СҮТ БЕЗІ ҚАТЕРЛІ ІСІГІНІҢ ЭПИДЕМИОЛОГИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ. ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ.
Түйін. Жас әйелдерде сүт безінің қатерлі ісігі сирек кездеседі, 40 жасқа дейінгі әйелдердің тек 4-6% - ына әсер етеді. Осыған қарамастан, сүт безінің қатерлі ісігі жас пациенттер арасында ең көп таралған қатерлі ісік болып қала береді. Жақында бұл аурудың жиілігі менопаузаға дейінгі адамдар арасында айтарлықтай өсті. Жас әйелдердегі сүт безі қатерлі ісігі оның морфологиялық және болжамды сипаттамаларына және ерекше аспектілеріне, оның ішінде фертильдікті сақтауға және психоәлеуметтік проблемаларға (мысалы, оның отбасылық өмірге және мансапқа әсері) байланысты ерекше назар аударуды қажет етеді. Жас әйелдерде теріс клиникалық және патологиялық белгілердің жоғары жиілігі бар ісіктер жиі кездеседі (жоғары гистологиялық бағалау, лимфа түйіндерінің позитивтілігі, эстроген рецепторларының позитивтілігі төмен, гиперэкспрессияның жоғарылауы. Сонымен қатар, олар әдетте аурудың кейінгі кезеңдерінде диагноз қойылады. Бұл өз кезегінде егде жастағы әйелдерге қарағанда олайсыз болжамды көрсетеді. Жас әйелдерге, әдетте, егде жастағы науқастар сияқты қарайды. Хирургиялық емдеу мастэктомияны немесе кеуде қуысын сақтау операциясын қамтиды, содан кейін сәулелік терапия (жас әйелдерде жергілікті рецидивтердің жиілігі егде жастағы әйелдерге қарағанда жоғары, әсіресе кеудені сақтауға бағытталған терапиядан кейін). Химиотерапияның негіздері барлық жастағы науқастар үшін бірдей. Жүйелі емдеу басталғанға дейін құнарлылықты сақтау нұсқаларын қарастырған жөн. Пациенттер генетикалық тестілеуге қол жеткізуі керек, өйткені оның нәтижелері терапияны таңдауға әсер етуі мүмкін. Жас әйелдер мен олардың отбасылары тиісті психологиялық қолдау мен кеңес алуы керек.
Мақсаты. Сүт безі обырының эпидемиологиясы бойынша әдебиет деректеріне талдау жүргізу.
Іздеу стратегиясы. Зерттеу сүт безі қатерлі ісігінің эпидемиологиялық аспектілеріне арналған ағылшын және орыс тілдеріндегі толық мәтінді басылымдарды зерттеді. Әдебиеттерді іздеу барысында келесі іздеу жүйелері қолданылды: Pubmed, Web of science, Cyberleninka, Google Scholar кілт сөздер. Уақыт кезеңі 2011-2021 жылдармен белгіленді. Жарияланымдарды шолуға қосу критерийлері мыналар болды: ашық толық мәтінді қолжетімді және статистикалық расталған қорытындылары бар орыс және ағылшын тілдеріндегі жарияланымдар. Қысқаша есептер, газет мақалалары және жеке хабарламалар шолудан шығарылды. Осы тақырып бойынша 1516 жарияланым анықталды. Олардың ішінде біздің зерттеуіміздің мақсаты 39 басылымға сәйкес келді.
Нәтижелер мен қорытындылар. Соңғы 10 жылдағы сүт безі қатерлі ісігінен сырқаттанушылық пен өлім-жітім көрсеткіштерін талдау әлемде нео-онкогенез процесі жалғасып жатқанын және жандануға бейім екенін айқын көрсетеді. Бұл ретте сүт безі қатерлі ісігі бойынша өңірлердегі жағдай едәуір нашарлауда, ал бұл онкологиялық қызметтен сүт безі қатерлі ісігін ерте анықтау жолдарын іздестіруге, оны уақтылы диагностикалауға, осы аурудың алдын алу мен емдеудің жаңа неғұрлым тиімді әдістерін әзірлеуге өз күш-жігерін шоғырландыруды талап етеді.
Ерзат Н. Аймухамбетов1, https://orcid.org/0000-0002-9597-470X
Зайтуна А. Хисметова1, https://orcid.org/0000-0001-5937-3045
Умытжан С. Самарова1, https://orcid.org/0000-0003-3320-7115
Максут Т. Сенбеков2, https://orcid.org/0000-0003-3954-1317
1 КеАҚ«Семей медицина университеті», Семей қ., Қазақстан Республикасы;
2 «ҚДСЖМ» Қазақстандық медициналық университеті, Алматы қ., Қазақстан Республикасы;
1. Bethea T.N. et al. A case-control analysis of oral contraceptive use and breast cancer subtypes in the African American Breast Cancer Epidemiology and Risk Consortium // Breast Cancer Research. 2015. №1 (17). С.89-97
2. Bhoo-Pathy B.H. Ethnic differences in survival after breast cancer in South East Asia // PloS one. 2012. №2 (7).
3. Bozovic-Spasojevic I. et al. Chemoprevention for breast cancer // Cancer Treatment Reviews. 2012. №5 (38). C. 329–339.
4. Brewer H. R. et al. Family history and risk of breast cancer: an analysis accounting for family structure // Breast Cancer Research and Treatment. 2017. №1 (165). C. 193–200.
5. Catsburg C., Miller A.B., Rohan T.E. Active cigarette smoking and risk of breast cancer // International Journal of Cancer. 2015. №9 (136). C. 2204–2209.
6. Chlebowski Rowan T. Nutrition and physical activity influence on breast cancer incidence and outcome // Breast (Edinburgh, Scotland). 2013. №S2 (22 Suppl 2), С. 184-192
7. Choi Y. et al. Age-period-cohort analysis of female breast cancer mortality in Korea // Cancer Research and Treatment. 2016. №1 (48). C. 11–19.
8. Endogenous Hormones and Breast Cancer Collaborative Group Sex hormones and breast cancer risk in premenopausal women: collaborative reanalysis of seven prospective studies // Lancet Oncology. 2013. № 10 (14). C. 1009–1019.
9. Fahlén M. et al. Hormone replacement therapy after breast cancer: 10 year follow up of the Stockholm randomised trial // European Journal of Cancer. 2013. № 1 (49). C. 52–59.
10. Ferlay J. Estimates of worldwide burden of cancer in 2008: GLOBOCAN 2008 // International journal of cancer. 2010. № 12 (127). C. 2893–2917.
11. Ferlay J. Cancer incidence and mortality worldwide: sources, methods and major patterns in GLOBOCAN 2012 // International journal of cancer. 2015. № 5 (136). C. E359–E386.
12. Fitzmaurice C. The Global Burden of Cancer 2013 // JAMA oncology. 2015. № 4 (1). C. 505–527.
13. Gaudet M.M. et al. Pooled analysis of active cigarette smoking and invasive breast cancer risk in 14 cohort studies // International Journal of Epidemiology. 2017. № 3 (46). C. 881–893.
14. Ghiasvand R. Higher incidence of premenopausal breast cancer in less developed countries; myth or truth? // BMC cancer. 2014. № 1 (14). C. 1–8.
15. Ghoncheh M., Mohammadian-Hafshejani A.S. Incidence and Mortality of Breast Cancer and their Relationship to Development in Asia // Asian Pacific journal of cancer prevention . 2015. № 14 (16). C. 6081–6087.
16. Guo P. Trends in cancer mortality in China: an update // Annals of oncology : official journal of the European Society for Medical Oncology. 2012. № 10 (23). C. 2755–2762.
17. Jack R.H. Breast cancer and age in Black and White women in South East England // International journal of cancer. 2012. № 5 (130). C. 1227–1229.
18. Jemal A. B. Global cancer statistics // CA: a cancer journal for clinicians. 2011. № 2 (61). C. 69–90.
19. Jordan I. et al. Breast cancer risk among women with long-standing lactation and reproductive parameters at low risk level: A case-control study in Northern Tanzania // Breast Cancer Research and Treatment. 2013. № 1 (142). C. 133–141.
20. Keramatinia A.., Mousavi-Jarrahi S.H., Hiteh M.M. Trends in incidence of breast cancer among women under 40 in Asia // Asian Pacific journal of cancer prevention : APJCP. 2014. № 3 (15). C. 1387–1390.
21. Kispert S., McHowat J. Recent insights into cigarette smoking as a lifestyle risk factor for breast cancer // Breast Cancer: Targets and Therapy. 2017. (9). C. 127–132.
22. Lertkhachonsuk A. Cancer prevention in Asia: resource-stratified guidelines from the Asian Oncology Summit 2013 // The Lancet. Oncology. 2013. № 12 (14).
23. Liu J.Y., Chen T.J., Hwang S.J. The risk of breast cancer in women using menopausal hormone replacement therapy in Taiwan // International Journal of Environmental Research and Public Health. 2016. № 5 (13).
24. Luengo-Fernandez R. Economic burden of cancer across the European Union: a population-based cost analysis // The Lancet. Oncology. 2013. №12 (14). C. 1165–1174.
25. Makarem N. et al. Dietary fat in breast cancer survival // Annual Review of Nutrition. 2013. № 1 (33). C. 319–348.
26. Marmot M.G. et al. The benefits and harms of breast cancer screening: An independent review // British Journal of Cancer. 2013. № 11 (108). C. 2205–2240.
27. McKenzie F. et al. Cigarette Smoking and Risk of Breast Cancer in a New Zealand Multi-Ethnic Case-Control Study // PLoS ONE. 2013. № 4 (8).
28. Morrow M., Waters J., Morris E. MRI for breast cancer screening, diagnosis, and treatment // The Lancet. 2011. № 9805 (378). C. 1804–1811.
29. Radecka B., Litwiniuk M. Breast cancer in young women // Ginekologia polska. 2016. № 9 (87). C. 659–663.
30. Rahimzadeh M. Estimation of the cure rate in Iranian breast cancer patients // Asian Pacific journal of cancer prevention : APJCP. 2014. № 12 (15). C. 4839–4842.
31. Razi S. Changing Trends of Types of Skin Cancer in Iran // Asian Pacific journal of cancer prevention : APJCP. 2015. № 12 (16). C. 4955–4958.
32. Santis C.E. International Variation in Female Breast Cancer Incidence and Mortality Rates // Cancer epidemiology, biomarkers & prevention : a publication of the American Association for Cancer Research, cosponsored by the American Society of Preventive Oncology. 2015. № 10 (24). C. 1495–1506.
33. Siegel R.L., Miller K.D., Jemal A. Cancer statistics, 2017 // CA: A Cancer Journal for Clinicians. 2017. № 1 (67). C. 7–30.
34. Torre L.A. Global cancer statistics, 2012 // CA: a cancer journal for clinicians. 2015. № 2 (65). C. 87–108.
35. Troisi R., Altantsetseg D. Breast cancer incidence in Mongolia // Cancer causes & control : CCC. 2012. № 7 (23). C. 1047–1053.
36. Vahabi M. Breast cancer screening disparities among urban immigrants: a population-based study in Ontario, Canada // BMC public health. 2015. № 1 (15).
37. Valastyan S., Weinberg R. A. Tumor Metastasis: Molecular Insights and Evolving Paradigms The Invasion-Metastasis Cascade // Cell. 2011. № 2 (147). C. 275–292.
38. Veisy A., Viga M. The role of oral contraceptive pills on increased risk of breast cancer in North West of Iran // Clinical Sciences Research and Reports. 2018. № 2 (1). C. 294–301.
39. Zahedi A. Incidence, Trends and Epidemiology of Cancers in North West of Iran // Asian Pacific journal of cancer prevention : APJCP. 2015. № 16 (16). C. 7189–7193.
Көрген адамдардың саны: 147
Мақалалар санаты:
Әдебиеттерге шолу
Библиографиялық сілтемелер
Аймухамбетов Е.Н., Хисметова З.А., Самарова У.С., Сенбеков М.Т. Сүт безі қатерлі ісігінің эпидемиологиялық аспектілері. Әдебиеттік шолу // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2021. 6 (Т.23). Б. 198-204. doi:10.34689/SH.2021.23.6.021Ұқсас жариялымдар:
ІШ АСУЫНЫҢ ЗАРАҚАТЫНДАҒЫ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ЕМДЕУ ЛАПАРОСКОПИЯСЫ. ӘДЕБИЕТТЕРДІ ШОЛУ.
БІРІНШІЛІК БИЛИАРЛЫ ХОЛАНГИТІ БАР НАУҚАСТАРДЫҢ ӨМІР САПАСЫ МЕН ОНЫ БАҒАЛАУДЫҢ ӘДІСТЕРІ
БАУЫРДЫҢ ДӘРІЛІК-ИНДУКЦИЯЛАНҒАН ЗАҚЫМДАНУЫ ЖӘНЕ ГЕНДЕРЛІК АЙЫРМАШЫЛЫҚТАР
КӨП АҒЗАЛЫ ДИСФУНКЦИЯСЫ БАР НАУҚАСТАРДАҒЫ ИНТРААБДОМИНАЛЬДЫ ГИПЕРТЕНЗИЯ МЕН АСҚАЗАН-ІШЕК ЖОЛДАРЫНЫҢ ЗАҚЫМДАНУ МАРКЕРЛЕРІНІҢ ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫ
ЖЕДЕЛ КОРОНАРЛЫҚ СИНДРОМ МЕН КӨМІРСУЛАР АЛМАСУЫНЫҢ БҰЗЫЛУЫНЫҢ БАЙЛАНЫСЫ