ЖАТЫР МОЙНЫНЫҢ HPV-МЕН БАЙЛАНЫСТЫ ІСІККЕ ДЕЙІНГІ АУРУЫ БАР ӘЙЕЛДЕРДЕ ФОТОДИНАМИКАЛЫҚ ТЕРАПИЯНЫ ҚОЛДАНУ. ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ.
Өзектілігі: бұл мақалада жатыр мойны обырын диагностикалау мен емдеудің заманауи әдістеріне қысқаша шолу жасалды. Жатыр мойны обырының дамуының этиологиялық факторына – адам папилломавирусына (HPV) ерекше назар аударылады. HPV инфекциясы кезіндегі иммундық жүйенің рөлі және жатыр мойны дисплазиясын емдеудің негізгі әдістері сипатталған. Мақалада сонымен қатар бала туу жасындағы әйелдерде жатыр мойны дисплазиясын емдеуде фотодинамикалық терапияның (ПДТ) әсер ету механизмі егжей-тегжейлі қарастырылған.
PDT-фотосенсибилизатор, жарық және молекулалық оттегінің комбинациясын қолданатын жоғары технологиялық емдеу әдісі. Бұл әдіс еркін радикалды тотығу, ісіктердің тамырлы стромасының бұзылуы және иммундық жасушалардың әсерінен жою механизмдеріне негізделген. Бұл зардап шеккен аймақтың құрылымдарын зақымдауға және жоюға мүмкіндік беретін инвазивті емес, тиімді және қауіпсіз емдеуді білдіреді. Алайда, канцерогенездің тұрақты регрессиясын қамтамасыз ететін иммундық жауапты қалыпқа келтіру үшін HPV-ді ұзақ уақыт жою қажет. Мақалада ПДТ қолдану қауіпсіздігі мен тиімділігі туралы шетелдік және отандық мақалаларға шолу берілген. Жатыр мойнының HPV - мен байланысты қатерлі ісіктеріндегі иммундық жауаптың рөлі қарастырылады. Жатыр мойны дисплазиясының деструктивті және деструктивті емес лечения сипатталған. Гинекологияда фотодинамикалық терапияны қолданудың алғашқы көздері, сондай-ақ PDT артықшылықтары мен кемшіліктері осы мақалада ашылған.
Мақсаты: Жатыр мойнының ісікке дейінгі ауруы бар HPV - ассоциацияланған әйелдерде фотодинамикалық терапияны қолдану бойынша әдебиеттер деректерін талдау.
Іздеу стратегиясы: зерттеу тақырыбындағы жарияланымдарды, e-Library, Google Academy, PubMed, Web of Science, Scopus электрондық кітапханасының дерекқорларында индекстелген дереккөздерді талдау. Қосу критерийлері: үлкен популяцияларда жүргізілген рандомизацияланған және когорттық зерттеулер туралы есептер, мета-талдаулар мен жүйелі шолулар, ашық қол жетімді және статистикалық расталған қорытындыларды қамтитын ағылшын және орыс тілдеріндегі түпнұсқа толық мәтінді мақалалар. Ерекшелік критерийлері: қысқаша есептер, газет мақалалары және жеке хабарламалар. Іздеу тереңдігі 10 жыл болды (2013-2023). Тиісті іздеу 2200 мақала шығарды, бастапқы талдаудан кейін 45 мақала қорытынды талдау үшін таңдалды
Нәтижелер: біздің әдебиеттерге шолу нәтижелері бойынша зерттеу нәтижелері HPV-мен байланысты жатыр мойны обырына дейінгі ауруы бар әйелдерде фотодинамикалық терапияны қолдану перспективалы зерттеу саласы екенін көрсетеді. Тиімділікті, қауіпсіздікті және оңтайлы уақытты бағалау үшін қосымша клиникалық зерттеулер қажет.
Насрулла А. Шаназаров1, https://orcid.org/0000-0002-2976-259X
Сауле Д. Кисикова1, https://orcid.org/0000-0003-4584-9342
Рустам К. Албаев1, https://orcid.org/0000-0002-2689-2663
Максим С. Афанасьев2, https://orcid.org/0000-0002-5860-4152
Зайтуна Г.Хамидуллина3, https://orcid.org/0000-0002-5324-8486
Татьяна Г. Гришачева4, https://orcid.org/0000-0002-9515-914X
Акмарал Е. Хангелді3, https://orcid.org/0000-0003-0603-1230
1 Қазақстан Республикасы Президенті Іс Басқармасының Медициналық орталығының ауруханасы, Астана қ., Қазақстан Республикасы;
2 Ресей Федерациясы Денсаулық сақтау министрлігінің И.М. Сеченов атындағы Бірінші Мәскеу мемлекеттік медицина университеті (Сеченов университеті), Мәскеу қ., Ресей Федерациясы;
3 «Астана медицина университетi» КЕАҚ, Астана қ., Қазақстан Республикасы;
4 Бірінші Санкт-Петербург мемлекеттік медицина университеті. акад. И.П. Павлова, Санкт-Петербург қ., Ресей Федерациясы.
1. Бенберин В.В., Шаназаров Н.А., Сарсебеков Е.К., Сейтбекова К.С., Алдаберген Г.С. Флуоресцентная диагностика, фотодинамическая терапия и внутривенное лазерное облучение крови при предраковых заболеваниях шейки матки, ассоцированных вирусом папилломы человека (обзор литературы) // Вестник медицинского Центра Управления делами Президента республики Казахстан, 2020. №2 (79), С.138-142
2. Залетаев Д.В., Немцова М.В., Бочков Н.П. Метилирование ДНК как этиологический фактор канцерогенеза // Вестник Российской академии медицинских наук. 2002. № 4. C. 6–11.
3. Караулов А.В., Афанасьев М.С., Петрищев Н.Н. др. Фотодинамическая терапия: иммуномодулирующий метод в онкогинекологии. 1-е изд., Москва: ООО «Контакт», 2020. 144 c.
4. Киселев В.И. и др. Этиологическая роль вируса папилломы человека в развитии рака шейки матки: генетические и патогенетические механизмы, возможности терапии и профилактики // Гинекология. 2004. № 4 (6). C. 174–180.
5. Киселев В.И., Аполихина И.А., Муйжнек Е.Л. Патогенетические подходы к лечению ВПЧ-ассоциированных заболеваний шейки матки под ред. Прилепской В.Н., М.: МЕДпресс-информ, 2008.C. 87–94.
6. Лопухов П.Д. Научно-методическое обоснование направлений оптимизации эпидемиологического надзора и профилактики папилломавирусной инфекции 2018. 56c.
7. Нургазиев К.Ш., Жылкайдарова А.Ж., Кайрбаев М.Р, Болатбекова Р.О. Оценка показателей заболеваемости и смертности от рака шейки матки в Республике Казахстан за 2004 – 2014 годы // Онкология и радиология Казахстана, 2016, Т.39, №1, С.3-9.
8. Роговская С.И. [и др.]. Распространенность папилломавирусной инфекции в России // Эпидемиоло-гия и Вакцинопрофилактика. 2012. № 62 (1). C. 25–33.
9. Ротару Т.В., Ротару Л.И., Лапочкина Н.П. Генетическая предрасположенность при раке шейки матки // Акушерство, Гинекология и Репродукция. 2020. 14(2):218–228. https://doi.org/10.17749/2313-7347.139
10. Сейтбекова К.С., Шаназаров Н.А., Сарсебеков Е.К., Алдаберген Г.С., Ташпулатов Т.Б. Фотодинамическая терапия ВПЧ-ассоцированной цервикальной интераэпителиальной неоплазии // Материалы III международного Форума онкологии и радиологии, Москва, 21-25 сентября 2020г. С. 59-60.
11. Странадко Е.Ф., Рябов М.В. Новая лазерная технология в медицине - Фотодинамическая терапия. // Анналы хирургии. 2003. №2. С.16-20.
12. Шаназаров Н.А. Флуоресцентная диагностика и фотодинамическая терапия в лечении злокачественных новообразований // Ахмет Ясауи университетінің хабаршысы, 2016. №4(102), С. 549-555.
13. Шаназаров Н.А. Флуоресцентная диагностика и фотодинамическая терапия злокачественных новообразований (обзор литературы) // Вестник Медицинского центра Управления Делами президента Республики Казахстан. 2014. №2 (55). С. 62-67.
14. Шаназаров Н.А. Фотодинамическая терапия и флуоресцентная диагностика в онкологии (обзор литературы) // Сборник научных трудов «Современные вопросы клинической медицины». Национальный научный центр онкологии и трансплантологии. 2015. С. 153-158.
15. Шаназаров Н.А., Ахетов А.А., Сейдалин Н.К. Первый опыт применения фотодинамической терапии в Казахстане // Материалы VI Всероссийской конференции с международным участием «Фотодинамическая терапия и Фотодиагностика» Ростов на Дону 14-16 сентября 2017. Biomedical photonics. Специальный выпуск, 2017. С.37-38.
16. Abreu Velez A.M., Howard M.S. Tumor-suppressor genes, cell cycle regulatory checkpoints, and the skin // N Am J Med Sci. 2015. 7(5):176–88. DOI: 10.4103/1947-2714.157476.
17. Afanasiev M. et al. The Multi-Course Approach of Photodynamic Therapy to Treat Invasive Cervical Cancer IB2: A Case Report // Case Reports in Oncology. 2021. № 1 (14). C. 506–519.
18. Afanasiev M.S. et al. Photodynamic therapy for early-stage cervical cancer treatment // Photodiagnosis and Photodynamic Therapy. 2022. №37. C. 102-620.
19. Ara Unanyan, Pivazyan L., Davydova Ju., Murvatova K., Khrapkova A., Movsisyan R., Ishchenko A., Ishchenko A. A chlorin e6 derivative-mediated photodynamic therapy for patients with cervical and vaginal low-grade squamous intraepithelial lesions: a retrospective analysis// Translational Biophotonics. 2022. с
20. Balasubramaniam S.D., Balakrishnan V., Oon C.E., Kaur G. Key Molecular Events in Cervical Cancer Development // Medicina (Kaunas). 2019 Jul 17;55(7):384. doi: 10.3390/medicina55070384. PMID: 31319555; PMCID: PMC6681523.
21. Bruni L., Barrionuevo-Rosas L., Albero G., Aldea M., Serrano B., Valencia S., Brotons M., Mena M., Cosano R., Munoz J., Bosch F.X., de Sanjose S., Castellsague X. (ICO Information Centre on HPV and Cancer (HPV Information Centre)) / Human Papillomavirus and Related Diseases in Kazakhstan // Summary Report. 2015. С.12-23.
22. Cohen P.A. et al. Cervical cancer // Lancet, 2019, vol. 393, no. 10167, pp. 169–182. doi: org/10.1016/S0140–6736 (18)32470-X
23. Сohen P.A. Questioning the value of margin status in treated cervical precancer // Lancet Oncol. 2017. 18:1565–6. 10.1016/S1470-2045(17)30839-2.
24. Della Fera A.N., Warburton A., Coursey T.L., Khurana S., McBride A.A. Persistent Human Papillomavirus Infection // Viruses. 2021 Feb 20. 13(2):321. doi: 10.3390/v13020321. PMID: 33672465; PMCID: PMC7923415.
25. Domenico Di M., Giovane G., Kouidhi S. et al. HPV epigenetic mechanisms related to oropharyngeal and cervix cancers // Cancer Biol Ther. 2018. 19(10):850–7. DOI: 10.1080/15384047.2017.1310349.
26. Espinoza H., Ha K.T., Pham T.T., Espinoza J.L. Genetic Predisposition to Persistent Human Papillomavirus-Infection and Virus-Induced Cancers // Microorganisms. 2021 Oct 3. 9(10):2092. doi: 10.3390/microorganisms9102092. PMID: 34683414; PMCID: PMC8539927.
27. Gheit T. Mucosal and Cutaneous Human Papillomavirus Infections and Cancer Biology // Front Oncol. 2019 May 8;9:355. doi: 10.3389/fonc.2019.00355. PMID: 31134154; PMCID: PMC6517478.
28. Gu L., Cheng M., Hong Z., Di W., Qiu L. The effect of local photodynamic therapy with 5-aminolevulinic acid for the treatment of cervical low-grade squamous intraepithelial lesions with high-risk HPV infection: A retrospective study // Photodiagnosis Photodyn Ther. 2021 Mar;33:102172. doi: 10.1016/j.pdpdt.2020.102172. Epub 2021 Jan 2. PMID: 33401023.
29. Kristin A Keefe, Yona Tadir, Bruce Tromberg, Michael Berns, Kathryn Osann, Rasha Hashad, Bradley J Monk Photodynamic therapy of high-grade cervical intraepithelial neoplasia with 5-aminolevulinic acid // Lasers Surg. Med. 2002. 31:289–293.
30. Kuguyo O., Tsikai N., Thomford N.E. et al. Genetic susceptibility for cervical cancer in African populations: what are the host genetic drivers? OMICS. 2018. 22(7):468–83. DOI: 10.1089/omi.2018.0075.
31. Li D., Zhang F., Shi L. et al. Treatment of HPV infection-associated low grade cervical intraepithelial neoplasia with 5-aminolevulinic acid-mediated photodynamic therapy Photodiagn // Photodyn. Ther., 2020, 32 Article. 101974
32. Nam M., Seo S.S., Jung S., Jang S.Y., Lee J., Kwon M. et al. Comparable plasma lipid changes in patients with high-grade cervical intraepithelial neoplasia and patients with cervical cancer // J Proteome Res. 2021. 20:740–50. 10.1021/acs.jproteome.0c00640
33. Pak R., Sadykova T., Kaidarova D., Gultekin M., Kasimova G., Tanabayeva S., Ussebayeva N., Tazhiyeva A., Senbekov M., Fakhradiyev I. The Life Quality and Sexual Function of Women Underwent Radical Hysterectomy // Asian Pac J Cancer Prev. 2021 Feb 1. 22(2):581-589. doi: 10.31557/APJCP.2021.22.2.581. PMID: 33639677; PMCID: PMC8190359.
34. Peter Hillemanns, Francisco Garcia, Karl Ulrich Petry, Vladimír Dvorak, Oliver Sadovsky, Ole-Erik Iversen, Mark H Einstein A randomized study of hexaminolevulinate photodynamic therapy in patients with cervical intraepithelial neoplasia // American journal of obstetrics and gynecology, 2015 Apr. 212(4).
35. Peter Hillemanns, Karl-Ulrich Petry, Philipp Soergel, Pierre Collinet, Katty Ardaens, Julia Gallwas, Alexander Luyten, Christian Dannecker Efficacy and safety of hexaminolevulinate photodynamic therapy in patients with low-grade cervical intraepithelial neoplasia // Lasers Surg. Med. 46:456–461, 2014.
36. Philipp Soergel, Gunn Fallås Dahl, Mathias Onsrud, Peter Hillemanns Photodynamic therapy of cervical intraepithelial neoplasia 1–3 and human papilloma virus (HPV) infection with methylaminolevulinate and hexaminolevulinate // Lasers Surg. Med. 2012. 44: 468–474.
37. Song D., Li H., Li H., Dai J. Effect of human papillomavirus infection on the immune system and its role in the course of cervical cancer // Oncol Lett. 2015, 10(2):600–6. DOI: 10.3892/ol.2015.3295.
38. Sung H. et al. Global cancer statistics 2020: // GLOBOCAN Estimates of Incidence and Mortality Worldwide for 36 Cancers in 185 Countries // CA Cancer J Clin, 2021, vol. 71, no. 3, pp. 209–249. doi: 10.3322/caac.21660.
39. Sung H., Ferlay J., Siegel R.L., Laversanne M., Soerjomataram I., Jemal A., Bray F. 2021 Global Cancer Statistics 2020: GLOBOCAN Estimates of Incidence and Mortality Worldwide for 36 Cancers in 185 Countries // CA: a cancer journal for clinicians, 71(3), 209–249. https://doi.org/10.3322/caac.21660
40. Tang Y., Su Y., Xu Y., Zhang Y., Shen Y., Qin L., Zhang L., Cao L., Zhou Y., Zhang T., Zhang M. Therapeutic effects of topical photodynamic therapy with 5-aminolevulinic acid on cervical high-grade squamous intraepithelial lesions // Photodiagnosis Photodyn Ther. 2022 Apr 29.39:102884. doi: 10.1016/j.pdpdt.2022.102884. Epub ahead of print. PMID: 35500740.
41. Tao X.H., Guan Y., Shao D., Xue W., Ye F.S., Wang M., He M.H. Efficacy and safety of photodynamic therapy for cervical intraepithelial neoplasia: a systemic review // Photodiagnosis Photodyn Ther. 2014 Jun. 11(2):104-12
42. Wenjia Zhang, Aijia Zhang, Wende Sun, Ying Yue, Hong Li Efficacy and safety of photodynamic therapy for cervical intraepithelial neoplasia and human papilloma virus infection: A systematic review and meta-analysis of randomized clinical trials // Medicine (Baltimore). 2018 May. 97(21).
43. Zhou C., Tuong Z.K., Frazer I.H. Papillomavirus immune evasion strategies target the infected cell and the local immune system // Front Oncol. 2019. 9:682. DOI: 10.3389/fonc.2019.00682.
References:
1. Benberin V.V., Shanazarov N.A., Sarsebekov E.K., Seitbekova K.S., Aldabergen G.S. Fluorestsentnaya diagnostika, fotodinamicheskaya terapiya i vnutrivennoe lazernoe obluchenie krovi pri predrakovykh zabolevaniyakh sheiki matki, assotsirovannykh virusom papillomy cheloveka (obzor literatury) [Fluorescent diagnostics, photodynamic therapy and intravenous laser irradiation of blood for precancerous diseases of the cervix associated with the human papillomavirus (literature review)]. Vestnik meditsinskogo Tsentra Upravleniya delami Prezidenta respubliki Kazakhstan [Bulletin of the Medical Center for the Administration of the President of the Republic of Kazakhstan], 2020. №2 (79), pp.138-142. [in Russian]
2. Zaletaev D.V., Nemtsova M.V., Bochkov N.P. Metilirovanie DNK kak etiologicheskii faktor kantserogeneza [DNA methylation as an etiological factor of carcinogenesis]. Vestnik Rossiiskoi akademii meditsinskikh nauk [Bulletin of the Russian Academy of Medical Sciences.]. 2002. № 4. pp. 6–11. [in Russian]
3. Karaulov A.V., Afanas'ev M.S., Petrishchev N.N., Grishacheva T.G., Nesvizhskii Yu.V. i dr. Fotodinamicheskaya terapiya: immunomoduliruyushchii metod v onkoginekologii [Photodynamic therapy: an immunomodulatory method in oncogynecology.] 1-e izd., Moskva: OOO «Kontakt», 2020. 144 p. [in Russian]
4. Kiselev V.I. i dr. Etiologicheskaya rol' virusa papillomy cheloveka v razvitii raka sheiki matki: geneticheskie i patogeneticheskie mekhanizmy, vozmozhnosti terapii i profilaktiki [Etiological role of human papillomavirus in the development of cervical cancer: genetic and pathogenetic mechanisms, possibilities of therapy and prevention]. Ginekologiya [Gynecology]. 2004. № 4(6). pp.174–180. [in Russian]
5. Kiselev V.I., Apolikhina I.A., Muizhnek E.L. Patogeneticheskie podkhody k lecheniyu VPCh-assotsiirovannykh zabolevanii sheiki matki. [Pathogenetic approaches to the treatment of HPV-associated cervical diseases]. pod red. Prilepskoi V.N., Moskva: MEDpress-inform, 2008. pp. 87–94. [in Russian]
6. Lopukhov P.D. Nauchno-metodicheskoe obosnovanie napravlenii optimizatsii epidemiologicheskogo nadzora i profilaktiki papillomavirusnoi infektsii 2018. [Scientific and methodological substantiation of the directions of optimization of epidemiological surveillance and prevention of papillomavirus infection]. Moskva, 2004.[in Russian]
7. Nurgaziev K.Sh., Zhylkaidarova A.Zh., Kairbaev M.R, Bolatbekova R.O. Otsenka pokazatelei zabolevaemosti i smertnosti ot raka sheiki matki v Respublike Kazakhstan za 2004 – 2014 gody [Assessment of morbidity and mortality from cervical cancer in the Republic of Kazakhstan for 2004-2014.]. Onkologiya i radiologiya Kazakhstana [Oncology and radiology of Kazakhstan.] 2016, T.39, №1, pp.3-9. [in Russian]
8. Rogovskaya S.I. [i dr.]. Rasprostranennost' papillomavirusnoi infektsii v Rossii [There is no prevalence of papilloma virus and infection in Russia]. Epidemiologiya i Vaktsinoprofilaktika [Epidemiology and Vaccine Prevention]. 2012. № 62 (1). рр. 25–33. [in Russian]
9. Rotaru T.V., Rotaru L.I., Lapochkina N.P. Geneticheskaya predraspolozhennost' pri rake sheiki matki [Genetic predisposition' in cervical cancer]. Akusherstvo, Ginekologiya i Reproduktsiya [Obstetrics, Gynecology and Reproduction]. 2020. 14(2):218–228. https://doi.org/10.17749/2313-7347.139 [in Russian]
10. Seitbekova K.S., Shanazarov N.A., Sarsebekov E.K., Aldabergen G.S., Tashpulatov T.B. Fotodinamicheskaya terapiya VPCh-assotsirovannoi tservikal'noi interaepitelial'noi neoplazii [Photodynamic therapy of HPV-associated cervical intraepithelial neoplasia]. Materialy III mezhdunarodnogo Foruma onkologii i radiologii, Moskva, 21-25 sentyabrya [Proceedings of the III International Forum of Oncology and Radiology, Moscow, September 21-25]. 2020g. pp. 59-60. [in Russian]
11. Sidorenko Yu.S., Prikhod'ko E.V. Sovremennye standarty v lechenii raka sheiki matki [Modern standards in the treatment of cervical cancer]. 2005.- 26p. [in Russian]
12. Stranadko E.F., Ryabov M.V. Novaya lazernaya tekhnologiya v meditsine - Fotodinamicheskaya terapiya [New laser technologies in medicine - Photodynamic therapy]. Annaly khirurgii [Annals of Surgery]. 2003. №2. pp.16-20. [in Russian]
13. Shanazarov N.A. Fluorestsentnaya diagnostika i fotodinamicheskaya terapiya v lechenii zlokachestvennykh novoobrazovanii [Fluorescent diagnostics and photodynamic therapy in the treatment of malignant neoplasms.] Akhmet Yasaui universitetіnің khabarshysy [Akhmet Yassawi university bulletin], 2016. №4(102), pp. 549-555. [in Russian]
14. Shanazarov N.A. Fluorestsentnaya diagnostika i fotodinamicheskaya terapiya zlokachestvennykh novoobrazovanii (obzor literatury) [Fluorescent diagnostics and photodynamic therapy of malignant tumors (literature review)]. Vestnik Meditsinskogo tsentra Upravleniya Delami prezidenta Respubliki Kazakhstan [Bulletin of the Medical Center for the Administration of the President of the Republic of Kazakhstan]. 2014. №2 (55). pp. 62-67. [in Russian]
15. Shanazarov N.A. Fotodinamicheskaya terapiya i fluorestsentnaya diagnostika v onkologii (obzor literatury) [Photodynamic therapy and fluorescent diagnostics in oncology (literature review)]. Sbornik nauchnykh trudov «Sovremennye voprosy klinicheskoi meditsiny». Natsional'nyi nauchnyi tsentr onkologii i transplantologii [National Research Center for oncology and transplantology]. 2015. pp. 153-158. [in Russian]
16. Shanazarov N.A., Akhetov A.A., Seidalin N.K. Pervyi opyt primeneniya fotodinamicheskoi terapii v Kazakhstane [The first experience of using photodynamic therapy in Kazakhstan.]. Materialy VI Vserossiiskoi konferentsii s mezhdunarodnym uchastiem «Fotodinamicheskaya terapiya i Fotodiagnostika» Rostov na Donu 14-16 sentyabrya 2017. Biomedical photonics. Spetsial'nyi vypusk [Proceedings of the VI All-Russian conference with the international participation of Rostov-on-Don "photodynamic therapy and photodiagnostics" on September 14-16, 2017. Biomedical photonics. Special edition]., 2017. pp.37-38. [in Russian].
Көрген адамдардың саны: 196
Мақалалар санаты:
Әдебиеттерге шолу
Библиографиялық сілтемелер
Шаназаров Н.А., Кисикова С.Д., Албаев Р.К., Афанасьев М.С., Хамидуллина З.Г., Гришачева Т.Г., Хангелді А.Е. Жатыр мойнының HPV-мен байланысты ісікке дейінгі ауруы бар әйелдерде фотодинамикалық терапияны қолдану. Әдебиетке шолу // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2023. 4 (Т.25). Б. 231-240. DOI 10.34689/SH.2023.25.4.028Ұқсас жариялымдар:
ІШ АСУЫНЫҢ ЗАРАҚАТЫНДАҒЫ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ЕМДЕУ ЛАПАРОСКОПИЯСЫ. ӘДЕБИЕТТЕРДІ ШОЛУ.
БІРІНШІЛІК БИЛИАРЛЫ ХОЛАНГИТІ БАР НАУҚАСТАРДЫҢ ӨМІР САПАСЫ МЕН ОНЫ БАҒАЛАУДЫҢ ӘДІСТЕРІ
БАУЫРДЫҢ ДӘРІЛІК-ИНДУКЦИЯЛАНҒАН ЗАҚЫМДАНУЫ ЖӘНЕ ГЕНДЕРЛІК АЙЫРМАШЫЛЫҚТАР
КӨП АҒЗАЛЫ ДИСФУНКЦИЯСЫ БАР НАУҚАСТАРДАҒЫ ИНТРААБДОМИНАЛЬДЫ ГИПЕРТЕНЗИЯ МЕН АСҚАЗАН-ІШЕК ЖОЛДАРЫНЫҢ ЗАҚЫМДАНУ МАРКЕРЛЕРІНІҢ ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫ
ЖЕДЕЛ КОРОНАРЛЫҚ СИНДРОМ МЕН КӨМІРСУЛАР АЛМАСУЫНЫҢ БҰЗЫЛУЫНЫҢ БАЙЛАНЫСЫ