ТҮБІР ӨЗЕКТЕРІНІҢ МОРФОЛОГИЯЛЫҚ ЖҮЙЕСІ ЖӘНЕ СОЗЫЛМАЛЫ ТҮБІРҰШЫ ПЕРИОДОНТ ҚАБЫНУЫН ИРРИГАЦИЯЛАУ ҮШІН ҚОЛДАНЫЛАТЫН ПРЕПАРАТТАР
Кіріспе. Кіріспе. Созылмалы апикальды периодонтит (САП) пульпиттің асқынуы нәтижесінде дамиды және периодонт тіндеріне әсер етеді. Сондай-ақ, тіс жұлудың себебі бола отырып, ауыз қуысының аурулары арасында үшінші орын алады. САП пайда болуының негізгі себептерінің бірі-бұл эндоддонтиялық ем кезинде маманнның түбір каналдарының анатомиялық морфологиясыны жане дәрі дәрмекпен емдеу ерекшеліктерін білмеу.
Мақсаты тіс түбір каналының морфологиясын популяцияға байланысты зерттеу және созылмалы апикальды периодонтитті тістерді эндонтиялық дәрілік емдеу кезінде майланған қабат, микробтық биофильмге әсері бойынша ағымдағы әдебиеттерді талдау.
Іздеу стратегиясы. Әдебиеттерді іздеу PubMed, GoogleScholar, e-libruary, Cochrane libruary дерекқорларын пайдалану арқылы жүзеге асырылды. Іздеу "түбір морфологиясы", "созылмалы апикальды периодонтит", "түбір өзегін ирригация жасау", "қосымша арналар", "микробтық биофильм"кілт сөздері бойынша жүргізілді.
Нәтижелер мен қорытындылар. Тістің тиесілілігіне және мүмкін этникалық нәсілге байланысты қосымша арналардың саны мен мүмкін болатын вариацияларын зерттеу САП пациенттерін емдеуді жетілдіруге және дұрыс жоспарлауға көмектеседі. Ирриганттардыңтардың микробты биофильмге және майланған қабатқа әсері туралы көптеген зерттеулерді ex vivo, in vitro жүргізеді және аралық нәтижелер бағаланады. Осы саладағы зерттеулердің басымдықтарын қайта қарау және ирриганттардың енуін, олардың биофильмге, дентин түтікшелеріне әсерін және ұзақ мерзімді емдеу нәтижелерін тереңірек зерттеу қажет.
Индира М. Тулегенова1, https://orcid.org/0000-0002-4342-2372
Майра Т. Копбаева1 https://orcid.org/0000-0002-7439-5573
Кубейсин Д. Алтынбеков1, https://orcid.org/0000-0002-4549-5268
Жасур А. Ризаев2, https://orcid.org/0000-0001-5468-9403
Бахыт А. Омарова1, https://orcid.org/0000-0002-1545-7797
1 «С.Д. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті» КеАҚ,
Алматы қ., Қазақстан Республикасы.
2 Самарқанд Мемлекеттік Медицина Университеті, Самарқанд қ., Өзбекстан.
1. Бекжанова О.Е., Абдулхакова Н.Р., Астанакулова М.М. Особенности медикаментозной обработки корневых каналов // Актуальные проблемы стоматологии детского возраста и ортодонтии, 2022. С. 13-15.
2. Гажва С.И., Заплутанова Д.А., Еремеев А.Ф. Проблема коморбидных заболеваний в стоматологии / // Современные проблемы науки и образования. 2015. № 6. С. 91.
3. Иорданишвили А., Салманов И. Диагностика осложнений кариеса зубов: ремарки к выполнению стандарта оказания специализированной медицинской помощи // Эндодонтия Today. 2015. 13(3):28-30.
4. Бекжанова О., Копбаева М., Абдулхакова Н. Особенности медикаментозной обработки системы корневых каналов у пациентов с гранулематозной формой ХАП // Актуальные проблемы стоматологии и челюстно-лицевой хирургии 2022. 4, 1(01), 89–90. https://inlibrary.uz/index.php/problems-dentistry/article/view/
5. Мельниченко Ю.М., Кабак С.Л., Саврасова Н.А., Мехтиев С.А. Морфология корней и корневых каналов первых и вторых постоянных нижних моляров // Известия Национальной академии наук Беларуси. 2014. № 2. С. 28-32.
6. Соломонов М.Е. Биопленка как эндодонтическая инфекция // Клиническая эндодонтия. 2008. № 3-4. С. 31-34.
7. Abella F., Teixidó L.M., Patel S., Sosa F., Duran-Sindreu F., Roig M. Cone-beam Computed Tomography Analysis of the Root Canal Morphology of Maxillary First and Second Premolars in a Spanish Population // J Endod. 2015 Aug. 41(8):1241-7. doi: 10.1016/j.joen.2015.03.026. Epub 2015 May 5. PMID: 25956606.
8. Alfawaz H., Alqedairi A., Alkhayyal A.K., Almobarak A.A., Alhusain M.F., Martins J.N.R. Prevalence of C-shaped canal system in mandibular first and second molars in a Saudi population assessed via cone beam computed tomography: a retrospective study // Clin Oral Investig. 2019 Jan. 23(1):107-112. doi: 10.1007/s00784-018-2415-0. Epub 2018 Mar 13. PMID: 29536188.
9. Alhujhuj R.R., Jouhar R., Ahmed M.A., Almujhim A.A., Albutayh M.T., Adanir N. Evaluation of Root Canal Configuration of Maxillary and Mandibular First Molar by CBCT: A Retrospective Cross-Sectional Study // Diagnostics (Basel). 2022 Aug 31. 12(9):2121. doi: 10.3390/diagnostics12092121. PMID: 36140523; PMCID: PMC9497805.
10. Al Omari T., AlKhader M., Ateş A.A., Wahjuningrum D.A., Dkmak A., Khaled W., Alzenate H. A CBCT based cross sectional study on the prevalence and anatomical feature of C shaped molar among Jordanian. Sci Rep. 2022 Oct 13. 12(1):17137. doi: 10.1038/s41598-022-20921-1. PMID: 36229628. PMCID: PMC9561530
11. Alfawaz H., Alqedairi A., Alkhayyal A.K., Almobarak A.A., Alhusain M.F., Martins J.N.R. Prevalence of C-shaped canal system in mandibular first and second molars in a Saudi population assessed via cone beam computed tomography: a retrospective study // Clin Oral Investig. 2019 Jan. 23(1):107-112. doi: 10.1007/s00784-018-2415-0. Epub 2018 Mar 13. PMID: 29536188.
12. Ahmed H.M.A., Versiani M.A., De-Deus G., Dummer P.M.H. A new system for classifying root and root canal morphology // Int Endod J. 2017 Aug. 50(8):761-770. doi: 10.1111/iej.12685. Epub 2016 Oct 17. Erratum in: Int Endod J. 2018 Oct. 51(10):1184. PMID: 27578418.
13. Ahmed H.M.A., Ibrahim N., Mohamad N.S., Nambiar P., Muhammad R.F., Yusoff M., Dummer P.M.H. Application of a new system for classifying root and canal anatomy in studies involving micro-computed tomography and cone beam computed tomography: Explanation and elaboration // Int Endod J. 2021 Jul. 54(7):1056-1082. doi: 10.1111/iej.13486. Epub 2021 Apr 18. PMID: 33527452.
14. Ballal N.V., Kandian S., Mala K., Bhat K.S., Acharya S. Comparison of the efficacy of maleic acid and ethylenediaminetetraacetic acid in smear layer removal from instrumented human root canal: a scanning electron microscopic study // J Endod. 2009 Nov. 35(11):1573-6. doi: 10.1016/j.joen.2009.07.021. Epub 2009 Sep 20. PMID: 19840650.
15. Berutti E., Marina R. A scanning electronic microscopic evaluation of the debridement capability of sodium hypochlorite solutions at different temperatures // J Endod. 1996. 22(9):467.
16. Boutsioukis С. Internal root anatomy and root canal irrigation. In Versiani M.A., Basrani B., Sousa Neto MD, editors. The root canal anatomy in permanent dentitotn, ed Switserland. – 2018. Springer International Publishing, pp 303-322.
17. Blomlöf J., Jansson L., Blomlöf L., Lindskog S. Root surface etching at neutral pH promotes periodontal healing // J Clin Periodontol. 1996. Jan. 3(1):50-5. doi: 10.1111/j.1600-051x.1996.tb00504.x. PMID: 8636457.
18. Bürklein S., Heck R., Schäfer E. Evaluation of the Root Canal Anatomy of Maxillary and Mandibular Premolars in a Selected German Population Using Cone-beam Computed Tomographic Data // J Endod. 2017 Sep. 43(9):1448-1452. doi: 10.1016/j.joen.2017.03.044. Epub 2017 Jul 22. PMID: 28743430.
19. Chae Y., Yang M., Kim J. Release of TGF-β1 into root canals with various final irrigants in regenerative endodontics: an in vitro analysis // Int Endod J. 2018 Dec. 51(12):1389-1397. doi: 10.1111/iej.12951. Epub 2018 Jun 9. PMID: 29774548.
20. Calt S., Serper A. Time-dependent effects of EDTA on dentin structures // J Endod. 2002 Jan. 28(1):17-9. doi: 10.1097/00004770-200201000-00004. PMID: 11806642.
21. Chubb D.W.R. A review of the prognostic value of irrigation on root canal treatment success // Aust Endod J. 2019 Apr. 45(1):5-11. doi: 10.1111/aej.12348. PMID: 30980478.
22. Ee J., Fayad M.I., Johnson B.R. Comparison of endodontic diagnosis and treatment planning using cone-beam volumetric tomography versus periapical radiography // J Endod. 2008. 40:910-916.
23. Fernandes M., de Ataide I., Wagle R. C-shaped root canal configuration: A review of literature // J Conserv Dent. 2014 Jul. 17(4):312-9. doi: 10.4103/0972-0707.136437. PMID: 25125841; PMCID: PMC4127687.
24. Gómez-Delgado M., Camps-Font O., Luz L., Sanz D., Mercade M. Update on citric acid use in endodontic treatment: a systematic review // Odontology. 2023 Jan. 111(1):1-19. doi: 10.1007/s10266-022-00744-2. Epub 2022 Oct 11. PMID: 36220913.
25. Gomes B.P., Herrera D.R. Etiologic role of root canal infection in apical periodontitis and its relationship with clinical symptomatology // Braz Oral Res. 2018 Oct 18. 32 (suppl 1):e69. doi: 10.1590/1807-3107bor-2018.vol32.0069. PMID: 30365610.
26. Gomes B.P., Vianna M.E., Zaia A.A., Almeida J.F., Souza-Filho F.J., Ferraz C.C. Chlorhexidine in endodontics // Braz Dent J. 2013. 24(2):89-102. doi: 10.1590/0103-6440201302188. PMID: 23780357.
27. Ghobashy A.M., Nagy M.M., Bayoumi A.A. Evaluation of Root and Canal Morphology of Maxillary Permanent Molars in an Egyptian Population by Cone-beam Computed Tomography // J Endod. 2017 Jul. 43(7):1089-1092. doi: 10.1016/j.joen.2017.02.014. Epub 2017 May 2. PMID: 28476465.
28. Haupt F., Meinel M., Gunawardana A., Hülsmann M. Effectiveness of different activated irrigation techniques on debris and smear layer removal from curved root canals: a SEM evaluation // Aust Endod J. 2020 Apr. 46(1):40-46. doi: 10.1111/aej.12342. Epub 2019 Mar 25. PMID: 30907051.
29. Jin G.C., Lee S.J., Roh B.D. Anatomical study of c shaped canals in mandibular second molars by analysis of computed tomocraphy // J Endod. 2006. 32(1):10-13.
30. Kim Y., Lee S.J., Woo J. Morphology of maxillary first and second molars analyzed by cone-beam computed tomography in a korean population: variations in the number of roots and canals and the incidence of fusion // J Endod. 2012 Aug. 38(8):1063-8. doi: 10.1016/j.joen.2012.04.025. Epub 2012 Jun 20. PMID: 22794206.
31. Kuruvilla A., Jaganath B.M., Krishnegowda S.C., Ramachandra P.K., Johns D.A., Abraham A. A comparative evaluation of smear layer removal by using edta, etidronic acid, and maleic acid as root canal irrigants: An in vitro scanning electron microscopic study // J Conserv Dent. 2015 May-Jun. 18(3):247-51. doi: 10.4103/0972-0707.157266. PMID: 26069414, PMCID: PMC4450534.
32. Karobari M.I., Iqbal A., Syed J., Batul R., Adil A.H., Khawaji S.A., Howait M., Khattak O., Noorani T.Y. Evaluation of root and canal morphology of mandibular premolar amongst Saudi subpopulation using the new system of classification: a CBCT study // BMC Oral Health. 2023 May 15. 23(1):291. doi: 10.1186/s12903-023-03002-1. PMID: 37189077, PMCID: PMC10184334.
33. Mantovani V.O., Gabriel A.E.S., Silva R.G., Savioli R.N., Sousa-Neto M.D., Cruz-Filho A.M. Analysis of the mandibular molars root canals morphology. Study by computed tomography // Braz Dent J. 2022 Sep-Oct. 33(5):1-8. doi: 10.1590/0103-6440202205105. PMID: 36287490, PMCID: PMC9645170.
34. Mai S., Kim Y.K., Arola D.D. et al. Differential aggressiveness of ethylelenediamine tetraacetic acid in causing canal wall erision in the presence of sodium hypochloride // J Dent. 2010. 38(3):201.
35. Malkhassian G., Manzur A.J., Legner M., Fillery E.D., Manek S., Basrani B.R., Friedman S. Antibacterial efficacy of MTAD final rinse and two percent chlorhexidine gel medication in teeth with apical periodontitis: a randomized double-blinded clinical trial // J Endod. 2009 Nov. 35(11):1483-90. doi: 10.1016/j.joen.2009.08.003. Epub 2009 Sep 18. PMID: 19840635.
36. Magnucki G., Mietling S.V.K. Four-Rooted Maxillary First Molars: A Systematic Review and Meta-Analysis // Int J Dent. 2021 Jan 20. 2021:8845442. doi: 10.1155/2021/8845442. PMID: 33542735, PMCID: PMC7843171.
37. Mohammadi Z., Shalavi S., Yaripour S., Kinoshita J.I., Manabe A., Kobayashi M., Giardino L., Palazzi F., Sharifi F., Jafarzadeh H. Smear Layer Removing Ability of Root Canal Irrigation Solutions: A Review // J Contemp Dent Pract. 2019 Mar 1. 20(3):395-402. PMID: 31204334.
38. Morago A., Ordinola-Zapata R., Ferrer-Luque C.M., Baca P., Ruiz-Linares M., Arias-Moliz M.T. Influence of Smear Layer on the Antimicrobial Activity of a Sodium Hypochlorite / Etidronic Acid Irrigating Solution in Infected Dentin // J Endod. 2016 Nov. 42(11):1647-1650. doi: 10.1016/j.joen.2016.07.023. Epub 2016 Sep 8. PMID: 27616541.
39. Natanasabapathy V., Arul B., Srinivasan V., Santosh S.S., Vasudevan A., Arockiam S., Namasivayam A., Deivanayagam K., Srinivasan M.R. Removal of accumulated hard tissue debris from mesial root of mandibular molars evaluated using micro-CT - a systematic review and network meta-analysis // Evid Based Dent. 2021 Nov 17. doi: 10.1038/s41432-021-0207-x. Epub ahead of print. Erratum in: Evid Based Dent. 2022 Mar. 23(1):5. PMID: 34795397.
40. Nikkerdar N., Asnaashari M., Karimi A., Araghi S., Seifitabar S., Golshah A. Root and Canal Morphology of Maxillary Teeth in an Iranian Subpopulation Residing in Western Iran Using Cone-Beam Computed Tomography // Iran Endod J. 2020 Winter. 15(1):31-37. doi: 10.22037/iej.v15i1.25386. PMID: 36704317, PMCID: PMC9723211.
41. Oncag O., Hosgor M., Hilmioglu S. et al. Comparison of antibacterial and toxic effects of various root canal irrigants // Int Endod J. 2003. 36(6):423.
42. Olczak K., Pawlicka H. The morphology of maxillary first and second molars analyzed by cone-beam computed tomography in a polish population // BMC Med Imaging. 2017. Dec 29.17(1):68. doi: 10.1186/s12880-017-0243-3. PMID: 29284426, PMCID: PMC5747175.
43. Ordinola-Zapata R., Bramante C.M., Garcia R.B., de Andrade F.B., Bernardineli N., de Moraes I.G., Duarte M.A. The antimicrobial effect of new and conventional endodontic irrigants on intra-orally infected dentin // Acta Odontol Scand. 2013 May-Jul. 71(3-4):424-31. doi: 10.3109/00016357.2012.690531. Epub 2012 May 21. PMID: 22607322.
44. Ok E., Altunsoy M., Nur B.G., Aglarci O.S., Çolak M., Güngör E. A cone-beam computed tomography study of root canal morphology of maxillary and mandibular premolars in a Turkish population // Acta Odontol Scand. 2014 Nov. 72(8):701-6. doi: 10.3109/00016357.2014.898091. Epub 2014 May 15. PMID: 24832561.
45. Pérez-Heredia M., Ferrer-Luque C.M., Bravo M., Castelo-Baz P., Ruíz-Piñón M., Baca P. Cone-beam Computed Tomographic Study of Root Anatomy and Canal Configuration of Molars in a Spanish Population // J Endod. 2017 Sep. 43(9):1511-1516. doi: 10.1016/j.joen.2017.03.026. Epub 2017 Jul 20. PMID: 28735786.
46. Rosenfeld E.F., James G.A., Burch B.S. Vital pulptissue response to sodium hypochlorite // J Endod. 1978. 4(5):140.
47. Rossi-Fedele G., Doğramaci E.J., Guastalli A.R., Steier L., de Figueiredo J.A. Antagonistic interactions between sodium hypochlorite, chlorhexidine, EDTA, and citric acid. J Endod. 2012 Apr;38(4):426-31. doi: 10.1016/j.joen.2012.01.006. Epub 2012 Feb 1. PMID: 22414823.
48. Ratanajirasut R., Panichuttra A., Panmekiate S. A Cone-beam Computed Tomographic Study of Root and Canal Morphology of Maxillary First and Second Permanent Molars in a Thai Population // J Endod. 2018 Jan. 44(1):56-61. doi: 10.1016/j.joen.2017.08.020. Epub 2017 Oct 20. PMID: 29061352.
49. Sakko M., Tjäderhane L., Rautemaa-Richardson R. Microbiology of Root Canal Infections // Prim Dent J. 2016 May 1. 5(2):84-89. doi: 10.1308/205016816819304231. PMID: 28826437.
50. Saber S.E., Ahmed M., Obeid M., Ahmed H. Root and canal morphology of maxillary premolar teeth in an Egyptian subpopulation using two classification systems: a cone beam computed tomography study // Int Endod J. 2019 Mar. 52(3):267-278. doi: 10.1111/iej.13016. Epub 2018 Nov 8. PMID: 30225932.
51. Silva E.J., Nejaim Y., Silva A.I., Haiter-Neto F., Zaia A.A., Cohenca N. Evaluation of root canal configuration of maxillary molars in a Brazilian population using cone-beam computed tomographic imaging: an in vivo study // J Endod. 2014 Feb. 40(2):173-6. doi: 10.1016/j.joen.2013.10.002. Epub 2013 Nov 9. PMID: 24461399.
52. Smadi L., Khraisat A. Root canal morphology of the mesiobuccal root in maxillary first molars of a Jordanian population // Gen dent. 2006. 54(6):413-416.
53. Stojicic S., Shen Y., Qian W., Johnson B., Haapasalo M. Antibacterial and smear layer removal ability of a novel irrigant, QMiX // Int Endod J. 2012 Apr.45(4):363-71. doi: 10.1111/j.1365-2591.2011.01985.x. Epub 2011 Nov 16. PMID: 23134158.
54. Shabahang S., Pouresmail M., Torabinejad M. In vitro antimicrobial efficacy of MTAD and sodium hypochlorite // J Endod. 2003 Jul. 29(7):450-2. doi: 10.1097/00004770-200307000-00006. PMID: 12877261.
55. Shabahang S., Torabinejad M. Effect of MTAD on Enterococcus faecalis-contaminated root canals of extracted human teeth // J Endod. 2003 Sep. 29(9):576-9. doi: 10.1097/00004770-200309000-00008. PMID: 14503830.
56. Shi L., Wan J., Yang Y., Yao Y., Yang R., Xie W. Evolution of the combined effect of different irrigation solutions and activation techniques on the removal of smear layer and dentin microhardness in oval-shaped root canal: An in-vitro study // Biomol Biomed. 2023 Feb 1. 23(1):126-136. doi: 10.17305/bjbms.2022.7440. PMID: 35880401, PMCID: PMC9901903.
57. Singla M.G., Garg A., Gupta S. MTAD in endodontics: an update review // Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod. 2011 Sep. 112(3):e70-6. doi: 10.1016/j.tripleo.2011.02.015. Epub 2011 May 5. PMID: 21546282.
58. Svec T.A., Harrison J.W. Chemomecanical removal of pulpal and dentinal debris with sodium hypochlorite and hydrogen peroxide vs normal saline solution // J Endod. 1977. 3(2):49.
59. Torabinejad M., Handysides R., Khademi A.A., Bakland L.K. Clinical implications of the smayer layer in endodontics: a rewiev // Oral Surg Oral Med pathol Oral Radiol endodontics. 2002. 94(6):658.
60. Versiani M.A, Martins J.N., Basrani B. 3 Dvisual glossaru of terminologyin root and root canal anatomy ed 1 Switzerland. - 2018. Springer International Publishing – pp. 391-422.
61. Vertucci F.J. Root canal morphology and its relationshipto endodontic procedurs // Endod Topic. 2005. 10(1):3.
62. Versiani M.A., Ordinola-Zapata R., Keleş A., Alcin H., Bramante C.M., Pécora J.D., Sousa-Neto M.D. Middle mesial canals in mandibular first molars: A micro-CT study in different populations // Arch Oral Biol. 2016 Jan. 61:130-7. doi: 10.1016/j.archoralbio.2015.10.020. Epub 2015 Nov 4. PMID: 26556548.
63. Wang Z., Maezono H., Shen Y., Haapasalo M. Evaluation of Root Canal Dentin Erosion after Different Irrigation Methods Using Energy-dispersive X-ray Spectroscopy // J Endod. 2016 Dec. 42(12):1834-1839. doi: 10.1016/j.joen.2016.07.024. Epub 2016 Oct 18. PMID: 27769680.
64. Wang Z., Shen Y., Haapasalo M. Effectiveness of endodontic disinfecting solutions against young and old Enterococcus faecalis biofilms in dentin canals // J Endod. 2012 Oct. 38(10):1376-9. doi: 10.1016/j.joen.2012.06.035. Epub 2012 Aug 11. PMID: 22980181.
65. Yang L., Chen X., Tian C., Han T., Wang Y. Use of cone-beam computed tomography to evaluate root canal morphology and locate root canal orifices of maxillary second premolars in a Chinese subpopulation // J Endod. 2014 May. 40(5):630-4. doi: 10.1016/j.joen.2014.01.007. Epub 2014 Mar 14. PMID: 24767555.
66. Zhang R., Wang H., Tian Y.Y., Yu X., Hu T., Dummer P.M. Use of cone-beam computed tomography to evaluate root and canal morphology of mandibular molars in Chinese individuals // Int Endod J. 2011 Nov. 44(11):990-9. doi: 10.1111/j.1365-2591.2011.01904.x. Epub 2011 Jun 10. PMID: 21658074.
67. Zehnder M., Schmidlin P., Sener B., Waltimo T. Chelation in root canal therapy reconsidered // J Endod. 2005 Nov. 31(11):817-20. doi: 10.1097/01.don.0000158233.59316.fe. PMID: 16249726.
68. Zand V., Lotfi M., Rahimi S., Mokhtari H., Kazemi A., Sakhamanesh V. A comparative scanning electron microscopic investigation of the smear layer after the use of sodium hypochlorite gel and solution forms as root canal irrigants // J Endod. 2010 Jul. 36(7):1234-7. doi: 10.1016/j.joen.2010.02.033. Epub 2010 Apr 10. PMID: 20630306.
References: [1-6]
1. Bekzhanova O.E., Abdulhakova N.R., Astanakulova M.M. Osobennosti medikamentoznoi obrabotki kornevykh kanalov [Features of medicinal treatment of root canals.] Aktual'nye problemy stomatologii detskogo vozrasta i ortodontii [Current problems in pediatric dentistry and orthodontics]. 2022. рр. 13-15. [in Russian]
2. Gazhva S.I., Zaplutanova D.A., Eremeev A.F. Problema komorbidnykh zabolevanii v stomatologii [The problem of comorbid diseases in dentistry] Sovremennye problemy nauki i obrazovaniya [Modern problems of science and education]. 2015. № 6. pp. 91. [in Russian]
3. Iordanishvili A., Salmanov I. Diagnostika oslozhnenii kariesa zubov: remarki k vypolneniyu standarta okazaniya spetsializirovannoi meditsinskoi pomoshhi [Diagnosis of complications of dental caries: remarks on the implementation of the standard of specialized medical care]. Endodontiya segodnya [Endodontiya Today]. 2015. 13(3):28-30. [in Russian]
4. Bekzhanova, O., Kopbaeva, M., & Abdulhakova, N. (2022). Osobennosti medikamentoznoj obrabotki sistemy kornevyh kanalov u pacientov s granulematoznoj formoj HAP. [Features of medical treatment of the root canal system in patients with granulomatous form of CAP]. Aktual'nye problemy stomatologii i chelyustno-licevoj hirurgii [Current problems in dentistry and maxillofacial surgery] 4, 1(01), 89–90. izvlecheno ot https://inlibrary.uz/index.php/problems-dentistry/article/view/14825.
5. Mel'nichenko Ju.M., Kabak S.L., Savrasova N.A., MehtievS.A. Morfologiya kornei i kornevykh kanalov pervykh i vtorykh postoyannykh nizhnikh molyarov [Morphology of roots and root canals of first and second permanent lower molars]. Izvestiya Natsional'noi akademii nauk Belarusi [News of the National Academy of Sciences of Belarus.]. 2014. №2. pp. 28-32. [in Russian]
6. Solomonov M.E. Bioplenka kak endodonticheskaya infektsiya [Biofilm as an endodontic infection]. Klinicheskaya endodontiya. [Clinical endodontics]. 2008. №3-4. pp. 31-34. [in Russian].
Көрген адамдардың саны: 58
Мақалалар санаты:
Әдебиеттерге шолу
Библиографиялық сілтемелер
Тулегенова И.М., Копбаева М.Т., Алтынбеков К.Д., Ризаев Ж.А., Омарова Б.А. Түбір өзектерының морфологиялық жүйесі және созылмалы түбірұшы периодонт қабынуын ирригациялау үшін қолданылатын // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2023. 6 (Т.25). Б. 235-245. DOI 10.34689/SH.2023.25.6.026Ұқсас жариялымдар:
ІШ АСУЫНЫҢ ЗАРАҚАТЫНДАҒЫ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ЕМДЕУ ЛАПАРОСКОПИЯСЫ. ӘДЕБИЕТТЕРДІ ШОЛУ.
БІРІНШІЛІК БИЛИАРЛЫ ХОЛАНГИТІ БАР НАУҚАСТАРДЫҢ ӨМІР САПАСЫ МЕН ОНЫ БАҒАЛАУДЫҢ ӘДІСТЕРІ
БАУЫРДЫҢ ДӘРІЛІК-ИНДУКЦИЯЛАНҒАН ЗАҚЫМДАНУЫ ЖӘНЕ ГЕНДЕРЛІК АЙЫРМАШЫЛЫҚТАР
КӨП АҒЗАЛЫ ДИСФУНКЦИЯСЫ БАР НАУҚАСТАРДАҒЫ ИНТРААБДОМИНАЛЬДЫ ГИПЕРТЕНЗИЯ МЕН АСҚАЗАН-ІШЕК ЖОЛДАРЫНЫҢ ЗАҚЫМДАНУ МАРКЕРЛЕРІНІҢ ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫ
ЖЕДЕЛ КОРОНАРЛЫҚ СИНДРОМ МЕН КӨМІРСУЛАР АЛМАСУЫНЫҢ БҰЗЫЛУЫНЫҢ БАЙЛАНЫСЫ