта // Физиология человека. 2019. Том:45. №4. С. 117-126. DOI:10.1134/S0131164619040040
6. Королева Е.С., Алифирова В.М.,Латыпова А.В., Чебан С. В., Отт В. А., Бразовский К.С., Толмачев И.В., Бразовская Н.Г., Сёмкина А.А., Катаева Н.Г. Принципы и опыт применения роботизированных реабилитационных технологий у пациентов после инсульта // Бюллетень сибирской медицины. 2019. Том:18 №2. C. 223-233. DOI:10.20538/1682-0363-2019-2-223-233
7. Кузьминова Т.И., Романенкова Ю.С., Кызымко М.И. Роботизированные технологии в нейрореабили-тации пациентов с вертебро-базилярной недостаточностью // Молодой ученый. 2016. №12. С. 517-519. URL https://moluch.ru/archive/116/31859/ (дата обращения: 02.10.2019).
8. Статистический сборник Министерства Здравоохранения Республики Казахстан 2016-2017гг. URL http://www.rcrz.kz/index.php/ru/statistika-zdravookhraneniya-2 (дата обращения: 30.09.2019).
9. Чистякова В.А. Динамика моторных нарушений и тревожно-депрессивных расстройств в восстано-вительном периоде инсульта на фоне проводимых реабилитационных мероприятий // Иркутск. 2015. С. 146.
10. Barrett D.W., Gonzalez-Lima F. Transcranial infrared laser stimulation produces beneficial cognitive and emotional effects in humans // Neuroscience. 2013. Jan 29;230: p. 13-23.
11. Borges Lorenna, Fernandes Aline, Melo Luciana Protásio, Guerra R.O., Campos T. Action observation for upper limb rehabilitation after stroke // Cochrane Database of Systematic Reviews. Published: 31 October 2018 https://doi.org/10.1002/14651858.CD011887.pub2
12. Brauer S.G., Kuys S. S., Paratz J. D., Ada L. Improving physical activity after stroke via treadmill training and self management (IMPACT): a protocol for a randomised controlled trial // BMC Neurol. 2018; 18: 13. Published online 2018.01.30. doi: 10.1186/s12883-018-1015-6
13. Brunner I., Skouen J.S, Hofstad H., Strand L.I, Becker F., Sanders A.M., Pallesen H., Kristensen T., Michielsen M, Verheyden G. Virtual reality training for upper extremity in subacute stroke (VIRTUES): study protocol for a randomized controlled multicenter trial // BMC Neurol. 2014. 28;14: p. 186. doi: 10.1186/s12883-014-0186-z.
14. Calabrò S.R., Naro A., Russo M., Leo A., Luca R, Balletta T., Buda A., Rosa G, Bramanti A., Bramanti P. The role of virtual reality in improving motor performance as revealed by EEG: a randomized clinical trial // J Neuroeng Rehabil. 2017; 14: p. 53. Published online 2017 Jun 7. doi: 10.1186/s12984-017-0268-4
15. Chou P., Chu H., Lin J.G. Effects of electroacupuncture treatment on impaired cognition and quality of life in Taiwanese stroke patients // J. Altern Complement Med. 2009 Oct;15(10): p. 1067-1073.
16. Coelho F.G., Santos-Galduroz R.F., Gobbi S., Stella F. Systematized physical activity and cognitive performance in elderly with Alzheimer's dementia: a systematic review // Rev. Bras. Psiquiatr. 2009, 31(2): p.163-170.
17. Chen C.C., Hong W.H., Wang C.M. et al. Kinematic features of rear-foot motion using anterior and posterior ankle-foot orthoses in stroke patients with hemiplegic gait. // Arch. Phys. Med. Rehabil. 2010 Dec; 91(12): p. 1862-1868.
18. Cho K.H., Hong M.R., Song W.K. Upper limb robotic rehabilitation for chronic stroke survivors: a single-group preliminary study // J Phys Ther Sci, 2018, 30: p. 580–583.
19. Cognéab M., Violleaua M.H., Klingercd E., Josephad P.A. Influence of non-contextual auditory stimuli on navigation in a virtual reality context involving executive functions among patients after stroke // Annals of Physical and Rehabilitation Medicine, 2018; 61(6): p. 372-379 https://doi.org/10.1016/j.rehab.2018.01.002
20. Corbetta D., Sirtori V., Castellini G., Moja L., Gatti R. Constraint induced movement therapy for upper extremities in people with stroke // Cochrane Database of Systematic Reviews. Published: 08 October 2015 https://doi.org/10.1002/14651858.CD004433.pub3
21. Coupar F., Pollock A., Legg L, Sackley C., Vliet P. Home-based therapy programmes for upper limb functional recovery following stroke // Cochrane Database of Systematic Reviews. Published: 16 May 2012. https://doi.org/10.1002/14651858.CD006755.pub2
22. Crosbie J.H., Lennon S., McGoldrick M.C, McNeill M.D, McDonough S.M. Virtual reality in the rehabilitation of the arm after hemiplegic stroke: a randomized controlled pilot study // ClinRehabil. 2012;26(9): p. 798-806. doi: 10.1177/0269215511434575.
23. Daisuke Katoh, Hiroki Tanikawa, Satoshi Hirano, Masahiko Mukaino, Junya Yamada, Shinya Sasaki. The effect of using Gait Exercise Assist Robot (GEAR) on gait pattern in stroke patients: a cross-sectional pilot study // Cochrane Database Syst Rev. Published online: 04.09.2019.
24. Duncan Pamela W., Sullivan Katherine J., Behrman Andrea L., Azen Stanley P., Samuel S, Nadeau Stephen E., Bruce H. Dobkin, Rose Dorian K., Tilson Julie K., Steven Cen, Hayden Sarah K. Body-Weight–Supported Treadmill Rehabilitation after Stroke // N Engl J Med. 2011; 364(21): p. 2026–2036. doi: 10.1056/NEJMoa1010790
25. Danilov Y.P., Kublanov V.S., Retjunskij K.Ju. et al. Non-invasive Multi-channel Neurostimulators in Treatment of the Nervous System Disorders. Biodevices, 2015, p. 88‒94.
26. Evidence-Based Review of Stroke Rehabilitation London, Ontario, Canada© 2018 Designed by Earthlore Communications Hosted by Sockit Solutions
27. Faria L.A., Andrade A., Soares L., Bermúdez S. Benefits of virtual reality based cognitive rehabilitation through simulated activities of daily living: a randomized controlled trial with stroke patients // J Neuroeng Rehabil. 2016; 13: p. 96. Published online 2016 Nov 2. doi: 10.1186/s12984-016-0204-z
28. French B., Thomas L., Coupe J., McMahon N., Connell L., Harrison J., Sutton C., Tishkovskaya S., Watkins C. Repetitive task training for improving functional ability after stroke // Cochrane Database of Systematic Reviews. Published: 14.11.2016. https://doi.org/10.1002/14651858.CD006073.pub
29. Graham Sarah A., Roth Elliot J., Brown D.A. Walking and balance outcomes for stroke survivors: a randomized clinical trial comparing body-weight-supported treadmill training with versus without challenging mobility skills // J Neuroeng Rehabil. 2018;15: p. 92. Published online 2018 Nov 1. doi: 10.1186/s12984-018-0442-3
30. Guk R.Yu., Jafarova O.A., Sklyar M.M., Chernikova L.A., Tarasevich A.F., Shtark M.B. Neurofeedback and network rehabilitation // Proceedings of 17th ESPRM European Congress of Physical and Rehabilitation Medicine. Venice, Italy, May 23—27, 2010. p. 28—30.
31. Graessel E., Stemmer R., Eichenseer B. et al. Non-pharmacological, multicomponent group therapy in patients with degenerative dementia: a 12-month randomized, controlled trial // BMC Medicine. 2011. 9: p.129
32. Hankey G.J. Stroke: fresh insights into causes, prevention, and treatment..; INTERSTROKE Study and the EPITHET Trial // Lancet Neurol. 2011 Jan; 10(1): p.2-3.
33. Hassett Leanne, Maayken van den Berg, Lindley R.I., Crotty M., McCluskey А., et al. Digitally enabled aged care and neurological rehabilitation to enhance outcomes with Activity and Mobility Using Technology (AMOUNT) in Australia: A randomised controlled trial // PLoS Med. 2020; 17(2): e1003029. Published online 2020 Feb 18. doi: 10.1371/journal.pmed.1003029
34. Jafarova O.A., Tarasov E.A., Shtark M.B., Guk R.Yu. Development of the system for continuous medical rehabilitation for patients with post-stroke and spinal cord injury motor disorders // Proceedings 9th Intl Conf. on Disability, Virtual Reality and Assoc. Technologies, P M Sharkey, E Klinger (Eds). Laval, France, Sept.10-12, 2012. P. 385-392.
35. Jochymczyk-Woźniak K., Nowakowska K., Polechoński J., Sładczyk S., Michnik R. Physiological Gait versus Gait in VR on Multidirectional Treadmill-Comparative Analysis // Medicina (Kaunas). 2019; N55(9). doi: 10.3390/medicina55090517.
36. Joon-Ho Shin, Hokyoung Ryu, Seong Ho Jang. A task-specific interactive game-based virtual reality rehabilitation system for patients with stroke: a usability test and two clinical experiments // J Neuroeng Rehabil. 2014; 11: p. 32. Published online 2014.03.6. doi: 10.1186/1743-0003-11-32
37. Juckett Lisa A., Wengerd Lauren R., Faieta Julie, Griffin Christine E. Evidence-Based Practice Implementation in Stroke Rehabilitation: A Scoping Review of Barriers and Facilitators // Am J Occup Ther. 2020; 74(1): 7401205050p1–7401205050p14. Published online 2019 Oct 29. doi: 10.5014/ajot.2020.035485
38. Kenya Oga, Arito Yozu, Yu Kume, Hiroyuki Seki, Nobuhito Tsuchiya, Kei Nakai, Akira Matsushita, Hirotaka Mutsuzaki, Yutaka Kohno. Robotic rehabilitation of the paralyzed upper limb for a stroke patient using the single-joint hybrid assistive limb: a case study assessed by accelerometer on the wrist // J Phys Ther Sci. 2020; 32(2): p. 192–196. Published online 2020.02.14. doi: 10.1589/jpts.32.192
39. Kim S.J. Music therapy protocol development to enhance swallowing training for stroke patients with dysphagia // J. Music Ther. 2010 Summer; 47(2): p. 102-119
40. Laver K., Lange B., George S., Deutsch J., Saposnik G.,Crotty M. Virtual reality for stroke rehabilitation // Cochrane Database of Systematic Reviews. Published: 20.11 2017. https://doi.org/10.1002/14651858.CD008349.pub4
41. Laver K., Schoene D., Crotty M., George S., Lannin N., Sherrington C. Telerehabilitation services for stroke // Cochrane Database of Systematic Reviews. Published: 16. 12. 2013. https://doi.org/10.1002/14651858.CD010255.pub2
42. Lo K., Stephenson M, Lockwood C. Effectiveness of robotic assisted rehabilitation for mobility and functional ability in adult stroke patients: a systematic review // JBI Database Syst Rev Implement Reports, 2017; 15: p. 3049–3091.
43. Lynch E.A., Jones T.M., Simpson D.B., Fini N.A., Kuys S.S., Borschmann K., Kramer S., Johnson L., Callisaya ML., Mahendran N., Janssen H. Activity monitors for increasing physical activity in adult stroke survivors // Cochrane Systematic review – Intervention. Published: 27 July 2018 https://doi.org/10.1002/14651858.CD012543.pub2
44. Manenti R., Cotelli M., Robertson I.H., Miniussi C. Transcranial brain stimulation studies of episodic memory in young adults, eldery adults and individuals with memory dysfunction. A review // Brain Stimul. 2012. N 2. P. 9.
45. Maier M., Ballester Belén Rubio, Bañuelos Nuria Leiva, Esther Duarte Oller, Paul F., Verschure M.J. Adaptive conjunctive cognitive training (ACCT) in virtual reality for chronic stroke patients: a randomized controlled pilot trial // J Neuroeng Rehabil. 2020; 17: 42. Published online 2020 Mar 6. doi: 10.1186/s12984-020-0652-3
46. Mazzoleni S., Duret C., Grosmaire A.G. et al. Combining upper limb robotic rehabilitation with other therapeutic approaches after stroke: current status, rationale, and challenges // BioMed Res Int, 2017; Volume 2017, Article ID 8905637, 11 p. https://doi.org/10.1155/2017/8905637
47. Mehrhol J., Pohl M., Platz T., Kugler J., Elsner B. Electromechanical and robot assisted arm training for improving activities of daily living, arm function, and arm muscle strength after stroke // Cochrane Database of Systematic Reviews. Published: 03 September 2018. https://doi.org/10.1002/14651858.CD006876.pub5
48. Mehrholz J., Thomas S.,Werner C., Kugler J., Pohl M., Elsner B. Electromechanical assisted training for walking after stroke // Cochrane Systematic Review - Intervention. Published: 10.05.2017. https://doi.org/10.1002/14651858.CD006185.pub4
49. Mehrholz J., Thomas S., Elsner B. Treadmill training and body weight support for walking after stroke // Cochrane Database Syst Rev. 2017; N 8: CD002840. doi: 10.1002/14651858.CD002840.pub4.
50. Middleton A., Merlo-Rains A., Peters Denise M., Greene Jennifaye V., Blanck Erika L., Moran R., Fritz Stacy L. Body Weight–Supported Treadmill Training Is No Better Than Overground Training for Individuals with Chronic Stroke: A Randomized Controlled Trial // Top Stroke Rehabil. 2014; 21(6): p. 462–476. doi: 10.1310/tsr2106-462
51. Miyasaka H., Tomita Y., Orand A. et al. Robot-aided training for upper limbs of sub-acute stroke patients. Jpn J Compr Rehabil Sci, 2015, 6: p. 27–32.
52. Mustafaoğlu R., Erhan B., Yeldan İ., Ersöz Hüseyinsinoğlu B., Gündüz B., Razak Özdinçler A. The effects of body weight-supported treadmill training on static and dynamic balance in stroke patients: A pilot, single-blind, randomized trial // Turk J Phys Med Rehabil. 2018; N 64 (4). P. 344-352. doi: 10.5606/tftrd.2018.2672. eCollection 2018.12.
53. Myung Mo Lee, Kyeong Jin Lee, Chang Ho Song. Game-Based Virtual Reality Canoe Paddling Training to Improve Postural Balance and Upper Extremity Function: A Preliminary Randomized Controlled Study of 30 Patients with Subacute Stroke // Med Sci Monit. 2018; 24: p. 2590–2598. Published online 2018.04.27. doi: 10.12659/MSM.906451
54. Manenti R., Cotelli M., Robertson I.H., Miniussi C. Transcranial brain stimulation studies of episodic memory in young adults, elderly adults and individuals with memory dysfunction: a review // Brain Stimul. 2012 Apr;5(2): p.103-109.
55. Olazarán J., Reisberg B., Clare L., et al Nonpharmacological therapies in Alzheimer's disease: a systematic review of efficacy // Dement. Geriatr. Cogn. Disord. 2010, 30(2): p. 161-178.
56. O'Neil Owen, Murie M., Fernandez M., Herzog J., Beorchia M., Gower F., Gramatica F., Starrost K., Kiwull L. Virtual Reality for Neurorehabilitation: Insights From 3 European Clinics // First published: 27 September 2018 https://doi.org/10.1016/j.pmrj.2018.08.375
57. Nilsen D.M., Gillen G., Gordon A.M. Use of mental practice to improve upper-limb recovery after stroke: a systematic review // Am. J. Occup. Ther. 2010 Sep-Oct; 64(5): p. 695-708.
58. Pigman J., Reisman D.S, Pohlig R.T, Wright T.R, Crenshaw J.R. The development and feasibility of treadmill-induced fall recovery training applied to individuals with chronic stroke // BMC Neurol. 2019; 19(1): p. 102. doi: 10.1186/s12883-019-1320-8.
59. Pollock A., Farmer S.E., Brady M., Langhorne P., Mead G., Mehrholz J., Wijck F. Interventions for improving upper limb function after stroke // Cochrane Database of Systematic Reviews. Published: 12 November 2014. https://doi.org/10.1002/14651858.CD010820.pub2
60. Putaala J., Haapaniemi E., Metso A.J., et al. Recurrent ischemic events in young adults after first-ever ischemic stroke // Ann Neurol 2010;68: p. 661-671.
61. Rooij I.J.M., Port I.G.L., Visser-Meily J.M.A., Meijer J.G. Virtual reality gait training versus non-virtual reality gait training for improving participation in subacute stroke survivors: study protocol of the ViRTAS randomized controlled trial // Cochrane Database of Systematic Reviews. 2019; 20(1): p. 89. doi: 10.1186/s13063-018-3165-7.
62. Rose Dorian K., Nadeau Stephen E., Samuel S. Wu, Tilson Julie K., Dobkin Bruce H., et al. Locomotor Training and Strength and Balance Exercises for Walking Recovery After Stroke: Response to Number of Training Sessions // Phys Ther. 2017 Nov; 97(11): p. 1066–1074. Published online 2017.08.16. doi: 10.1093/ptj/pzx079
63. Saita K., Morishita T., Hyakutake K. et al. Combined therapy using botulinum toxin A and single-joint hybrid assistive limb for upper-limb disability due to spastic hemiplegia // J Neurol Sci., 2017, 373: p. 182–187.
64. Saposnik G., Cohen L., Mamdani M., Pooyania S., Ploughman M., Cheung D., Shaw J., Hall J., Nord P., et al. Efficacy and safety of non-immersive virtual reality exercising in stroke rehabilitation (EVREST): a randomised, multicentre, single-blind, controlled trial // Lancet Neurol. 2016; 15(10): p. 1019–1027. Published online 2016 Jun 27. doi: 10.1016/S1474-4422(16)30121-1
65. Schuster-Amft C., Eng K., Lehmann I., Schmid L., Kobashi N., Thaler I., Verra M.L., Henneke A., Signer S., McCaskey M., Kiper D. Using mixed methods to evaluate efficacy and user expectations of a virtual reality-based training system for upper-limb recovery in patients after stroke: a study protocol for a randomised controlled trial // Trials.2014; 15: p. 350. doi: 10.1186/1745-6215-15-350.
66. Sholomov I.I., Cherevashchenko L.A., Suprunov O.V., Raigorodskii Y.M. The potential of transcranial magnetotherapy in color and rhythm therapy in the rehabilitation of ischemic stroke // Neurosci. Behav. Physiol. 2010 Oct; 40(8): p. 920-925.
67. Seitz A.R. Cognitive neuroscience: targeting neuroplasticity with neural decoding and biofeedback // Curr Biol. 2013 Mar 4;23(5): p.210-212.
68. Sleimen-Malkoun R., Temprado J.J., Berton E.A dynamic systems approach to bimanual coordination in stroke: implications for rehabilitation and research // Medicina (Kaunas). 2010; 46(6): p.374-81.
69. Spector A., Orrell M., Woods B. Cognitive Stimulation Therapy (CST): effects on different areas of cognitive function for people with dementia // Int J Geriatr Psychiatry 2010, 25(12): p.1253-1258.
70. Standen P.J., Threapleton K., Richardson A., Connell L., et al. A low cost virtual reality system for home based rehabilitation of the arm following stroke: a randomised controlled feasibility trial // Clin Rehabil. 2017; 31(3): p. 340–350. Published online 2016.07.10. doi: 10.1177/0269215516640320
71. Taesung In., Kyeongjin Lee, Changho Song. Virtual Reality Reflection Therapy Improves Balance and Gait in Patients with Chronic Stroke: Randomized Controlled Trials // Med Sci Monit. 2016; 22: p. 4046–4053. Published online 2016 Oct 28. doi: 10.12659/MSM.898157
72. Thieme H., Morkisch N., Mehrholz J., Pohl M., Behrens J., Borgetto B., Dohle C. Mirror therapy for improving motor function after stroke // Cochrane Database of Systematic Reviews. Published: 11 July 2018 https://doi.org/10.1002/14651858.CD008449.pub3
73. Triandafilou K. M, Tsoupikova D., Barry A., Thielbar K., Stoykov N., Derek G Kamper. Development of a 3D, networked multi-user virtual reality environment for home therapy after stroke // J Neuroeng Rehabil. 2018; 15: p. 88. Published online 2018.10.5. doi: 10.1186/s12984-018-0429-0
74. Turolla A., Dam M., Ventura L., Tonin P., Agostini M., Zucconi C., et al. Virtual reality for the rehabilitation of the upper limb motor function after stroke: a prospective controlled trial // J Neuroeng Rehabil. 2013; 10: p. 85. Published online 2013.08.1. doi: 10.1186/1743-0003-10-85
75. Wonjae Choi, Donghun Han, Junesun Kim, Seungwon Lee. Whole-Body Vibration Combined with Treadmill Training Improves Walking Performance in Post-Stroke Patients: A Randomized Controlled Trial // Med Sci Monit. 2017; 23: p. 4918–4925. Published online 2017 Oct 14. doi: 10.12659/MSM.904474
76. Zhao L., Zhang F.W., Zhang H. et al. Mild cognitive impairment disease treated with electroacupuncture: a multi-center randomized controlled trial // Zhongguo Zhen Jiu. 2012 Sep;32(9): p. 779-84.
References:
1. Abdrakhmanova M.G., Epifantseva E.V., Shaykenov D.S. Sovremennyy printsip reabilitatsii nevrologicheskikh bol'nykh. Klinicheskoe rukovodstvo. [The modern principle of rehabilitation of neurological patients. Clinical manual]. IP izdatel'stvo Aknur]. Karaganda, 2015. pp. 205. [in Russian]
2. Kadykov A.S., Chernikova L.A., Shakhparonova N.V. Reabilitatsiya nevrologicheskikh bol'nykh. 3-e izdanie - M.: MEDpress-inform [Rehabilitation of neurological patients. 3rd edition - M: MEDpress-inform], 2014. pp.560. [in Russian]
3. Kankulova E.A. Vliyanie robotizirovannoy mekhanoterapii na uluchshenie dvigatel'nykh funktsiy v rannem vosstanovitel'nom periode ishemicheskogo insul'ta [The effect of robotic mechanotherapy on the improvement of motor functions in the early recovery period of ischemic stroke] Moskva, 2011. P. 123. [in Russian]
4. Kispaeva T.T. Kompleksnaya reabilitatsiya bol'nykh v ostrom periode tserebral'nogo insul'ta. Monografiya. [Comprehensive rehabilitation of patients in the acute period of cerebral stroke]. IP izdatel'stvo Aknur, Karaganda, 2013. P.104. [in Russian]
5. Kovyazina M.S., Varako N.A., Lyukmanov R.Kh., Aziatskaya G.A., Suponeva N.A., Trofimova A.K. Neyrobioupravlenie v reabilitatsii patsientov s dvigatel'nymi narusheniyami posle insul'ta [Neurobiological control in the rehabilitation of patients with motor disorders after a stroke]. Fiziologiya cheloveka [Human Physiology]. 2019. T.:45. №4. pp.117-126. DOI:10.1134/S0131164619040040 [in Russian]
6. Koroleva E. S., Alifirova V. M., Latypova A. V., Cheban S. V., Ott V. A., Brazovskiy K.S., Tolmachev I.V., Brazovskaya N.G., Semkina A.A., Kataeva N.G. Printsipy i opyt primeneniya robotizirovannykh reabilitatsionnykh tekhnologiy u patsientov posle insul'ta [Principles and experience of using robotic rehabilitation technologies in patients after a stroke]. Byulleten' sibirskoy meditsiny [Bulletin of Siberian medicine]. 2019. Tom:18 №2. pp. 223-233. DOI:10.20538/1682-0363-2019-2-223-233 [in Russian]
7. Kuz'minova T.I., Romanenkova Yu.S., Kyzymko M.I. Robotizirovannye tekhnologii v neyroreabilitatsii patsientov s vertebro-bazilyarnoy nedostatochnost'yu [Robotic technologies in neurorehabilitation of patients with vertebro-basilar insufficiency]. Molodoy uchenyy [Young Scientist]. 2016. №12. pp. 517-519. URL https://moluch.ru/archive/116/31859/ (data obrashcheniya: 02.10.2019). [in Russian]
8. Statisticheskiy sbornik Ministerstva Zdravookhraneniya Respubliki Kazakhstan 2016-2017gg. [Statistical compilation of the Ministry of Health of the Republic of Kazakhstan]. URL http://www.rcrz.kz/index.php/ru/statistika-zdravookhraneniya-2 (data obrashcheniya: 30.09.2019). [in Russian]
9. Chistyakova V.A. Dinamika motornykh narusheniy i trevozhno-depressivnykh rasstroystv v vosstanovitel'nom periode insul'ta na fone provodimykh reabilitatsionnykh meropriyatiy [Dynamics of motor disorders and anxiety-depressive disorders in the recovery period of a stroke against the background of ongoing rehabilitation measures]. Irkutsk. 2015. pp. 146. [in Russian]
Көрген адамдардың саны: 211
Мақалалар санаты:
Әдебиеттерге шолу
Библиографиялық сілтемелер
Нурахметова А.С., Хайбуллин Т.Н., Киспаева Т.Т. Қозғалыс бұзылыстары бар инсульт алған пациенттерді оңалтудағы заманауи технологиялар. Әдебиетке шолу // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2020. 2 (Т.22). Б. 16-26. doi:10.34689/SH.2020.22.2.002Ұқсас жариялымдар:
ІШ АСУЫНЫҢ ЗАРАҚАТЫНДАҒЫ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ЕМДЕУ ЛАПАРОСКОПИЯСЫ. ӘДЕБИЕТТЕРДІ ШОЛУ.
БІРІНШІЛІК БИЛИАРЛЫ ХОЛАНГИТІ БАР НАУҚАСТАРДЫҢ ӨМІР САПАСЫ МЕН ОНЫ БАҒАЛАУДЫҢ ӘДІСТЕРІ
БАУЫРДЫҢ ДӘРІЛІК-ИНДУКЦИЯЛАНҒАН ЗАҚЫМДАНУЫ ЖӘНЕ ГЕНДЕРЛІК АЙЫРМАШЫЛЫҚТАР
КӨП АҒЗАЛЫ ДИСФУНКЦИЯСЫ БАР НАУҚАСТАРДАҒЫ ИНТРААБДОМИНАЛЬДЫ ГИПЕРТЕНЗИЯ МЕН АСҚАЗАН-ІШЕК ЖОЛДАРЫНЫҢ ЗАҚЫМДАНУ МАРКЕРЛЕРІНІҢ ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫ
ЖЕДЕЛ КОРОНАРЛЫҚ СИНДРОМ МЕН КӨМІРСУЛАР АЛМАСУЫНЫҢ БҰЗЫЛУЫНЫҢ БАЙЛАНЫСЫ