АЛКОГОЛЬСІЗ МАЙЛЫ БАУЫР АУРУЫ БАР НАУҚАСТАРДА COVID-19 ИНФЕКЦИЯСЫНЫҢ АУЫРЛЫҚ ДӘРЕЖЕСІНІҢ КЛИНИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ЗЕРТХАНАЛЫҚ БОЛЖАУШЫЛАРЫ
Кіріспе. COVID-19 инфекциясының клиникалық ағымы коп жагдайларда жеңіл, кейде асимптоматикалық көріністерден, кей жагдайларда міндетті ауруханаға жатқызуды және жедел медициналық көмекті қажет ететін ауыр көріністерге дейін, өкпенің жасанды вентиляциясын (АЖЖ) қажет ететінге дейін өзгерді. Жағымсыз нәтижелердің жоғарылауы тәуекел факторларына егде жастағы және ілеспелі жағдайлар, соның ішінде алкогольсіз майлы бауыр ауруы (NAFLD)кіреді. Көптеген зерттеулер пандемия кезінде алкогольсіз майлы бауыр ауруы (NAFLD) бар науқастарда COVID-19 ауырлығына бағытталған, дегенмен, зерттеулерде (NAFLD) бар госпитализацияланған науқастардағы COVID-19 инфекциясының клиникалық ерекшеліктерін толық көрсетилмеген.
Зерттеу мақсаты: NAFLD бар ауруханаға жатқызылған пациенттердегі зертханалық көрсеткіштер мен COVID-19 инфекциясының ауырлығы арасындағы байланысты бағалау.
Материалдар мен зерттеу әдістері: Зерттеу дизайны: 185 пациенттердин 2021 жылдың мамыр мен тамыз айларында Мәскеудегі жұқпалы аурулар ауруханаларында емделген ауру тарихтарынын ретроспективті және перспективалық талдау. Қосылу критерийлері 18 жастан асқан, Ковид-19 ауруханасына жатқызылған NAFLD бар және онсыз науқастар болды. Шығарудың критерийлері 18 жасқа дейінгі жас, алкогольдік және вирустық бауыр зақымдануы болды. Статистикалық мәліметтерді өңдеу SPSS бағдарламасы мен Excel бағдарламасының көмегімен жүзеге асырылды.
Зерттеу нәтижелері: Біздің зерттеуімізде COVID-19 инфекциясы және NAFLD бар ауруханаға жатқызылған пациенттер тобы жастары үлкенірек болды, олардың орташа жасы 52,0 (42; 64,0) болды. Аланинаминотрансфераза (АЛТ), аспартатаминотрансфераза (АСТ), СРП, глутамиламинотрансфераза (ГГТП) зертханалық көрсеткіштерінің динамикасы екі топтағы емделушілерде госпитализацияның 1, 7 және 21-ші күндерінде статистикалық маңызды айырмашылықтарды көрсетті. NAFLD бар науқастар тобында биохимиялық қан көрсеткіштерінің статистикалық маңызды жоғарылауы байқалды және олардың арақатынасы механикалық желдету қажеттілігімен пропорционалды корреляцияланды. NAFLD бар науқастар тобында биохимиялық қан көрсеткіштерінің статистикалық маңызды жоғарылауы байқалды және олардың арақатынасы механикалық желдету қажеттілігімен пропорционалды корреляцияланды.
Қорытынды: COVID-19 инфекциясымен ауруханаға жатқызылған NAFLD бар науқастардағы цитолитикалық синдром ауыр ағымның, ұзақ ауруханаға жатқызудың және қосымша медициналық араласулар мен қосымша шығындардың қажеттілігінің болжамы болып табылады.
Сауле А. Алиева1,2, https://orcid.org/0000-0001-5098-9206
Игорь Г. Никитин1, https://orcid.org/0000-0003-1699-0881
Ирина В. Васильева1, https://orcid.org/0000-0001-6986-901X
Евгений И. Дедов1, https://orcid.org/0000-0002-9118-3708
Ольга А. Эттингер1, https://orcid.org/0000-0002-1237-3731
Улжан С. Джамединова2, https://orcid.org/0000-0003-1671-289X
Асель Ж. Байбусинова2, http://orcid.org/0000-0003-3447-6245
Асем Д. Галымова2, https://orcid.org/0000-0001-9570-0971
1 акад. Г.И. Сторожакова атындагы № 2 госпитальдық терапия кафедрасы., Медицина факультеті, Федералдық мемлекеттік автономды жоғары оқу орны «Ресей ұлттық зерттеу медицина университеті. Н.И. Пирогов», Ресей Денсаулық сақтау министрлігі, Мәскеу қ., Ресей Федерациясы;
2 «Семей медицина университеті» КеАҚ, Семей қ., Қазақстан Республикасы,
1. Adolph T.E., Grander C., Grabherr F., Tilg H. Adipokines and Non-Alcoholic Fatty Liver Disease: Multiple Interactions. Int J Mol Sci. 2017 Jul 29;18(8):1649. doi: 10.3390/ijms18081649. PMID: 28758929; PMCID: PMC5578039
2. Bessone F., Razori M.V., Roma M.G. Molecular pathways of nonalcoholic fatty liver disease development and progression. Cell Mol Life Sci. 2019 Jan;76(1):99-128. doi: 10.1007/s00018-018-2947-0. Epub 2018 Oct 20. PMID: 30343320
3. Cai Q., Huang D., Yu H., Zhu Z., Xia Z., Su Y., Li Z., Zhou G., Gou J., Qu J., Sun Y. et al. COVID-19: Abnormal liver function tests. J Hepatol. 2020 Sep;73(3):566-574. doi: 10.1016/j.jhep.2020.04.006. Epub 2020 Apr 13. PMID: 32298767; PMCID: PMC7194951
4. Cai Q., Huang D., Ou P., Yu H., Zhu Zh., Xia Zh., Su Y., Ma Zh., Zhang Y., Li Zh., et al. COVID-19 in a designated infectious diseases hospital outside Hubei Province, China. Allergy, 2020;75(7):1742-1752. DOI:10.1111/all.14309
5. Chen H., Chen Q. COVID-19 Pandemic: Insights into Interactions between SARS-CoV-2 Infection and MAFLD. Int J Biol Sci. 2022 Jul 11;18(12):4756-4767. doi: 10.7150/ijbs.72461. PMID: 35874945; PMCID: PMC9305262.
6. Chen Z., Yu R., Xiong Y., Du F., Zhu S. A vicious circle between insulin resistance and inflammation in nonalcoholic fatty liver disease. Lipids Health Dis. 2017 Oct 16;16(1):203. doi: 10.1186/s12944-017-0572-9. Erratum in: Lipids Health Dis. 2018 Feb 23;17 (1):33. PMID: 29037210; PMCID: PMC5644081
7. COVID – 19 – infection: WHO Resources - https://www.who.int/ru/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019 (Accessed 12.01.2024)
8. Dietrich C.G., Geier A., Merle U. Non-alcoholic fatty liver disease and COVID-19: Harmless companions or disease intensifier? World J Gastroenterol. 2023 Jan 14;29(2):367-377. doi: 10.3748/wjg.v29.i2.367. PMID: 36687116; PMCID: PMC9846932.
9. Estes C., Razavi H., Loomba R., Younossi Z., Sanyal A.J. Modeling the epidemic of nonalcoholic fatty liver disease demonstrates an exponential increase in burden of disease. Hepatology. 2018 Jan;67(1):123-133. doi: 10.1002/hep.29466. Epub 2017 Dec 1. PMID: 28802062; PMCID: PMC5767767
10. Herta T., Berg T. COVID-19 and the liver - Lessons learned. Liver Int. 2021 Jun;41 Suppl 1(Suppl 1):1-8. doi: 10.1111/liv.14854. PMID: 34155789; PMCID: PMC8447354.
11. Huang Сh., Wang Y., Li X., Ren L., Zhao J., Hu Y., Zhang L., Fan G., Xu J., Gu X. et al. Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China. The Lancet. 2020;395(10223):497 – 506. DOI:10.1016/s0140-6736(20).30183-5
12. Hughey C.C., Puchalska P., Crawford P.A. Integrating the contributions of mitochondrial oxidative metabolism to lipotoxicity and inflammation in NAFLD pathogenesis. Biochim Biophys Acta Mol Cell Biol Lipids. 2022 Nov;1867(11):159209. doi: 10.1016/j.bbalip.2022.159209. Epub 2022 Aug 4. PMID: 35934297
13. Ji D., Qin E., Xu J., Zhang D., Cheng G., Wang Y., Lau G. Non-alcoholic fatty liver diseases in patients with COVID-19: A retrospective study. J Hepatol. 2020 Aug;73(2):451-453. doi: 10.1016/j.jhep.2020.03.044. Epub 2020 Apr 8. PMID: 32278005; PMCID: PMC7141624.
14. Yoo H.W., Jin H.Y., Yon D.K., Effenberger M., Shin Y.H., Kim S.Y., Yang J.M., Kim M.S., Koyanagi A. et al. Non-alcoholic Fatty Liver Disease and COVID-19 Susceptibility and Outcomes: a Korean Nationwide Cohort. Journal of Korean Medical Science. 2021 Oct 25;36(41):e291. doi: 10.3346/jkms.2021.36.e291. PMID: 34697932; PMCID: PMC8546310.
15. Younossi Zobair M., Marchesini Giulio, Pinto-Cortez Helena, Petta Salvatore Epidemiology of Nonalcoholic Fatty Liver Disease and Nonalcoholic Steatohepatitis: Implications for Liver Transplantation. Transplantation 103(1):p 22-27, January 2019. | DOI: 10.1097/TP.0000000000002484
16. Younossi Z.M., Koenig A.B., Abdelatif D., Fazel Y., Henry L., Wymer M. Global epidemiology of nonalcoholic fatty liver disease-Meta-analytic assessment of prevalence, incidence, and outcomes. Hepatology. 2016 Jul;64(1):73-84. doi: 10.1002/hep.28431. Epub 2016 Feb 22. PMID: 26707365
17. Ivashkin V.T., Drapkina O.M., I. V. Mayev et al. Prevalence of non-alcoholic fatty liver disease in patients of outpatient practice in the Russian Federation: results of the DIREG 2 study. Russian Journal of Gastroenterology, Hepatology, Coprology. 2015; 25(6):31–38 (in Russ.). 2015. С. 31-38
18. Li J., Tian A., Zhu H., Chen L., Wen J., Liu W., Chen P. Mendelian Randomization Analysis Reveals No Causal Relationship Between Nonalcoholic Fatty Liver Disease and Severe COVID-19. Clin Gastroenterol Hepatol. 2022 Jul;20(7):1553-1560.e78. doi: 10.1016/j.cgh.2022.01.045. Epub 2022 Feb 3. PMID: 35124268; PMCID: PMC8812093.
19. Medetalibeyoglu A., Catma Y., Senkal N., Ormeci A., Cavus B., Kose M., Bayramlar O..F, Yildiz G., Akyuz F., Kaymakoglu S., Tukek T. The effect of liver test abnormalities on the prognosis of COVID-19. Ann Hepatol. 2020 Nov-Dec;19(6):614-621. doi: 10.1016/j.aohep.2020.08.068. Epub 2020 Sep 10. PMID: 32920162; PMCID: PMC7481800
20. Mouries J., Brescia P., Silvestri A., Spadoni I., Sorribas M., Wiest R., Mileti E., Galbiati M., Invernizzi P., Adorini L. et al. Microbiota-driven gut vascular barrier disruption is a prerequisite for non-alcoholic steatohepatitis development. J Hepatol. 2019 Dec;71(6):1216-1228. doi: 10.1016/j.jhep.2019.08.005. Epub 2019 Aug 13. PMID: 31419514; PMCID: PMC6880766
21. Singh A., Hussain S., Antony B. Non-alcoholic fatty liver disease and clinical outcomes in patients with COVID-19: A comprehensive systematic review and meta-analysis. Diabetes Metab Syndr. 2021 May-Jun;15(3):813-822. doi: 10.1016/j.dsx.2021.03.019. Epub 2021 Mar 31. PMID: 33862417; PMCID: PMC8011308
22. Wang D. et al. Clinical Characteristics of 138 Hospitalized Patients With 2019 Novel Coronavirus-Infected Pneumonia in Wuhan, China // JAMA. 2020. Vol. 323, № 11. P. 1061–1069
23. Wang H., Mehal W., Nagy L.E., Rotman Y. Immunological mechanisms and therapeutic targets of fatty liver diseases. Cell Mol Immunol. 2021 Jan;18(1):73-91. doi: 10.1038/s41423-020-00579-3. Epub 2020 Dec 2. PMID: 33268887; PMCID: PMC7852578.
24. Xu Z., Shi L., Wang Y., Zhang J., Huang L., Zhang C., Liu S., Zhao P., Liu H., Zhu L. et al. Pathological findings of COVID-19 associated with acute respiratory distress syndrome. Lancet Respir Med. 2020 Apr;8(4):420-422. doi: 10.1016/S2213-2600(20)30076-X. Epub 2020 Feb 18. Erratum in: Lancet Respir Med. 2020 Feb 25;: PMID: 32085846; PMCID: PMC7164771
25. Zhang J.J., Cao Y.Y., Tan G., Dong X., Wang B.C., Lin J., Yan Y.Q., Liu G.H., Akdis M., Akdis C.A., Gao Y.D. Clinical, radiological, and laboratory characteristics and risk factors for severity and mortality of 289 hospitalized COVID-19 patients. Allergy. 2021 Feb;76(2):533-550. doi: 10.1111/all.14496. Epub 2020 Aug 24. PMID: 32662525; PMCID: PMC7404752
26. Zou X., Chen K., Zou J., Han P., Hao J., Han Z. Single-cell RNA-seq data analysis on the receptor ACE2 expression reveals the potential risk of different human organs vulnerable to 2019-nCoV infection. Front Med. 2020 Apr;14(2):185-192. doi: 10.1007/s11684-020-0754-0. Epub 2020 Mar 12. PMID: 32170560; PMCID: PMC7088738.
27. Zykina E.Y., Simonova Zh.G. Peculiarities of liver enzymes and clinical status of patients with new coronoviral infection (COVID-19) against background of excess body weight and obesity. Experimental and Clinical Gastroenterology. 2021;7(191): 6-11 (In Russ.)]. DOI:10.31146/1682-8658-ecg-191-7-6-11]
Көрген адамдардың саны: 451
Мақалалар санаты:
Біртума зерттеулер
Библиографиялық сілтемелер
Алиева С.А., Никитин И.Г., Васильева И.В., Дедов Е.И., Эттингер О.А., Джамединова У.С., Байбусинова А.Ж., Галымова А.Д. Алкогольсіз майлы бауыр ауруы бар науқастарда COVID-19 инфекциясының ауырлық дәрежесінің клиникалық және зертханалық болжаушылары // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2024. Т.26 (2). Б. 96-104. doi 10.34689/SH.2024.26.2.014Ұқсас жариялымдар:
МЕДИЦИНАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТТЕРДІҢ ПРОФЕССОРЛЫҚ-ОҚЫТУШЫЛЫҚ ҚҰРАМЫ АРАСЫНДА DEPRESSION ANXIETY STRESS SCALE (DASS-21) САУАЛНАМАСЫНЫҢ ҚАЗАҚША НҰСҚАСЫН ВАЛИДИЗАЦИЯЛАУ: ПИЛОТТЫҚ ЗЕРТТЕУ
АУРУХАНАЛАРДА ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ЕНГІЗУ: МЕДИЦИНАЛЫҚ МАМАННЫҢ ХАБАРДАРЛЫҒЫ
ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ БІЛІМ БЕРУДІҢ БЕЙІМДЕЛУ ОРТАСЫН ҚҰРУ ЖАҒДАЙЫНДА ПСИХОМЕТРИЯЛЫҚ ТЕСТІЛЕУДІҢ БОЛЖАМДЫҚ МӘНІ
КОМПЬЮТЕРЛІК БАҒДАРЛАМА АРҚЫЛЫ НАҚТЫ ТАМАҚТАНУДЫ БАҒАЛАУ МҮМКІНДІКТЕРІ
АБАЙ ОБЛЫСЫ БОЙЫНША ХАЛЫҚ АРАСЫНДА СҮЙЕКТІҢ МИНЕРАЛДЫ ТЫҒЫЗДЫҒЫН АНЫҚТАУ БОЙЫНША ЗЕРТТЕУ ЖҮРГІЗУДІҢ БАСТАЛУЫ ЖАЙЫНДА